ادامه پیگیری‌های ایلنا نشان داد؛
مشکلات مجازی کارگران برای پیگیری حقوق واقعی خود/ درج شماره سامانه تلفنی صندوق کشوری به‌جای شماره بازرسی وزارت کار!
برای پاسخگویی به شکایات از دستگاه‌های مختلف وزارت کار و خدمات مختلف بخش‌هایی مانند معاونت روابط کار و سامانه‌های آن راه مجازی و تلفنی مشخصی وجود ندارد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مشکلات کارگران در رسیدگی به وضعیت حقوقی خود در ادارات کار، چالشی بود که در سال‌های اخیر با گسترش سامانه‌های خدمات الکترونیکی و مجازی دولت، زمینه و بهانه برای اینترنتی شدن فرآیند شکایات و تعاملات کارگران و کارفرمایان با اداره کار را فراهم ساخت، اما در روزهای اخیر شکایاتی نیز از آن مطرح می‌شود.
در سال‌های اخیر، بسیاری بر این باور هستند که تعدد خدمات الکترونیکی و اینترنتی دولت که با گسترش فضای مجازی در راستای ضرورت کاهش حجم عملیات اداری و کوچک‌سازی و چابک‌سازی دولت همراه بوده است، نیاز به ایجاد زیرساخت‌های قوی و امنی دارد؛ تقویت این زیرساخت‌ها لازم است تا ارباب رجوع در حوزه‌های مختلف احساس کاستی در حوزه‌های مختلف خدمات اینترنتی دولت نکرده و یاد و خاطره کاغذبازی‌های حضوری و طولانی ادارات را زنده نگه ندارد.
یکی از حوزه‌های دولتی خدمات اداری که الکترونیکی شدن موجب بروز برخی اعتراضات و شکایات به خود آن دستگاه شده است، «سامانه جامع روابط کار» است که قرار بود به صورت مجازی کلیه خدمات مربوط به پیگیری شکایات، احراز هویت غیرحضوری کارگر و کارفرما، پیگیری دادنامه و درخواست برقراری بیمه بیکاری در آن فراهم شود. تا کارگران به جای معطل ماندن در صف‌های طویل ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی مناطق مختلف شهری و شهرستان‌ها، از طریق تلفن همراه هوشمند یا یارانه شخصی و کافی نت‌ها شکایات و مطالبات خود را پیگیر شوند؛ اما این امکانات و تعاریف فعلا روی کاغذ زیبا بوده و بخش قابل ملاحظه‌ای از آن برای کارگران هنوز عملیاتی نشده است.
اخذ مبالغ متفاوت
شکرالله سجادی (کارگر خیاط و فعال کارگری) که خود در موردی از این سامانه استفاده کرده است، می‌گوید: وقتی برای پیگیری بحث بیمه بیکاری خود وارد سامانه شدم، در مرحله احراز هویت با سه الی چهار سامانه مواجه شدم که به‌طور مشخص در حکم پیمانکار مجازی وزارت کار بودند و همه آن‌ها وظیفه احراز هویت را داشتند. هرکدام از آن‌ها در مراحل فعالیت خود از درگاه اینترنتی برای این مسئله احراز هویتی مبالغ متفاوتی اخذ می‌کردند، این درحالی است که طبق قانون خدمات ادارات کار برای کارگران باید رایگان باشد.
این درحالی است که چندی پیش حسن صادقی (معاون دبیرکل خانه کارگر) نیز با انتقاد از سامانه‌های متعدد بخش خصوصی فعال در حوزه خدمات مجازی ادارات کار گفته بود: چرا دولت از سامانه مشابه سامانه اینترنتی «ثنا» که قوه قضاییه از آن استفاده می‌کند، برای پیگیری شکایات و دادنامه‌ها و روند فعالیت شوراهای حل اختلاف استفاده نمی‌کند؟ این درحالی است که این سامانه بسیار قوی بوده و جواب خود را پس داده است و دیگر نیاز به دخیل کردن و رقابت دادن چند پیمانکار خدمات فضای مجازی در این حوزه نیست!
کندی و پیچیدگی
برخی کارگران نیز در گزارشی که اخیرا در ایلنا منتشر شد، اذعان کرده بودند که پس از ثبت نام و پرداخت مبالغ، خود سامانه داخلی معاونت روابط کار یا همان «سامانه جامع روابط کار» وزارت کار نیز بسیار کند بوده و در میان برخی مراحل دچار قطعی می‌شود. علاوه بر این مسائل، تعدد مراحل و پیچیدگی فرآیند ثبت نام و ورود و پیگیری مطالبات در این سامانه‌ها به قدری زیاد است که برخی کارگران برای انجام آن باید به کافی‌نت‌ها رفته و مبالغی را (بیش از ۱۰۰ هزار تومان) بپردازند. این درحالی است که سامانه یاد شده قاعدتا باید برای کارگران به عنوان بخشی از جامعه که عمدتا از فرصت کمتری برای آموزشِ، کار با رایانه و تحصیلات آکادمیک برخوردارند، طراحی و تنظیم می‌شد.
عدم امکان پیگیری شکایت و انتقاد در سامانه بازرسی خود وزارت کار!
راه شکایت به بازرسی کجاست؟
معمولا در شرایطی که بخشی از خدمات یک تشکیلات اداری دچار اشکال است، یکی از راه‌های ارباب رجوع برای رسیدگی به مطالبه خود، مراجعه به بخش بازرسی آن دستگاه است. برخی کارگران در تماس با ایلنا اظهار کردند که در زمینه ضعف‌های سامانه مجازی روابط کار به اداره کل بازرسی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی مراجعه کردند اما پاسخی نیافتند. از آنجا که کلیه خدمات بسیاری از ادارات از جمله بازرسی به صورت مجازی درآمده است، به پایگاه اینترنتی اداره کل بازرسی وزارت کار مراجعه کردیم که در آنجا با اتفاقی عجیب مواجه شدیم. در این پایگاه شماره تماسی در دو حالت و دو صفحه مختلف قرار داده شده بود که هر دو این شماره‌ها رقم ۲۵۰۰ را نشان می‌داد. این درحالی است که این شماره متعلق به سامانه پاسخگویی تلفنی صندوق بازنشستگی کشوری است؛ سامانه‌ای که خود در جریان اخبار منتشره از سوی روابط عمومی این صندوق، قرار است دچار تغییرات گسترده شود.
پس از حدود ۲۰ دقیقه انتظار در صف طولانی پاسخگویی تلفنی این سامانه بالاخره یکی از اپراتورهای سامانه ۲۵۰۰ در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا درباره ارتباط این سامانه با اداره کل بازرسی وزارت کار گفت: این شماره در سایت وزارت کار اشتباه درج شده و باید اصلاح شود و ما موارد زیاد تماس برای پیگیری شماره اداره کل بازرسی وزارت کار داریم.
به این ترتیب برای پاسخگویی به شکایات از دستگاه‌های مختلف وزارت کار و خدمات مختلف بخش‌هایی مانند معاونت روابط کار و سامانه‌های آن نیز راه مجازی و تلفنی مشخصی وجود ندارد!
تکریم ارباب رجوع؛ از شعار تا واقعیت
برخی از کارگران که به دنبال طرح شکایت و رسیدگی به حقوق و معوقات و بیمه بیکاری خود هستند، هنوز بر همان روال سنتی سابق از مراحل احراز هویت حضوری استفاده شخصا به ادارات کار مراجعه می‌کنند. تقسیم کار نامشخص میان بخش اداری و سامانه مجازی موسوم به «سامانه جامع روابط کار» نیز در اینجا باعث برخی تداخل‌ها و هم‌پوشانی‌های آزاردهنده در رسیدگی به وظایف ادارات کار درباره کارگران و کارفرمایان می‌شود.
از جمله این سردرگمی که برخی کارگران نمی‌توانند اسناد خود را در سامانه بارگذاری کنند و در عین حال اسناد خود را به ادارات کار ارجاع می‌دهند، اما اینترنتی بودن بخشی از فرآیند کار باعث شده که برخی از کارگران به دلیل وجود بخشی از مشخصات خود در این سامانه و برخی اسناد خود در فضای حضوری ادارات کار، با مشکل نقص اسناد و نقص پرونده مواجه شوند.
به نظر می‌رسد تکریم ارباب رجوع که از شعارهای دیرپای تمامی دولت‌ها بوده است، زمانی می‌تواند به واقعیت تبدیل شود که به قول همان کارگر خیاط «به دلیل مشکلات اداری و دردسر و هزینه‌ها و زمان زیاد لازم برای رسیدگی، کارگران از شکایات و حقوق خود صرف‌نظر نکنند.»
