مدیرعامل خانه تئاتر:
بیانیه وزارت ارشاد خام‌دستانه و قیم‌مآبانه بود/ نمی‌توان تولید اندیشه را در فضای مجازی محدود کرد
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چند روز پیش در بیانیه‌ای کوتاه، از اعمال محدودیتی جدید برای فعالیتهای فرهنگی و هنری خبر داد که برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری در «فضای مجازی» تنها در چارچوب قوانین و مقررات جاری کشور و با «اخذ تاییدیه» از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجاز است. اما مدیرعامل خانه تئاتر این بیانیه را خام‌دستانه و سرشار از نگاهی قیم‌مآبانه توصیف می‌کند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چند روز پیش در بیانیه‌ای کوتاه، از اعمال محدودیتی جدید برای فعالیتهای فرهنگی و هنری خبر داد. این بیانیه شش بندی تاکید داشت که برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری در «فضای مجازی» تنها در چارچوب قوانین و مقررات جاری کشور و با «اخذ تاییدیه» از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجاز است.
بندی از این دستورالعمل بر این تاکید داشت که «با ابلاغ دستورالعمل مذکور، عرضه هر گونه محصولات فرهنگی، هنری و رسانه‌ای در بسترهای دیجیتال باید با هماهنگی بخش‌های مرتبط در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد. مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال، با نظر تخصصی بخش‌های مربوطه، شامل؛ معاونت امور فرهنگی، معاونت امور هنری، سازمان سینمایی و امور سمعی و بصری و بنیاد بازی‌های رایانه‌ای، مرجع صدور مجوز عرضه آثار فرهنگی و هنری در بسترهای دیجیتال خواهد بود.»
دستورالعملی که ظاهرا در پی افزایش فعالیت‌ها و رویدادهای فرهنگی و هنری در فضای مجازی در پی تعطیلی اماکن و فعالیتهای هنری ناشی از شیوع کرونا صادر شده و بنا دارد محدودیت‌هایی فراگیر و کم‌سابقه برای فعالیت در فضای مجازی ایجاد کند.
روز گذشته در گفتگو با مهدی کوهیان (حقوق‌دان) به ابعاد حقوقی این دستورالعمل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پرداختیم که به اعتقاد کوهیان، مفاد آن در تعارض با قوانین کشور بود.
شهرام گیل‌آبادی (مدیرعامل خانه تئاتر) هم به ایلنا درباره ویژگی‌های این دستورالعمل گفته و درباره واکنش احتمالی خانه تئاتر نسبت به آن اظهارنظر کرده است.
به تازگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با صدور بیانیه‌ای از دستورالعملی جدید خبر داده است که در آن عرضه هر گونه محصولات فرهنگی، هنری و رسانه‌ای را در بسترهای دیجیتال تنها با «اخذ تائیدیه» از این وزارتخانه مجاز دانسته است؛ به‌نظر شما این دستورالعمل چه تبعاتی دارد و چقدر قابل اجراست؟
تصورم بر این است که اگر شناخت درستی از عصر، زمانه و موقعیتی که در آن هستیم از نظر ارتباطی داشته باشیم، ممکن است خیلی از حرف‌ها را دیگر بر زبان جاری نکنیم. در اینکه هر کاری باید نظمی داشته باشد، شکی نیست اما تولید محتوا در فضاهایی که امکاناتی جدید در اختیار افراد قرار داده، بسیاری از مرزها را پشت سر گذاشته. امکاناتی که عصر سوپرتکنولوژی در اختیار انسان قرار داده، باعث شده آدم‌ها فصل تازه‌ای را در ارتباطات رسانه به وجود بیاورند که اسمش در دنیا «مخاطب رسانه» است. در این فضا، هر مخاطبی دیگر خودش یک رسانه است و قدرت تازه تولید شده انحصار پخش محتوا را شکسته و آدم‌ها را به سمتی برده است که بتوانند محتوای مورد علاقه‌شان را تولید و به راحتی با دیگران به اشتراک بگذارند. عصر، عصرِ روایت‌های شخصی است و نمی‌توانیم با هدف کنترل این فضا، روایت‌های شخصی را کنترل و حذف کنیم. بنابراین معتقدم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیانیه خام‌دستانه‌ای که صادر کرد نه تنها نشان داد که قصد حمایت از فرایندهای فرهنگی را ندارد، بلکه نگاه قیم‌مآبانه‌ای را مطرح کرد که به نظر من این نگاه سراسر اشکال است. آن‌هم در دولتی که نام‌اش تدبیر و امید است و شعارهای انتخاباتی رئیس‌جمهورش برداشتن سانسور و رفع معضلاتی بود که برای هنرمندان در این زمینه پیش می‌آید و ادعای حمایت از فعالیتهای فرهنگی و هنری داشت. اما متاسفانه بیانیه اخیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نه تنها سویه حمایتی نداشت، بلکه سرشار از نگاه خام‌دستانه‌ای بود که حکایت از کنترل و بازداشتن فرایندهای خودجوش فرهنگی و هنری می‌کرد. در این دستورالعملی که منتشر شد، یک تعجیل حساب نشده‌ای را دیدم که نتیجه بی‌تدبیری و بی‌برنامگی است. کرونا باعث شد هر کسی در خانه خودش از فضای سایبری بهره بگیرد و برای وسیع‌تر کردن ارتباط افراد، جشنواره‌های متعدد خودجوشی به وجود آمد که به نظر من یک پویایی جدید در حوزه فرهنگ و هنر ایجاد کرد. این شرایط، تولید آثار هنری جدیدی را متناسب با چهارچوب منزل و شعار «در خانه بمانیم» پیش آورد و در دنیا یک هم‌گرایی و هم‌بستگی را برای رسیدن به تولید آثار هنری ایجاد کرد که این تولیدات باتوجه به رسانه‌های جدید، جهان‌شمول هم بودند. باید بدانیم در دنیای تکنولوژی دیگر نمی‌توانیم حذفیات مختلفی برای تولید محتوا و اندیشه ایجاد کنیم.
خانه تئاتر قرار است به این دستورالعمل واکنشی نشان دهد؟
هنوز بحثی روی این موضوع صورت نگرفته و مطلب خاصی در هیات مدیره مطرح نشده است. اما در جلسه پیش‌روی هیئت مدیره این دستورالعمل یکی از موضوعاتی است که مورد بحث قرار می‌گیرد تا ببینیم نظر اعضای هیات مدیره درباره آن چیست.
یکی از نگرانی‌ها درباره این دستورالعمل این است که حتی اگر با ابزارهای قانونی و در عمل امکان اجرای آن وجود نداشته باشد، تبدیل به اهرمی از سوی دولت برای ایجاد محدودیت، سخت‌گیری‌های بی‌مورد یا ممنوع‌الکاری هنرمندان در فضای حقیقی شود.
من فکر می‌کنم سخت‌گیری‌های بی‌مورد و قشری نه تنها به انسداد اندیشه کمکی نمی‌کند، بلکه به توسعه اندیشه منجر می‌شود. این راهکارهای دستمالی شده و نخ‌نما دائم مورد استفاده قرار گرفته و در هیچ‌کجای دنیا نتیجه نداده است. تنها راه رسیدن به یک ساز و کار منطقی و معقول تعامل با اهل فرهنگ و هنر و رسیدن به ادبیات و تعاریف مشترک است و چیزی جز گفت‌وگو جواب نمی‌دهد.
بیشتر بخوانید:
برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری در فضای مجازی تنها با اخذ تاییدیه از ارشاد
در همین زمینه:
دستورالعمل جدید وزارت ارشاد در اعمال محدودیت برای فضای مجازی غیرقانونی است
