طرف‌های درگیر در ماجرای نمایش خانگی باید شفاف‌سازی کنند/ اصالت دادن به آزادی تولیدات فرهنگی و هنری وظیفه سازمان سینمایی است

مهدی کوهیان (تهیه‌کننده و حقوقدان در حوزه رسانه) در واکنش به صحبت‌های رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس که گفته بود براساس قانون، مجوز تولیدات شبکه نمایش خانگی به صداوسیما منتقل شده، به خبرنگار ایلنا گفت: جناب آقا تهرانی، گفته‌اند که همه به مُر قانون پایبند باشند؛ به گفته ایشان مُر قانون هم این بوده که نظارت بر محتوای نمایش خانگی به سازمان صداوسیما واگذار شده است. جایگاه جناب آقاتهرانی جایگاه مهمی به شمار می‌آید، ایشان رییس کمیسیون فرهنگی مجلس هستند؛ بنابراین ای کاش در خصوص تصمیم جدیدی که مدعی هستند در خصوص نمایش خانگی صورت گرفته است، توضیح بیشتری می‌دادند و صراحتا می‌فرمودند این تصمیم از ناحیه کدامیک از مراجع مسئول اتخاذ شده است و مصوبه مدنظر خود را صراحتا منتشر می‌کردند، چراکه مطابق تبصره ماده ۵ قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات "اطلاعاتی که متضمن حق و تکلیف برای مردم است باید علاوه بر موارد قانونی موجود از طریق انتشار و اعلان عمومی و رسانه‌های همگانی به آگاهی مردم برسد."

وی ادامه داد: هرگونه مصوبه‌ای در خصوص تغییر مرجع ناظر به محتوی نمایش خانگی، متضمن حقوق و تکالیفی برای تهیه‌کنندگان و هنرمندان این هنر/صنعت است. در حقیقت یعنی کسانی که می‌خواهند به این شغل مشغول باشند و یا این شغل متضمن حقی برای آنهاست، بنا به مصوبات این حوزه حقی برایشان به وجود می‌آید. بنابراین این مصوبات و این قوانین اگر در جایی تصویب شده، باید به اطلاع همگان برسد. متاسفانه حداقل بنده تاکنون چنین قانون یا مصوبه‌ای ندیده‌ام و از آن اطلاعی هم ندارم. کما اینکه معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی کشور هم چند روز پیش صراحتا قید کردند که خودشان را صالح به رسیدگی و صدور مجوز در خصوص نمایش خانگی می‌دانند. بنابراین به نظرم می‌آید که طرف‌های درگیر در ماجرای نمایش خانگی باید یک شفاف‌سازی اساسی انجام بدهند که اگر مصوبه‌ای در این خصوص وجود دارد، چرا منتشر نشده است. چون جناب آقاتهرانی در صحبت خود گفته‌اند که سازمان سینمایی هم در جریان موضوع است.

کوهیان در ادامه با انتقاد از اینکه چرا به جای مردم، مسئولین باید از این مصوبات مطلع باشند، بیان کرد: جناب آقاتهرانی به عنوان نماینده مردم باید روی سخنشان با مردم باشد و بگویند که مردم کجا از این مصوبات مطلع شده‌اند. بنابراین می‌خواهم بگویم که هر مصوبه و قانونی که از طریق مراجع مشخص در قانون، متضمن حق تکلیف برای مردم باشد، باید به اطلاع همگان برسد. لازم به ذکر است که هیچ یک از مسئولین هم نمی‌توانند به استناد اینکه مثلا مصوبه‌ای از سوی مرجعی صادر شده و احیانا دارای طبقه‌بندی است از انتشار آن خوداری کنند. در این خصوص ماده ۱۱ قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات صراحتا می‌گوید "مصوبه و تصمیمی که موجد حق یا تکلیف عمومی است قابل طبقه‌بندی به عنوان اسرار دولتی نبوده و انتشار آنها الزامی خواهد بود." 

رویکرد منفعلانه سازمان سینمایی در چند ماه گذشته، سبب شد تا گمانه‌زنی‌ها به این سمت برود که مسئولیت شبکه نمایش خانگی به صداوسیما منتقل شده است. کوهیان درباره مقصر بودن سازمان سینمایی در بالا گرفتن دعوای کنونی و واکنش ناگهانی آن که می‌توانست بسیار زودتر رخ بدهد، اظهار داشت: در واقع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطابق با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مکلف به رفع ممنوعیت از فعالیت‌های ویدیویی بوده که به صراحت عنوان شده است. رفع ممنوعیت یعنی اصالت دادن به آزادی تولیدات فرهنگی و هنری در کشور که وظیفه آن برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گذاشته شده و سازمان سینمایی به عنوان متولی آن شناخته می‌شود. بنابراین علاوه بر اینکه هرگونه نقض آزادی‌های مردم درست نبوده، وظیفه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در کشور نیز این بوده که این موانع و ممنوعیت‌ها را مرتفع کند و باید گزارش اقدامات خود در این خصوص را به مردم ارائه کند.

وی ادامه داد: مضافا بر اینکه بر اساس بند الف ماده ۹۲ قانون برنامه ششم توسعه، "دولت مکلف است با همکاری قوه قضائیه تمهیدات قانونی لازم مربوط به تسهیل فرآیند صدور مجوز و بازنگری و کاهش ضوابط و مقررات محدودکننده تولید و نشر آثار فرهنگی و هنری و ایجاد امنیت لازم برای تولید و نشر آثار و اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری دارای مجوز را تا پایان سال اول اجرای قانون برنامه پیش‌بینی کند." پس دولت نه تنها نمی‌تواند مقررات محدودکننده جدیدی وضع کند، بلکه باید کلیه موانع سر راه نمایش خانگی را رفع کند.

این حقوقدان در ادامه صحبت‌های خود عنوان کرد: حتی اگر جایی در حال ایجاد ممنوعیت برای فعالیت‌های ویدیویی کشور است، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید بیاید و صراحتا به مردم گزارش دهد. همانطور که عرض کردم قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات صراحتا قید کرده که باید این اطلاعاتی که متضمن حق و تکلیف هست، به اطلاع عمومی برسد. بنابراین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید اقدامات خودش را توضیح دهد و بگوید که چه کارهایی انجام داده است.

کوهیان در پایان گفت: در مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تکلیف پیدا کرده که نظام‌نامه جامعی را در خصوص فعالیت‌های سمعی و بصری تدوین و اجرا کند. آقای وزیر تشریف بیاورند و بگویند که در راستای انجام به این تکلیف شورای عالی انقلاب فرهنگی تا به حال چه کارهایی انجام داده‌اند؟ واقعیت اینکه من هم نمی‌دانم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چه کرده و چطور این اختلاف ناگهان بعد از چند وقت وارد فاز تازه‌ای شد.