بازنشر چند جلد کتاب توسط نشر فرزان روز

به گزارش خبرنگار ایلنا، نشر فرزان روز درصدد بازنشر چند جلد از کتاب‌های خود برآمد است. در این میان کتاب «هویت ایرانی و زبان فارسی» به چاپ نهم، «آسیا در برابر غرب» به چاپ ششم و «مفاهیم اخلاقی-دینی در قرآن مجید» به چاپ پنجم خود رسیدند. 

«هویت ایرانی و زبان فارسی» 

کتاب «هویت ایرانی و زبان فارسی» مجموع سخنرانی‌های شاهرخ مسکوب است که روی کاغذ آمده و نکته‌ها و مواردی بدان اضافه شده است. این کتاب این روزها به چاپ نهم خود رسیده و با قیمت ۸۰ هزار تومان روانه بازار شده است. 

زبان فارسی که از ستون‌های اصلی ملیت ایرانی است، از آغاز دوران اسلامی تا عصر مشروطیت تحولاتی عمده داشته است که زمینه‌ساز زبان فارسی تکامل یافته امروزی است. در این تحول، بخصوص سه گروه- اهل دیوان، روحانیت و عرفا- نقش عمده بازی کرده‌اند. در این کتاب نقش سه گروه یاد شده از زاویه‌ای اجتماعی و در ارتباط با کارکرد ملی و فرهنگی زبان فارسی بررسی و روشن می‌شود که با فارسی نوشتن چه رابطه‌ای داشته‌اند و چه نقشی، مثبت یا منفی در قبال آن بازی کرده‌اند. 

کتاب در چهار فصل و یک پیشگفتار نوشته شده است. فصل نخست با عنوان «ملیت ایرانی و رابطه آن با زبان و تاریخ» شامل مباحثی چون دین و شعر، حکومتهای ایرانی و زبان فارسی، زبان و حس ملی، پیش از اسلام و پس از اسلام و چند گفتار دیگر است. عنوان فصل دوم کتاب «اهل دیوان و نثر فارسی» و فصل سوم «اهل دین و نثر فارسی» است. فصل پایانی کتاب نیز با عنوان «اهل عرفان و نثر فارسی» به جایگاه زبان فارسی در میان عارفان و سالکان و به نقش هویت ایرانی در میان آنان پرداخته است.

شاهرخ مسکوب (نویسنده و مترجم و پژوهشگر حوزه شاهنامه و زبان فارسی) آثار متعددی از خود به جای گذاشته است. سوگ مادر، در آمدی بر اساتیر ایران، مقدمه‌ای بر رستم و اسفندیار، سوگ سیاووش، گفتگو در باغ، داستان ادبیات و سرگذشت اجتماع از جمله آثار شاهرخ مسکوب است. 

در پیشگفتار کتاب چنین آمده است: 

همان طور که می‌دانید، زبان فارسی همزمان با تشکیل سلسله‌های محلی ایران - سامانیان، طاهریان، صفاریان و… - در خراسان بزرگ، ماورا النهر و سیستان در شرق و شمال شرقی ایران، به صورت زبان نوشته، زبان شعر، و نثر در آمد و رسمیت یافت و زبان دوم امپراتوری اسلام شد. موضوع این سخنرانی‌ها سهمی است که دربارهای محلی و وابستگان به آن‌ها، آن‌ها که در دستگاه حکومت بودند، یعنی دیوانیان از طرفی و از طرف دیگر علمای دین یا به زبان امروز روحانیت، در این امر داشتند. و همچنین سهمی که عرفا داشتند. خلاصه کنم سهم دیوان، دین و عرفان، در رسمیت، گسترش، اعتلا، یا انحطاط فارسی نوشتاری. 

چون بیشتر به نقش و کارکرد ملی و فرهنگی زبان توجه داریم، موضوع را از زاویه‌ای اجتماعی نگاه می‌کنیم و به همین سبب بیشتر به پایگاه اجتماعی سه گروه یاد شده توجه داریم. به این ترتیب که هریک از این سه گروه با ملیت و قومیت، با ایرانی بودن، یا اگر بشود گفت با ایرانیت چه رابطی دارند. به تبع و مناسبت این رابطه با فارسی نوشتنی، با فارسی کلاسیک، چه رابطه‌ای دارند و مثبت یا منفی، چه نقشی در قبال آن ایفا کرده‌اند. بنابراین اساس صحبت بر سر زبان و بعد نثر فارسی است به عنوان پدیده‌ای اجتماعی، نه بر سر ادبیات یا تفکر یا چیزهای دیگر که به زبان مربوط می‌شود. 

«آسیا در برابر غرب» 

«آسیا در برابر غرب» کتابی است به قلم داریوش شایگان است که به چاپ ششم خود رسیده و با تیراژ هزار نسخه و با قیمت ۲۰۰ هزار تومان روانه بازار شده است. 

در این کتاب طی دو بخش، مقایسه‌ای اساسی میان تمدن آسیا در برابر کشورهای غربی صورت می‌گیرد. در بخش نخست این کتاب «نیهیلیسم و اثراتی که بر سرنوشت تاریخی تمدن‌های آسیا» داشته مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای این کار ابتدا مفهوم نیهیلیسم توصیف شده و انواع آلمانی و روسی آن به ترتیب با بررسی آثار نیچه و داستایفسکی مطرح می‌شود. 

در فصل یک از بخش نخست کتاب، شایگان به تشریح تقدیر تاریخی می‌پردازد و در فصل دوم، نشانه‌های پدیدار شدن غرب زدگی جمعی در آسیا را واکاوی می‌کند. وی در فصل سوم دوره‌ی فترت و غول فرانکشتاین را وصف نموده و فصل چهارم، تفکر بی‌محمل سردرگم و تفکر در کنار زبان را زیر ذره بین می‌برد. هنر بی‌جایگاه، عنوان فصل پنجم کتاب است و فصول ششم و هفتم به ترتیب به رفتارهای ناهنجار و مفهوم رند وارونه می‌پردازند. 

بخش دوم کتاب که «موقعیت تمدن‌های آسیایی را در مقابل سیر تحول اندیشه‌ی غربی» را به تصویر می‌کشد، در ابتدا به این مساله می‌پردازد که چرا تمدن‌های آسیایی دیگر در ارتباط با یکدیگر نیستند و سپس چهار کانون اساسی فرهنگ آسیایی اعم از ایران، هند، چین و ژاپن را مورد بررسی دقیق قرار می‌دهد. از دیگر مباحث کتاب می‌توان به آیین رهایی و اندیشه‌ی فلسفی، عبور از مرگ و رویارویی با آن، زیبایی حق و نبوغ آدمی، حریم، حیا، مرز و فاصله و تاریک اندشی نوین اشاره کرد. 

در واقع، کتاب آسیا در برابر غرب درباره‌ی نیهیلیسم نیچه و نتایج تقدیر تاریخی بروز غربزدگی جمعی در آسیا است. در بخش انتهایی این کتاب تمدن‌های آسیایی با تفکری فلسفی مورد بحث قرار گرفته‌است. شایگان در این کتاب به نقل از فیودور داستایفسکی نوشته: «ما روس‌ها همگی نیهیلیست هستیم.» 

در بخشی از کتاب آمده است: 

ناهنجاری‌ها و زشتی‌های شهرهای ما علامت‌پاشیدگی وخیمی است که ریشه‌اش در فضای ویرانه‌ی درون ماست. مغول خراب کرد، ولی ایرانی بر روی آن ویرانه‌ها یکی از درخشان‌ترین دوره‌ی معماری را پدید آورد؛ اما این بار ایرانی ساخته‌های نیاکانش را به خواست خود نابود می‌کند و به جای آن، جعبه‌های بی‌قواره می‌سازد. 

توریست عامل آلودگی فرهنگی است: موزه‌ها را برای او می‌سازند، معبدها را برای او به نمایش می‌گذارند، مقدسات را برای او بی‌سیرت می‌کنند. سرگرمی آخرین وجه تنزّل یک فرهنگ است که خود را در جهت ارضای کنجکاوی توریست به نمایش می‌گذارد. 

فقر عظیم هند با فقری که در محله‌های زاغه‌نشین نیویورک به چشم می‌خورد فرق جوهری دارد. نظام اخلاقی هند نه فقط علیه فقر مبارزه نمی‌کند، بلکه غایت حیات معنوی انسان را در فقر می‌بیند. 

«مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن مجید» 

کتاب «مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن مجید» اثر توشیهیکو ایزوتسو با ترجمه فریدون بدره‌ای این روزها به چاپ پنجم خود رسیده و با قیمت ۲۰۰ هزار تومان در بازار ارائه شده است. 

در این کتاب توشیهیکو ایزوتسو، روح هدایت کننده قوانین اخلاقی اسلامی، رابطه اخلاقی اساسی انسان با خدا را تحلیل می‌کند. ایزوتسو اظهار دارد که بر اساس تصور قرآنی، خداوند ماهیتی اخلاقی دارد و به گونه‌ای اخلاقی بر انسان عمل می‌کند. پیامدهای ناشی از آن برای انسان بسیار زیاد است، و نه فقط به خدا، بلکه به زندگی اخلاقی خود نیاز دارد. ایزوتسو نشان می‌دهد که برای قرآن پاسخ اخلاقی ما به اعمال خدا، خود دین است. ایزوتسو این مضامین را با به کارگیری زبان‌شناسی قومی، نظریه‌ای از روابط متقابل بین الگوهای فرهنگی زبانی، برای تحلیل ساختار معنایی مفاهیم اصلی در قرآن بررسی می‌کند. اسلام که در قرن هفتم ظهور کرد، یکی از گسترده‌ترین اصلاحات مذهبی است که تا به حال در شرق ظاهر شده است. قرآن به‌طور واضح نشان می‌دهد که چگونه هنجارهای قدیمی قبیله‌ای با ایده‌آل‌های جدید زندگی در تضاد خونین قرار گرفتند و سرانجام تسلیم قدرت در حال ظهور شدند. این عصر انتقالی در کل اندیشه اسلامی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، دورانی که در طی آن اصطلاحات کلیدی یک نظام ارزشی ثابت سنتی در ساختار مفهومی خود دگرگون شد، در ترکیبات آن‌ها اصلاح شد و سرانجام در یک سیستم کاملا متفاوت ادغام شد. 

کتاب حاضر دارای سه بخش است: اول، ارائه اصول روش‌شناسی در تجزیه و تحلیل معنایی؛ دوم، رابطه موجود میان قوانین اخلاقی قبایل عرب و قوانین اخلاقی اسلامی؛ و سوم، تجزیه و تحلیل مفاهیم عمده «اخلاقی- دینی» در قرآن. در سراسر کتاب کوشش شده که قرآن به زبان خود سخن گوید، و مفاهیم خود را تفسیر و تعبیر کند. روش تحلیلی کتاب کلا بر داده‌های قرآنی متکی است، و همین امر موجب شده که تحقیق ایزوتسو، اسلام‌شناس ژاپنی، جایگاهی در مطالعات اسلامی و قرآن‌پژوهی به دست آورد. 

بیژن تلیانی