آموزش و پرورش با سینمای ما قهر است/ با از دست دادن فضای مجازی، جایی برای تبلیغ فیلم‌ها باقی نمانده

بهروز مفید تهیه‌کننده فیلم سینمایی «بام بالا» که به تازگی در سینماهای کشور اکران شده، در گفتگو با خبرنگار ایلنا، اظهار داشت: کمتر از یک هفته از اکران فیلم «بام بالا» گذشته و نمی‌توان درباره استقبال مخاطبان نتیجه‌گیری درستی داشت اما آنچه که مشخص است؛ در حال حاضر کمتر کسی به سینما رفتن تمایل دارد و به همین دلیل فیلم ما و به طور کل سینماها شرایط خوبی ندارند.

مفید خاطرنشان کرد: محدودیت‌هایی که در فضای مجازی ایجاد شده وضعیت را بدتر کرده و پیش از این وضعیت ما اکثر تبلیغات خود را در فضای مجازی دنبال می‌کردیم اما متأسفانه امروز این امکان را هم از دست داده‌ایم و وضعیت به مراتب بدتر از همیشه است. پیش از این اتفاقات فکر می‌کردم از آنجا که این فیلم در جشنواره فیلم کودک و نوجوان توانست حضور موفقی داشته باشد، قطعاً مورد توجه مخاطبان هم قرار می‌گیرد اما امروز امکانی برای معرفی وجود ندارد که مخاطب اصلاً متوجه شود «بام بالا» اکران شده است. هنوز هم اگر وزارت ارشاد از ما حمایت کند و صداوسیما در پخش تیزر با ماهمکاری داشته باشد، امیدوار هستم که بتوانیم فروش قابل قبولی در این شرایط داشته باشیم.

این تهیه‌کننده در ادامه اظهارات خود خاطرنشان کرد: با حذف پلتفرم‌های اینترنتی رایج که پیش‌تر در بی‌توجهی تلویزیون به سینما محلی برای تبلیغ فیلم‌ها بود، شرایط بسیار بدتر شده و ما باید به گزینه‌های جدیدی فکر کنیم. به عنوان مثال پلتفرم‌های اینترنتی داخلی می‌توانند تا حدی برای تبلیغ فیلم‌ها مناسب باشند اما هزینه تبلیغ آثار در این پلتفرم‌ها بسیار بالا است و برای یک فیلم کودک صرفه اقتصادی ندارد. ما باید در فضای تبلیغاتی خودمان هم تجدیدنظر کنیم و باید شرایطی فراهم شود که آثار سینمایی گمنام باقی نمانند و فرصت معرفی و تبلیغ داشته باشند. امروز موفق‌ترین فیلم‌های کودک هم نمی‌توانند به فروش بالای 7 یا 8 میلیارد تومان برسند و در این شرایط باید به این سینما کمک کرد. مهم‌ترین مسئله این است که متولیان فرهنگی ما به این اعتقاد برسند که وجود سینمای کودک ضروری است و در این شرایط به راهکارهای زیادی برای رشد و تقویت این سینما می‌رسند اما به نظر می‌رسد که در حال حاضر این ضرورت احساس نمی‌شود و سینمای کودک علی‌رغم شعارهایی که داده می‌شود اهمیت چندانی ندارد و این بزرگ‌ترین معضل سینمای کودک و نوجوان ایران است.

وی افزود: سینمای کودک سال‌هاست که حال خوبی ندارد و شرایط موجود هم این بدحالی را تشدید کرده و همه چیز به ضرر فیلم ما است. «بام بالا» سومین فیلم کودکی است که ساخته‌ام و به نظرم سینمای کودک در ایران بسیار مهجور است و علی‌رغم اینکه در فضای رسانه‌ای بارها به تولید و حمایت از این سینما تأکید می‌شود، در عمل به خصوص در زمان اکران هیچ حمایتی از این سینما نمی‌شود.

این تهیه‌کننده در ادامه اظهاراتش تأکید کرد: آموزش و پرورش با سینمای ما قهر است و شورای صدور مجوز نمایش فیلم برای مدارس دو سال است که تشکیل نشده و به خصوص در روزهای گذشته، پیش از شکل‌گیری بحران حاضر هرچقدر با آموزش و پرورش تماس گرفتیم و درخواست تشکیل این شورا را داشتیم، چنین اتفاقی رخ نداد و به نظر می‌رسد که آن‌ها تصورشان بر این است که سینما به طور کل یکی از ارکان تهاجم فرهنگی در ایران است و باید آن را نادیده بگیرند و فقط برخی فیلم‌های خاص، مثل آثار دفاع مقدسی و مذهبی را مناسب می‌دانند که احتمالاً کودکان با این آثار ارتباط برقرار نمی‌کنند.

وی افزود: ما باید تکلیفمان را با سینمای کودک روشن کنیم، یا سینمای کودک می‌خواهیم یا هیچ احتیاجی به سینمای کودک نیست. اگر حیات این سینما برای مسئولان ما اهمیت دارد باید بدانند که مسیر پیش رو در جهت نابودی این سینما است. عدم علاقه‌مندی سینماگران قدیمی که آثار خوبی در سینمای کودک ساخته‌اند نشان از وضعیت بد این سینما دارد و کوچ آن‌ها به سینمای بزرگسال ضربه بزرگی به سینمای کودک می‌زند چراکه سرمایه‌گذارها دیگر علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری در سینمای کودک ندارند و بیشتر به فیلم‌های اجتماعی و کمدی گرایش دارند که سلبریتی‌ها در آن حضور دارند و همه این‌ها دست به دست هم داده که ما فضا را برای فیلم‌های خارجی فراهم کرده‌ایم در حالیکه سینمای کودک اتفاقاً می‌تواند سینمایی باشد که مفاهیم فرهنگی ارزشمندی به نسل تازه منتقل کند.

تهیه‌کننده سریال «محکومین» درباره فیلم‌های کودک که در آن‌ها از کاراکترهای عروسکی استفاده می‌شود، گفت: عروسک در فیلم ما یک کاراکتر است ولی آنچه که باعث می‌شود کودکان با یک فیلم ارتباط برقرار کنند این است که فیلمساز زبان و لحن کودکان را بشناسد و در فیلمش بگنجاند. من در جشنواره کودک و نوجوان کاملاً شاهد بودم که کودکان با «بام بالا» ارتباط برقرار کرده‌اند و از نظر من اینکه کاراکتر عروسکی است یا انیمیشن یا به هر شکل دیگر، مسئله‌ای است که در درجه بعدی اهمیت قرار می‌گیرد و در اصل فیلم باید زبان و لحنی مناسب برای کودکان داشته باشد. یکی از مشکلاتی که برخی فیلم‌های کودک ما دارند این است که نام این سینما را با خود به همراه دارند اما بیشتر مختص بزرگسالان هستند و در واقع تکلیفشان با مخاطب روشن نیست، من فیلم‌های کودک زیادی در سینمای ایران می‌بینم که می‌توانند به عنوان فیلم‌های بزرگسال مطرح شوند؛ البته منظور من فیلم‌های خانواده و کودک نیست که اتفاقاً می‌توانند آثار بسیار خوب و ارزشمندی باشند.

مفید در پاسخ به این پرسش که با توجه به موضوع و قصه «بام بالا» آیا مخاطبان اصلی این فیلم اقشار مرفه جامعه هستند، گفت: محوریت داستان ما این است که پدر و مادری بلد نیستند ابراز محبتی درستی در فضای خانواده داشته باشند، ممکن است منتقدی بگوید که این فیلم در فضای روستایی یا پایین شهر روایت نشده که این را می‌پذیرم اما محتوا و موضوع مطرح شده در «بام بالا» نمی‌تواند تنها مربوط به قشر مرفه باشد و حتماً همه اقشار جامعه می‌توانند با این معضل درگیر باشند و دغدغه آن را داشته باشند.

این تهیه‌کننده در پایان درباره آموزش در سینمای کودک و نوجوان اظهار داشت: به شخصه بر این عقیده‌ام که فیلم نباید فقط برای پر کردن اوقات فراغت کارکرد داشته باشد. فیلم و سینما فرصتی به ما می‌دهد که حرف‌های مهمی به مخاطبان خود بزنیم اما مخصوصاً وقتی فیلم‌مان مربوط به سینمای کودک است باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که در ارائه محتوا و آموزش درشت‌نمایی نداشته باشیم و آموزش باید در پس سرگرمی قرار بگیرد. اگر مفهوم آموزشی که مدنظر داریم کاملاً واضح و شعاری مطرح شود قطعاً نمی‌تواند کارکردی سازنده و مثبت داشته باشد ولی قرار دادن محتوا در دل داستان است که هنر را ایجاد می‌کند و می‌تواند مخاطب را با خود همراه سازد.