کارگروه صیانت از زبان فارسی در بخش‌های مختلف تشکیل شود
چهارمین جلسه شورای حفظ و ترویج زبان فارسی صبح روز یکشنبه ۷ شهریور در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی برگزار شد.
به گزارش ایلنا، در شروع این جلسه حسن ملکی معاون وزیر و ریاست سازمان با اشاره به اینکه جلسه حفظ و ترویج زبان فارسی به دلیل تعطیلی‌های کرونایی اخیر به تعویق افتاد، تأکید کرد: ما در شورای مهمی قرار گرفته‌ایم و ان‌شاءالله با کمک هم بتوانیم مسئولیت سنگینی که داریم را به خوبی به مقصد برسانیم.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی اظهار داشت: ما وقتی از حفظ زبان فارسی حرف می‌زنیم طبیعتاً دفاع از سلامت زبان فارسی مد نظر است که اجازه ندهیم این زبان با واژه‌های بیگانه و تهدیداتی که وجود دارد مصدوم یا مخدوش شود. نظام تعلیم و تربیت که هدف عظیم تربیت را عهده‌دار است در این رابطه مسئولیت سنگین‌تری دارد.
او ادامه داد: واژه «حفظ» به ضرورت نگهداری سلامت این زبان برمی‌گردد و «ترویج» به توسعه این زبان ارتباط پیدا می‌کند. یعنی این شورا تصمیماتش فقط این نخواهد بود که از زبان فارسی صیانت کند، بلکه باید در شورا تصمیماتی گرفته شود که زبان فارسی در نظام تعلیم و تربیت، وسعت و اشاعه پیدا کند و ترویج شود و در تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان جای عمیق و وسیع تربیتی خودش را باز کند. پس این شورا هم باید محافظ زبان فارسی و هم مروج این زبان باشد.
سپس حسین قاسم‌پور، رئیس گروه زبان و ادبیات فارسی و دبیر جلسه بیان کرد: دستور جلسه این است که نمایندگان معاونت‌ها درباره فعالیت‌هایی که در کارگروه صیانت از زبان فارسی در معاونت مربوطه انجام داده‌اند، گزارشی ارائه دهند و فهرستی از واژگان بیگانه که در این معاونت‌ها به کار گرفته می‌شود ارائه نمایند. دستور کار دیگر بررسی و تصویب آیین‌نامه اجرایی شورای حفظ و ترویج زبان فارسی است.در ادامه نمایندگان معاونت‌ها و سازمان‌ها به ارائه گزارش پرداختند.
سپس حسن ملکی درباره گزارش‌های ارائه شده بیان کرد: واژه‌هایی در بخش‌های مختلف به کار برده می‌شود که برای این‌ها معادل‌هایی پیش‌بینی شده ولی عمل نمی‌شود. این به بحث مدیریتی کار مرتبط می‌شود و در هر سازمان و هر مدیریتی باید پیگیری شود.
او افزود: همچنین مطرح شد بعضی واژگان بیگانه وجود دارد که برای آن‌ها معادلی پیش‌بینی نشده است که قاعدتاً باید این‌ها را مشخص کنیم. واژگانی هم وجود دارند که نهادینه شده و در متون ما اصطلاحاً جا خوش کرده‌اند. واژه‌هایی مثل وبینار هم به دلیل استفاده از فناوری و فضای مجازی بازار پیدا کرده‌اند.
در مسیر حفظ زبان فارسی با چالش‌هایی مواجه هستیم
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی خاطر نشان کرد: نکته‌ای که در این جلسه بیش از پیش متوجه شدیم این است که به‌کارگیری واژگان بیگانه در بخش‌های مختلف آموزش و پرورش، عرصه‌های متفاوت و قلمروهای مختلف دارند بنابراین به نظر می‌آید در این مسیر با چالش‌هایی مواجه هستیم که البته این امر طبیعی است. یکی از چالش‌ها پیدا کردن معادل‌های مناسب برای واژگان مناسب است که قاعدتاً باید از فرهنگستان زبان و ادب فارسی استمداد بطلبیم زیرا حمایت‌گر علمی این کار فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.
حسن ملکی ادامه داد: چالش دیگر وابستگی روانی و عاطفی است که برخی به واژگان بیگانه دارند و ما می‌بینیم برخی واژگان بر زبان نخبگان هم جاری است. چالش دیگر این است که گفته شود ما با دنیا در ارتباط هستیم و ارتباطات بین‌المللی داریم و مجبور هستیم از این واژگان استفاده کنیم در حالی‌که باید توجه کرد این‌ها مانعه الجمع نیستند و ما زمانی که با دنیا حرف می‌زنیم می‌توانیم به زبان خودشان صحبت کنیم و از طرفی به هنگام تربیت کودک و نوجوان ایرانی، او را با هویت و دلبسته به کشور بار بیاوریم.
کارگروه‌ها صیانت از زبان فارسی تشکیل شود
وی با تأکید بر اینکه این شورا متعلق به وزارتخانه آموزش و پرورش است و آن را مهم بدانید، بیان کرد: تقاضای من این است که کارگروه‌های صیانت از زبان فارسی در تمامی بخش‌ها پر و پیمان تشکیل شود زیرا اگر کارگروه‌ها تشکیل نشود کار پیش نمی‌رود.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی گفت: ما باید توصیف درست، دقیق و جامع از وضعیت واژگان بیگانه در عرصه‌های مربوط به خودمان در هر معاونت داشته باشیم؛ موضوعی که در دستور جلسه این بود ولی این مهم در گزارش‌هایی که داده شد حاصل نشد. تقاضا دارم که توصیفی از وضع به‌کارگیری واژگان بیگانه در معاونت‌های مختلف برای جلسات آینده حتماً محقق شود و برای جایگزینی واژگان بیگانه پیشنهاد ارائه دهید که برای این کار می‌توانید در کارگروه‌تان یک زبان‌شناس داشته باشید.
شیوه‌نامه ویرایشی اجرا شود
حسن ملکی اظهار داشت: خیلی از واژگانی که به کار رفته است جنبه ویرایشی دارند و اگر ویرایش درست به وسیله ویراستاران ماهر انجام گیرد بخشی از هدف این جلسه محقق می‌شود. بنابراین من از سرکار خانم دکتر نجفی پازوکی، سرپرست دفتر تألیف آموزش‌های عمومی و متوسطه نظری تقاضا می‌کنم همین شیوه‌نامه‌ای که تولید و آماده کرده‌ایم عملیاتی شود و بر اساس آن کتاب‌هایمان را ویرایش کنیم زیرا اگر ویرایش کتاب‌ها انجام شود درصد قابل توجهی از مشکل واژگانی نیز حل خواهد شد.
او درباره نسبت این شورا با فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز بیان کرد: ما باید معادل‌هایی که فرهنگستان برای واژگان بیگانه تولید کرده است را استفاده کنیم و به کار ببریم. در مورد واژگان بیگانه‌ای که در متون ما وجود دارند ولی برای آن‌ها معادلی پیش‌بینی نشده است نیز باید از فرهنگستان تقاضا کنیم تا واژگانی را تولید کنند و برای استفاده به ما ارائه دهند. ما خودمان شاید بتوانیم پیشنهاد بدهیم اما مصوبه نمی‌توانیم داشته باشیم.
در بخش دیگر جلسه، آیین‌نامه اجرایی شورای حفظ و ترویج زبان فارسی مورد نقد و بررسی اعضای شورا قرار گرفت و در نهایت با اعلام دکتر حسن ملکی، آیین‌نامه با لحاظ برخی اصلاحات، مصوب تلقی شد.
علی محبی قائم مقام رئیس سازمان، محمدابراهیم محمدی رئیس دفتر انتشارات و فناوری آموزشی، دکتر حسن مظاهری دبیر شورای هماهنگی علمی سازمان، مریم دانشگر عضو هیأت علمی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و مجید هداوند معاون آموزشی، برنامه‌ریزی و توانبخشی سازمان آموزش و پرورش استثنایی از دیگر حاضران در این جلسه بودند.
