ایجاد اشتغال برای زنان روستایی با هزینه‌های اندک هم ممکن است

 به گزارش خبرنگار ایلنا، ۱۳ هزار نفر از طریق تامین مالی خرد، صاحب شغل شده‌اند. این خبری است که چند روز پیش عیسی منصوری (معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) اعلام کرد. در شرایطی که بازار کار با ادامه شیوع کرونا بیش از گذشته توازن خود را از دست داده است، افراد بیشتری مجبور به کار خویش‌فرمایی با ارائه ایده‌های نو هستند. پای حرف خیلی از بیکاران یا حتی آنهایی که شغلی ندارند که بنشینیم، از داشتن طرح اقتصادی حرف می‌زنند، اما می‌گویند پولی برای اجرای آن ندارند. اگر نگوییم داشتن سرمایه بیش از ایده در شروع کسب‌وکار مهم است، لااقل باید گفت که این دو متغیر تاثیری یکسان دارند. بر این اساس است که انواع و اقسام شیوه‌های تامین مالی ابداع شده و دولت‌ها زمانی که قرار است فعالیتی در حوزه ایجاد اشتغال داشته باشند، به این شیوه‌ها رو می‌آورند.

تامین مالی خرد گروه‌های خودیار

«روش اﺟﺮای تامین مالی خرد گروه‌های خودیار ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﺆﺳﺴﻪﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎع ﻣﺤﻮر ﻣﺤﻠﯽ ﺧﻮدﮔﺮدان (واﺳﻂ ﺑﯿﻦ ﺑﺎﻧﮏ ﻋﺎﻣﻞ و اﻓﺮاد ﻣﺘﻘﺎﺿﯽ ﺷﻐﻞ) ﺑﻪ ﻧﺎم ﮔﺮوهﻫﺎی ﺧﻮدﯾﺎر ﻣﺤﻠﯽ و ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻧﻈﺎمﻣﻨﺪ آنها ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎﻧﮑﯽ ﺑﺎ ﭘﺸـﺘﻮاﻧﻪ ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪ اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ ﮔـﺮوهﻫـاﺳﺖ. اﯾﻦ ﻃﺮح ﺑﻪﺻﻮرت ﯾﮏ اﺑﺰار ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﮑﻤﻞ ﺳﺎﯾﺮ ﺳﯿﺎﺳـﺖﻫـﺎ و ﺗﻤﻬﯿـﺪات و در ﻧﺘﯿﺠـﻪ اﯾﺠـﺎد ﯾـﺎ ﺗﻮﺳـﻌﻪ اﺷﺘﻐﺎل، ﺑﻪوﯾﮋه در ﺣﻮزه زﻧﺎن روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ.»

این توضیحی است که ۲۶ مرداد امسال معاون وزیر کار درباره طرحی داد که به گفته او ۱۳ هزار شغل ایجاد کرده است؛ طرحی که یک کارشناس روابط کار و فعال حوزه زنان تاثیرات آن را هم اجتماعی و هم اقتصادی می‌داند.

مهناز قدیرزاده به ایلنا می‌گوید: شرایط اقتصادی در ایران به گونه‌ای رقم خورده است که وجه اقتصادی کار بیش از وجوه دیگر آن برجسته شده است. باید دانست که کار تنها یک مقوله اقتصادی نیست. درست است که ما کار می‌کنیم تا درآمدی داشته باشیم، اما ما با کار خود هویت و شخصیت پیدا می‌کنیم و می‌توانیم توانایی‌های خود را شکوفا کنیم.

او ادامه می‌دهد: بررسی‌ها نشان می‌دهد به ویژه در جوامع روستایی که ممکن است فضای بسته‌تری داشته باشند، زنان شاغل به نسبت زنانی که کار نمی‌کنند یا خانه‌دار هستنند، اعتماد به نفس بیشتری دارند. در بسیاری از روستاها یک زن با فعالیتی کوچک، نظیر مغازه‌داری یا فعالیت در زمینه صنایع دستی، شان و اعتبار بیشتری پیدا کرده و موقعیت اجتماعی بهتری دارد. بر این اساس توسعه مشاغل زنان روستایی می‌تواند تاثیرات مفید اجتماعی داشته باشد.

این کارشناس روابط کار عنوان می‌کند: از طرف دیگر نمی‌توان تاثیر اقتصادی این نوع مشاغل را نادیده گرفت. واقعیت این است که خانوارهای ایرانی، چه شهری و چه روستایی، با کاهش چشمگیر درآمد روبه‌رو بوده‌اند، آنقدر که می‌توان گفت با کار یک نفر در خانواده، امورات نمی‌گذرد. حال این زنان نیاز و انگیزه کار دارند، اما نمی‌دانند چه کار کنند یا سرمایه لازم برای کار را ندارند که طرح‌هایی مثل همین تامین مالی خرد می‌توانند راهگشا باشند.

فراتر از وام دهی برای ایجاد کار 

آنطور که معاون وزیر کار می‌گوید؛ ﻣﺒﻠﻎ ۱۲.۵ ﻣﯿﻠﯿﺎرد رﯾﺎل از سوی وزارت ﺗﻌﺎون، ﮐﺎر و رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ برای ۲۲۰ گروه خودیار، ﺗأﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﺷﺪه است. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﺪود ۶۵ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﻋﻀﻮ در ۳ هزار و ۹۴۱ ﮔﺮوه ﺧﻮدﯾﺎر اﯾﻦ ﻃﺮح، ﺑﺮای ﺑﯿﺶ از ۱۳ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ اﺷﺘﻐﺎل و ﮐﺴﺐ و ﮐﺎرﻫـﺎی ﺧﺮد اﯾﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﯿﺰان ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺑﺎﻧﮑﯽ ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﺪه ﺑﻪ ﮔﺮوهﻫﺎی ﺧﻮدﯾﺎر ﻧﯿﺰ در ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺎل ۹۶ ﻣﺒﻠـﻎ ۷۴۶ ﻣﯿﻠﯿﺎرد رﯾﺎل ﺑﻮده و در ﺳﺎلﻫﺎی ۹۷ و ۹۸ ﺣﺪود ۱۰۰۰ ﻣﯿﻠﯿﺎرد رﯾﺎل دﯾﮕﺮ ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮوهﻫﺎ ﺟﺬب ﺷﺪه و در ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺎل ۹۸ ﻋـﺪد ﺗﺠﻤﯿﻌـﯽ ﺗﺴـﻬﯿﻼت ﺑـﺎﻧﮑﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ۱.۷۴۴ ﻣﯿﻠﯿﺎرد رﯾﺎل رﺳﯿﺪه اﺳﺖ.

در سال‌های اخیر اکثر طرح‌های اجرا شده برای ایجاد اشتغال مبتنی بر اعطای وام بوده است. اتفاقی که ممکن است برای این طرح‌ها بیفتد، انحراف منابع است. هر چند این طرح نیز به گونه‌ای مبتنی بر وام است، اما تفاوت‌های زیادی با وام دهی مستقیم برای ایجاد کسب‌وکار دارد.

قدیرزاده می‌گوید: همواره وقتی حرف اعطای وام به ویژه به روستاییان به میان می‌آید، این هشدار وجود دارد که با این کار افراد بدهکار شوند. بسیاری با عناوینی مثل ایجاد یک کسب‌وکار وام می‌گیرند، اما وام دریافتی را جای دیگری خرج می‌کنند. نهایتا افراد بدون اینکه کسب‌وکاری راه انداخته باشند، بدهکار شده‌اند.

او ادامه می‌دهد: نکته مثبت درباره تامین مالی خرد گروه‌های خودیار این است که فرآیند اعطای وام منوط به زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی است، یعنی مشارکتی در میان است و باید طرح توجیه شود. با این وجود باید نظارت‌های مداومی برای جلوگیری از انحراف منابع وجود داشته باشد.

هر چند تامین مالی خرد گروه‌های خودیار طرحی ویژه زنان روستایی نیست، اما ماهیت طرح به گونه‌ای است که زنان استقبال بیشتری کرده و احیانا موفق‌تر هم خواهند بود. اجرای چنین طرحی می‌تواند جلوی مهاجرت روستاییان را گرفته و به توسعه روستاها کمک کند، اما باید توجه داشت که مهم‌تر از ایجاد یک شغل نگهداری از آن است، بنابراین گروه‌های خودیار نباید رها شوند و مدام باید زیر نظر بوده و مورد حمایت واقع شوند.