کشف سه نوع تدفین از دوره اسلامی/ تعداد گورهای کشف شده در اولتان به ۳۰ قبر رسید+عکس

به گزارش خبرنگار ایلنا، چندی پیش خبرها از کشف گورستانی باستانی در اولتان حکایت داشتند که طی عملیات راهسازی و چهار بانده کردن محور ارتباطی پارس آباد مغان - سربند در محدوده روستای اولتان، نمایان شد. به دلیل تخریب بخشی از این قبور، مجوز برنامه کاوش اضطراری گورهای مکشوفه از اولتان قالاسی پارس‌آباد اردبیل توسط پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری صادر شد. 

در نخستین روزهای کاوش، ۱۰ قبر شناسایی شد که بیشتر آن‌ها مربوط به دوره‌های اشکانی، اوایل اسلام و سلجوقی بود. البته باستان‌شناسان از شناسایی احتمالی گوری مربوط به دوره عصر آهن نیز خبر دادند که نیاز به بررسی‌های بیشتر داشت. قبور دوره اشکانی در قالب تدفین‌های جنینی و طاق باز هستند و برخی به پهلو راست و برخی به پهلو چپ گذاشته شده‌اند که پاها در شکم جمع و دست دیگر بر دهانشان است. 

کشف شمشیر با غلاف آهنی از خاص‌ترین یافته‌های این کاوش بود چراکه تاکنون غلاف‌هایی که بدست آمده مفرغی بوده و این نمونه‌ای خاص به حساب می‌آید. سرپیکان‌های آهنی، شمشیر، غلاف شمشیر، اشیاء آهنی، مفرغی و سفالی، مهره‌های سفالی، عقیق، فریت و… از دیگر اشیائی هستند که در این قبور بدست آمده است. مهره‌های سفالی علاوه بر قبور بانوان، در قبور مردان نیز بدست آمده است. اما عقیق و فریت مختص بانوان است و تنها در زیورآلات آن‌ها به کار می‌رفته. در قبور بانوان، دگمه‌های مفرغی نیز بدست آمده است. 

با توجه به آنکه این کاوش نجات بخشی در پی انجام عملیات راهسازی صورت گرفته با کشف گورهای بیشتر نیاز به تمدید فصل کاوش احساس شد از این رو این کاوش یک ماه دیگر ادامه خواهد داشت. 

روح‌ا… محمدی (سرپرست هیئت باستان‌شناسی در اولتان) با بیان این صحبت‌ها به ایلنا گفت: تاکنون ۳۰ گور کاوش شده و قبرهای دیگر نیز بدست آمده است. از این رو این فصل از کاوش همچنان ادامه خواهد داشت و تمدید شده است. گورهایی که تاکنون پیدا کرده‌ایم مربوط به دوره‌های اشکانی و اسلامی است و با توجه به تعداد زیاد آن‌ها باید مطالعات و بررسی بیشتری در منطقه صورت گیرد. هنوز گورهایی که ممکن است به دوره‌های قبل‌تر و احتمالا عصر آهن مربوط باشد را کاوش نکرده‌ایم. 

او ادامه داد: تعداد گورهای اشکانی از آنچه تصور می‌کردیم بیشتر بود از این رو مطالعات بیشتری را می‌طلبد. در ادامه کاوش بیش از ۸ گور دیگر از دوره اشکانی بدست آوردیم که اشیای کشف شده در این گورها نیز همانند سایر گورهای دوره اشکانی است. البته دو نوع تدفین دیگر از دوره اشکانی نیز کشف کردیم. برخی از تدفین‌ها به صورت جنینی است که در آنها اجساد به روی پهلو راست خوابانده شده و دست‌هایشان روی دهانشان است. از آنجا که دوره اشکانی بازه زمانی طولانی دارد این گورها نیز مربوطه به زمان‌های متفاوت است و باید بررسی بیشتر صورت گیرد تا بتوانیم دقیق‌تر درخصوص چرایی این نوع تدفین‌ها صحبت کنیم. 

این باستان‌شناس افزود: در برخی از گورهای دوره اشکانی تیغه‌های خنجرهای آهنی بدست آوردیم که یکی از آن‌ها دسته چوبی داشت. 

محمدی درخصوص گورهای دوره اسلامی نیز گفت: با کشف گورهای جدید با تدفین‌های متفاوت در دوره اسلامی روبه رو شدیم به این صورت که گورهایی را پیدا کردیم که تدفین در تابوت‌های چوبی انجام شده. تاکنون چنین تدفین‌هایی از دوره اسلامی بدست نیامده بود. البته این امر نیازمند بررسی بیشتر است. تاکنون ۵ تابوت چوبی از دوره اسلامی پیدا کردیم که رو به قبله دفن شده‌اند و چهار طرف تابوت با میخ‌های فلزی پرچ شده است. در این گورها زن و مرد دفن شده‌ و همگی بزرگسال هستند. با توجه به آنکه این تدفین‌ها رو به قبله است مربوط به دوره اسلامی است و باید دلیل تدفین در تابوت را بررسی کنیم. این احتمال را می‌دهیم که این تدفین‌ها تحت تاثیر فرهنگ قفقاز انجام شده باشد. البته این امر نیازمند تحقیقات و مطالعات بیشتر است. 

او افزود: برخی از تدفین‌های دوره اسلامی، گورهایی با دورچین دیواره‌های گور با خشت بود. درواقع می‌توان گفت از دوره اسلامی سه نوع تدفین، چاله‌ای، خشتی و تابوت بدست آورده‌ایم که همه این موارد بایر مورد مطالعه و بررسی بیشتر قرار گیرند.