ایلنا پیگیری کرد؛
ریزش دستکند زیرزمینی تفرش به‌رغم پلمپ شدن، تکذیب شد/ رفع خطر و ایمن‌سازی برای بازگشایی دستکند در نوروز/ درصورت بروز حادثه مشاور باید پاسخگو باشد
برخی خبرها از ریزش شهر دستکند زیرزمینی تفرش حکایت دارند. این دستکند با حاشیه‌هایی هم در شیوه‌ی انجام عملیات کاوش مواجه شده، با این حال هم ریزش‌ها و هم حفاری غیرمجاز در این دستکند تکذیب شده و قرار است با ارائه طرح اضطراری، محوطه رفع خطر و برای نوروز بازگشایی شود. اگر حادثه‌ای نیز برای بازدیدکنندگان رخ دهد این مشاور است که باید پاسخگو باشد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، شهر زیرزمینی و دستکند تفرش محوطه‌ای تاریخی-باستانی در شهر تفرش است که کاوش این محوطه به سفارش شهرداری تفرش و توسط گروه باستان‌شناسی دانشگاه نیشابور در سال ۱۳۹۸ آغاز شد. شنیده‌ها حکایت از انجام دو مرحله کاوش در این محوطه دارند اما بنظر می‌رسد که کاوش این محوطه باستانی هنوز به‌طور کامل به پایان نرسیده.
براساس داده‌های باستان‌شناسان، این محوطه دارای سه طبقه استقراری بوده و با ۱۵۰ هکتار وسعت، قدمت آن به بیش از ۱۰۰۰ سال می‌رسد و متعلق به دوره سلجوقی است. راه‌های دسترسی به این محوطه در زمانه تاریخی خود به دلایلی پر و بسته شده و این دوره از بعد از دوره تاریخی ایلخانیان در معرض دسترس انسان نبوده‌است.
سعید حیدری (باستان‌شناس و کنشگر میراث فرهنگی) در خصوص دستکند زیرزمینی شهرستان تفرش (فاز۲) منسوب به دیاوار و وضعیت کنونی این مجموعه گفت: این دستکند در آبان ماه ۱۳۹۹ توسط مهدی موسوی نیا کاوش شد و در تاریخ ۷/۶/۱۴۰۰بدون استحکام‌بخشی به بهره‌برداری رسید و شرکت توسعه عمران تفرش در تاریخ ۲/۱/۱۴۰۱ بهره‌برداری دستکند را به عهده گرفت، در شهریور ماه ۱۴۰۱ حفاری غیرمجاز در دستکند زیرزمینی (فاز ۱) در روز روشن زیر سایه مسئولین در حال انجام بود که با گزارشات مردمی به پژوهشکده میراث فرهنگی و فرستادن بازرسین پژوهشکده، دستکند پلمپ شد.
او ادامه داد: طبق بازرسی بازرسان میراث فرهنگی از دستکند زیرزمینی (فاز۲) که در حال بهره‌برداری بود، آنها متوجه خطر ریزش این دستکند شدند لذا با توجه به همین استناد، خبر خطر ریزش دستکند همراه با گزارش‌های مردمی به دادگستری شهرستان تفرش و فرماندار ارسال شد. باتوجه به گزارش‌های مردمی و پیگیری‌های متعدد علاقمندان به میراث فرهنگی، کارشناسان دادگستری با بازرسی از این دستکند به شرکت توسعه عمران تفرش یک ابلاغیه در تاریخ ۱۶/۸/۱۴۰۱ با فرصت یکماهه برای رفع نواقص و استحکام‌بخشی ارسال کردند اما با تمام شدن مهلت داده شده جهت رفع نواقص، شرکت توسعه عمران همچنان به بهره‌برداری از این دستکند ادامه داد. سرانجام در بهمن ماه ۱۴۰۱ این دستکند به دستور قضایی پلمپ شد. با توجه به اینکه شرکت توسعه عمران تفرش آیتمی به عنوان بهره‌برداری از امکان گردشگری در اساسنامه خود نداشت اما شهردار تفرش بدون ترک تشریفات، دستکند را به شرکت توسعه عمران واگذار نمود که یک تخلف آشکار است.
حیدری خاطرنشان کرد: در تاریخ ۱۳/۶/۱۴۰۱ دانشگاه شهید بهشتی جهت استحکام بخشی از این دستکند اعلام آمادگی نموده اما با مخالفت مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی مواجه شد بعد از این نیز شرکت‌های دیگری به همین منظور اعلام آمادگی نمودند، اما در تاریخ ۱۷/۱۱/۱۴۰۱ و طی جلسه‌ای در مورخ ۴/۱۲/۱۴۰۱ با انعقاد قرارداد با شرکت چکامه کهن تفرش، سهامدار شرکت توسعه عمران، مبنی بر رفع خطر و استحکام‌بخشی به تفاهم رسیدند که بازهم تاکنون هیچ اقدامی در جهت رفع خطر و انجام استحکام‌بخشی صورت نگرفته است. این در حالی است که حدود دو ماه پیش، بخشی از این دستکند ریزش کرد. شنیده‌ها حاکی بر این است که شرکت توسعه عمران با همکاری برخی از مسئولین بدون رفع نواقص و استحکام بخشی لازم؛ باتوجه به رطوبت نسبتا بالا در این سازه که باعث ریزش این دستکند خواهد شد، سعی در بازگشایی آن در ایام نوروز ۱۴۰۲ دارد. این کار بدون توجه به خطرات احتمالی انجام می‌گیرد. حال آنکه باتوجه به شرایط کنونی احتمال خطر و مواجه شدن با متروپل دیگری می‌رود.
بی‌اطلاعی از وضعیت اشیاء احتمالی کشف شده
حسین محمودی (معاون میراث‌فرهنگی استان مرکزی) نیز در این خصوص گفت: شهرداری که دستکند و بهره‌برداری از آن را در اختیار دارد، شرکت مشاوری برای رفع خطر اضطراری گرفته است که قرار است طرح خود را ارائه و شهرداری آن را اجرا کند تا به صورت موقت برای چند ماه آینده شاهد بازگشایی دستکند زیرزمینی شهرستان تفرش باشیم.
او درخصوص اجرای طرح رفع خطر اضطراری و اینکه آیا ایمن‌سازی صورت گرفته یا خیر، گفت: هنوز این طرح اجرا نشده است و از این رو هنوز امکان بازدید از مجموعه دستکند زیرزمینی تفرش فراهم نیست. اگر این طرح اجرا و بعد از بازدید کارشناسان میراث مورد تایید قرار گیرد، اجازه بازگشایی و بازدید از این مجموعه داده می‌شود. هنوز چند روز تا نوروز ۱۴۰۲ باقی مانده. البته فعلا طرحی به ما ارائه نشده که بتوانیم رفع خطر را تایید یا تکذیب کنیم. تایید ما نیز منوط به نظر مشاور است و اگر مشاور تایید کند که این مجموعه می‌تواند بازگشایی شود، نظر او را تایید می‌کنیم. ضمن آنکه مشاور توسط ما معرفی و مورد تایید ماست. این مشاور گرید مرمت و ابنیه دارد و کارهای مشابهی نیز انجام داده است.
محمودی تصریح کرد: چند نقطه در مجموعه شهر دستکند تفرش امکان ریزش دارند. شاید برای مثال طرح اضطراری رفع خطر اینگونه ارائه شود که اگر در فلان نقطه دو شمع و دو تیرک زده شود فعلا می‌تواند به صورت موقت مورد استفاده قرار گیرد. این طرح یک طرح رفع خطر اضطراری است.
معاون میراث‌فرهنگی استان مرکزی همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر آنکه اگر به هر دلیلی اجازه بازدید از این مجموعه داده شود و اتفاقی گردشگران را تهدید کند و حادثه‌ای رخ دهد چه کسی پاسخگو خواهد بود، گفت: قطعا شرکت مشاور باید پاسخگو باشد.
او همچنین در خصوص کاوش باستان‌شناسان در مجموعه دستکند تفرش و اینکه گفته می‌شود کاوش غیر مجاز در این مجموعه صورت گرفته و شنیده‌ها حاکی از کشف و خروج تعدادی از آثار بدست آمده در این کاوش‌ها و فروش آنها در کشورهای عربی است، گفت: چنین چیزی نیست. تنها دریچه ورودی قرار بود ساماندهی شود و کاوشی در میان نبود. حتا شخصی که یک فصل کاوش انجام داد، مدارک خود را به پژوهشگاه میراث و گردشگری ارائه داد و مجوز لازم برای این کار را داشت و البته همان فرد به دلیل حرف و حدیث‌های بوجود آمده، دیگر برای کاوش به این محوطه نیامد.
معاون میراث‌فرهنگی استان مرکزی افزود: من در جریان اشیاء بدست آمده و نتیجه کاوش در این دستکند نیستم و دقیق نمی‌دانم چه چیزهایی بدست آمده است.
سهامدار شرکت، مشاور رفع خطر شد/ شهرداری مسئول آماده‌سازی است
بهرنگ مقدسیان (مدیرعامل شرکت توسعه عمران) به عنوان بهره‌بردار از مجموعه دستکند تفرش نیز درخصوص وضعیت این مجموعه به ایلنا گفت: یکسری کارهای مقدماتی است که شهرداری باید انجام دهد تا مجموعه برای بازگشایی و بازدید آماده شود. از جمله این اقدامات می‌توان به نورپردازی و ایمن‌سازی بخشی‌های خاصی از مجموعه اشاره کرد که البته چیز خاصی هم نیست.
او درخصوص طرحی که قرار است برای رفع خطر اضطراری در این مجموعه اجرا شود نیز گفت: تیم مشاور قرار است طرح مورد نظر را ارائه دهد. البته تاکنون چند بار طرح ارائه شده و در دست بررسی است. ما به عنوان بهره‌بردار فعال هستیم و در واقع تمام کارها باید توسط شهرداری به عنوان متولی امر انجام شود و در نهایت مجموعه را تمام و کامل در اختیار بهره‌بردار که ما هستیم، قرار دهد تا بتوانیم از آن استفاده کنیم.
مقدسیان معتقد است: ایمن‌سازی که از آن برای مجموعه دستکند تفرش یاد می‌کنیم کار خاصی نیست و احتمال خطر در آن بالا نیست. درواقع سازه‌های ایمنی احتمالی را در چند نقطه قرار می‌دهند تا شرایط برای بازدید عموم فراهم شود. سعی‌مان برآن است تا مجموعه برای بازدید نوروز آماده شود.
او در پاسخ به این سئوال که آیا این کارها در پی ریزش‌های این مجموعه صورت می‌گیرد، گفت: خیر ریزشی در کار نبوده و تاکنون هیچ ریزش در کار نبوده و خودمان آنجا مشغول به کار هستیم.
تاییدیه کار می‌تواند پاسخگوی اتفاقات و حوداث احتمالی باشد
مجید قنبری (شهردار تفرش) نیز درخصوص وظایف شهرداری درخصوص رفع خطر و طرحی که قرار است توسط شرکت مشاور ارائه شود، گفت: فعلا در حال پیش بردن کار هستیم و درواقع شرکت چکامه کهن تفرش توسط اداره میراث فرهنگی به شهرداری تفرش معرفی شده است و قرار است قرادادی منعقد شود تا طرح مشاوره‌ای خود را اعلام کند تا برای تایید به میراث فرهنگی ارسال کنیم. البته قرار است طرح و اجرای کار توسط شرکت چکامه کهن تفرش انجام شود و قرار شد درخصوص اجرایی شدن این طرح توسط خودشان یا ما اطلاع دهند.
او ادامه داد: اگر اجرای طرح رفع خطر به شهرداری واگذار شود بعد از تایید میراث فرهنگی اجازه بازدید می‌دهیم. ایمن‌سازی در چند نقطه از دستکند انجام می‌شود و هوادهی موقت نیز صورت خواهد گرفت.
شهردار تفرش در پاسخ به این سئوال که در شرایط فعلی آیا ضروری است که طرح رفع خطر اضطراری در مجموعه اجرا و برای نوروز اجازه بازدید داده شود، گفت: سعی ما بر آن است که در ایام نوروز بازگشایی شود اما اگر مورد تایید قرار نگیرد این کار را متوقف می‌کنیم. تاییدیه کار می‌تواند پاسخگوی اتفاقات و حوداثی باشد که ممکن است رخ دهد.
او باتاکید برآنکه مجموعه دستکند تفرش مشکلات زیادی برای بازگشایی و بازدید عموم ندارد، درخصوص چرایی پلمپ این مجموعه در بهمن ماه گفت: مشکل وجود دارد اما زیاد نیست و باید رفع خطر شود. باید دید پروسه کار چقدر طول می‌کشد.
شهردار تفرش همچنین درخصوص شرکت مشاور که قرار است طرح رفع خطر اضطراری برای مجموعه دستکند تفرش ارائه دهد، گفت: شرکت چکامه کهن تفرش مورد تایید میراث فرهنگی است و همچنین یکی از سهامداران شرکت توسعه عمران نیز هست و قرار است طرح رفع خطر و استحکام‌بخشی را ارائه دهد.
