در گفت‌وگو با احمد میرعلایی مطرح شد؛
وقتی برای فرهنگ برنامه‌ریزی نداشته باشیم دشمن تا مذهب‌مان هم پیش می‌آید/ ترویج ابتذال در جامعه مدت‌هاست آغاز شده
میرعلایی می‌گوید: ابتذال تماماً جذابیت است و قطعاً کار دشمن نسبت به کار ما که باید اثر فرهنگی هنری ارزشمند و جذاب بسازیم آسان‌تر است و به همین دلیل است که تأکید دارم مدیران فرهنگی ما باید افراد متخصص باشند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، اختتامیه هفتادوپنجمین جشنواره فیلم کن بامداد روز یکشنبه ۸ خرداد به وقت ایران برگزار شد و در این دوره از جشنواره فیلم سینمایی «برادران لیلا» به کارگردانی سعید روستایی، نماینده کشورمان در بخش مسابقه بود اما فیلمی دیگر با عنوان «عنکبوت مقدس» به کارگردانی علی عباسی، کارگردان ایرانی - سوئدی، با حضور چند بازیگر ایرانی نیز در بخش اصلی جشنواره کن به نمایش درآمد که توانست جایزه بهترین بازیگر زن را هم از آن خود کند.
«عنکبوت مقدس» مدعی‌ست که روایتی از ماجرای سعید حنایی قاتل زنجیره‌ای شهر مشهد دارد و تا امروز تنها افراد حاضر در جشنواره کن موفق به دیدن این فیلم شده‌اند اما با انتشار تیزری از جدیدترین ساخته علی عباسی، برخی کارشناسان با تحلیلی بر نمای اولیه این تیزر، به نشانه‌هایی از توهین به مقدسات و ساحت امام رضا(ع) دست یافته‌اند که می‌تواند تحلیلی دقیق و درست بر نگاه فیلمساز به مسئله مطرح شده در فیلمش باشد.
پس از این اتفاق سازمان سینمایی نیز توهین به مقدسات شیعیان در جشنواره فیلم کن را با انتشار بیانیه‌ای محکوم کرد. قطعاً در این شرایط که نشان می‌دهد جشنواره‌هایی چون کن علاوه بر مسائل سیاسی بر مسائل مذهبی جامعه ما نیز ورود کرده‌اند، لزوم اقدامات جدی در برابر این نگرش احساس می‌شود. در گفتگو با احمد میرعلایی (تهیه‌کننده سینما و تلویزیون) به بررسی این مسئله پرداختیم که در ادامه می‌خوانید:
در سال‌های اخیر همواره جشنواره‌های معتبر جهان با ورود به مسائل اجتماعی و سیاسی رویکردی مخرب نسبت به کشور ما داشته‌اند. آیا باتوجه به اتفاقاتی که در هفتادوپنجمین جشنواره فیلم کن شاهد بودیم، می‌توان ادامه‌ی عامدانه‌ی رویکرد مخرب چنین جشنواره‌هایی را در ورود به مسائل مذهبی جامعه‌مان احساس کرد؟
به عقیده من استکبار جهانی همواره برای دشمنان خود برنامه‌ریزی دارد و قصد دارد هر آنچه که به او آسیب می‌زند را نابود کند. آن‌ها با آدرس‌دهی غلط در طول تاریخ توجهات را از حقیقت به سمت دیگری معطوف کرده‌اند و اقدامات شعاریشان مثل حقوق بشر، آزادی‌خواهی و… همیشه دروغ بوده و منافع دیگری را به سرانجام رسانده است.
متأسفانه ما نه تنها در هنر، بلکه در دیگر حوزه‌ها مثل ورزش هم برنامه‌ریزی نداریم و آن‌ها با هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی دقیق هر جا که فرصتی به دست آورده‌اند در جهت تأمین منافع خود اقدام کرده‌اند. آن‌ها برنامه‌ریزی و مدیریت را به خوبی می‌شناسند و انجام می‌دهند و ما اصلاً این دو کار را بلد نیستم و همیشه احساسی عمل کردن به ما آسیب زده است. ما نباید احساسی عمل کنیم و باید پیش از هر اقدامی در ابتدا خودمان و دین‌مان را بشناسیم و بعد به شناخت دشمن برسیم و برنامه‌ریزی کنیم.
این برنامه‌ریزی به چه شکل می‌تواند صورت بگیرد؟
وقتی ما در فرهنگ، ورزش و دیگر مسائل خود برنامه‌ریزی نداشته باشیم دشمن از فرصت استفاده کرده و تا جایی پیش می‌آید که اخلاقیات ما را که برگرفته از مذهب ما است، مورد هدف قرار می‌دهد. دشمن در جنگ میدانی از ما شکست خورده و امروز از راه‌های دیگری برای شکست دادن ما استفاده می‌کند و سعی دارد در میدان دیپلماسی ما را شکست دهد. اگر بخواهم مثال بزنم به جنگ یمن و عربستان اشاره می‌کنم که کشور متجاوز عربستان با حمایت ابرقدرت‌های جهان در برابر همت بزرگ مردم یمن نتوانست حرفی برای گفتن در میدان جنگ داشته باشد. آن‌ها میدان جنگ را باخته‌اند و حالا برای اخلاقیات ما برنامه‌ریزی کرده‌اند و خوب می‌دانند که شیعه چه اخلاقیاتی را پرورش می‌دهد که برای آن‌ها بسیار خطرناک است.
امروز ماهواره‌ها و موبایل‌ها خاکریز دشمن در خانه‌های ما هستند و ما اصلاً این نبرد را جدی نمی‌گیریم. جوانان ما با دسترسی به محصولات روزی که آن‌ها تولید می‌کنند در معرض تهاجمات فرهنگی قرار گرفته‌اند و ما آن‌ها را رها کرده‌ایم. تلویزیون و رادیوی ما در مرحله اول باید این مسائل را به درستی مورد تحلیل قرار دهد و خوشبختانه با حضور پیمان جبلی در سازمان صداوسیما مشخص است که خیلی از مسائل به خوبی مطرح می‌شود و رویکرد جلب اعتماد از دست رفته مخاطب در رسانه ملی کاملاً به چشم می‌آید. پس از جلب اعتماد مخاطب می‌توان با تحلیل درست از مسائل روز دنیا جوانان را به عملکرد دشمن آگاه کرد. امروز دشمن با در اختیار قرار دادن شهوانی‌ترین محتواها قصد دارد نظر جوانان ما را به خود جلب کند و وقتی جوان ما درباره حجاب و دین تحلیلی ندارد در برابر این تهاجم هیچ کاری از دستش برنمی‌آید. پیش از هر اقدامی باید بدانیم که دشمن چه پایگاهی دارد و اهدافش را بشناسیم.
عملکرد جامعه‌ی هنری در برابر این تهاجمات تا امروز چگونه بوده است؟
هنرمندانی که در دل دشمن برای کسب جایزه، کشور خود را فراموش می‌کنند و دست به اقدامات مخرب می‌زنند در واقع به مردم خود پشت کرده‌اند. همه ما از اتفاقی که در آبادان رخ داده ناراحت و غمگین هستیم اما اگر این به اصطلاح هنرمندان دلسوز مردم آبادان هستند و این ناراحتی را در یک جشنواره خارجی مطرح می‌کنند چرا جوایز نقدی‌شان را برای حل معضلات شکل‌گرفته در این شهر هزینه نمی‌کنند؟
امروز جوانان جهادی ما با کمترین امکانات در شهر آبادان و دیگر شهرهای کشور مشغول کمک و امدادرسانی هستند اما برخی از این هنرمندان غیر از بیان یک جمله شعاری در یک جشنواره خارجی چه اقدامی برای مردم کشورشان انجام داده‌اند؟ باید از این افراد بپرسیم اگر جمهوری اسلامی نبود آن‌ها چه جایگاهی داشتند و کدام جشنواره آن‌ها را می‌شناخت؟ ما سینماگران بسیاری در تاریخ جمهوری اسلامی داریم که دلباخته غرب شدند و امروز هیچ خبری از آن‌ها نیست. دشمن علیه ما از بمب هسته‌ای فرهنگی استفاده کرده و ما آثار مخرب این بمب هسته‌ای را هر روز به شکل مشخص‌تری می‌بینیم و اگر هنرمندان دلسوز و آگاهی داشته باشیم قطعاً آن‌ها هم این آثار مخرب را مشاهده می‌کنند. از نظر من برخی هنرمندان اصلاً نمی‌دانند که در حال انجام چه اقدام مخربی هستند و در واقع نقش یک عروسک در نمایش خیمه‌شب‌بازی را دارند که برای تشویق و جایزه جشنواره‌های جهانی هر کاری انجام می‌دهند.
اقدام سازمان سینمایی علیه مواضع جشنواره فیلم کن را چطور ارزیابی می‌کنید؟
من از سازمان سینمایی تشکر می‌کنم که در این زمان حساس که جشنواره کن اقدام ضد فرهنگی را انجام داده، با صراحت در برابر آن جبهه‌گیری کرد و از آنجا که در سابقه مدیریتی در وزارت ارشاد را دارم، به خوبی می‌دانم که این اقدام نیازمند چه جسارتی است؛ چراکه حملات بسیاری پس از این اقدام صریح علیه سازمان سینمایی صورت خواهد گرفت.
شیعیان به هیچ‌وجه توهین به امام رضا(ع) را نمی‌پذیرند و هر هنرمند و مسئولی که کمترین اعتقادی به اسلام و مذهب شیعه دارد باید این اقدام توهین‌آمیز را که فیلمی با عنوان «عنکبوت مقدس» انجام داده، محکوم کنند.
در برابر این اقدامات، در حوزه تولید آثار هنری ما چه اقداماتی باید انجام دهیم؟
پیش از بحث تولید همانطور که تأکید کردم ما نیازمند تحلیل، کارشناسی و آسیب‌شناسی دقیق هستیم چرا که متأسفانه در این حوزه و ترسیم مسیر فرهنگی‌مان ضعف داریم. پس از این مرحله همانطور که رهبر معظم انقلاب به تولید کالای استاندارد تأکید دارند ما هم باید در حوزه فرهنگ تولید آثار استاندارد را مدنظر قرار دهیم. برای حل معضلات باید ریشه‌ای اقدام کنیم و ظاهرسازی نمی‌تواند کارساز باشد. دشمن مشغول تخریب است و این کار آسانی است اما ما باید فرهنگ را بسازیم و ساختن همیشه کار سختی است و به همین دلیل به مسئول دلسوز و متفکر نیاز داریم. جوانگرایی را باید جدی بگیریم و جوانان دلسوز و متفکر تربیت کنیم چرا که یک فرد دلسوز و معتقد که تخصصی در سمت خود ندارد نمی‌تواند عملکرد سازنده‌ای داشته باشد و جدی نگرفتن تخصص همیشه خسارت‌بار است.
متأسفانه مسئولان ما درگیر آمار دادن هستند تا اقدامات خود را موثر و کارساز جلوه دهند. به عنوان مثال تا امروز همه وزرای ارشاد در پایان سال به میزان بالای فروش فیلم‌های سینمایی افتخار کرده‌اند و آمار فروش را سندی بر اقدامات درست خود می‌دانند اما نکته حائز اهمیت این است که ما چه چیزی فروخته‌ایم و این آمار فروش متعلق به چه فیلم‌هایی است؟ اکثر فیلم‌های پرفروش ما به لحاظ فرهنگی ارزشی ندارند و فروش بالای آن‌ها هم نمی‌تواند نکته مثبتی باشد. اگر به مردم نان کپک‌زده بدهیم قطعاً متوجه می‌شوند و نان را نمی‌خورند اما در حوزه فرهنگ و هنر چنین تشخیصی سخت است و نظارت بر آن برعهده متولیان فرهنگ است.
این معضل در صداوسیما هم وجود دارد و مسئولان رسانه ملی همواره با پخش برنامه‌ای پربیننده به این نکته تأکید دارند که این برنامه توانست نظر مخاطبان را به شکلی جلب کند که دیگر به سراغ برنامه‌های ماهواره‌ای نرفتند، اما باید مشخص شود که آیا این برنامه به لحاظ محتوایی اثری ارزشمند بوده یا خیر؟ اگر ما یک برنامه بی‌محتوا داریم که مخاطبانش زیاد است هیچ ارزشی ندارد و در برابر آن هم اگر یک برنامه یا یک فیلم سینمایی داریم که محتوای ارزشمندی دارد اما توان جلب نظر مخاطب را ندارد، این اثر نمی‌تواند در سطح استاندارد قرار بگیرد.
یکی از عوامل قدرت بخش به رسانه‌های غربی اقتصاد قدرتمند این رسانه‌ها است. بحث ضعف اقتصاد در کشورمان را چقدر در عدم موفقیت ما برای مقابله با تهاجمات فرهنگی جدی می‌دانید؟
روشنگری، دشمن‌شناسی و تعیین خط مشی فرهنگی اقداماتی بسیاری جدی است اما مسئولان ما باید بدانند که فرهنگ هزینه دارد و ما زمانی قوی و محکم خواهیم بود که بودجه فرهنگ و هنرمان به اندازه کافی افزایش داشته باشد. همانطور که به محتوای آثار سینمایی باید اهمیت دهیم باید اثری تولید شود که بتواند فروش قابل توجهی داشته باشد تا چرخه اقتصاد هنرمان نیز به حیات خود ادامه دهد. سینما قطعاً بدون فروش محکوم به نابودی است. ما باید نیاز مخاطب را بسنجیم و آن نیاز را در قالب آنچه که می‌پسندد برای او فراهم کنیم تا هم اقدامات فرهنگی سازنده داشته باشیم و هم چرخه اقتصادمان به حیات خود ادامه دهد.
به عنوان نکته پایانی تأکید دارم که دشمن بسیاری کاربلد است و با شناخت نقاط ضعف و قدرت ما جلو آمده و مشغول ترویج ابتذال در جامعه‌مان است. ابتذال تماماً جذابیت است و قطعاً کار دشمن نسبت به کار ما که باید اثر فرهنگی هنری ارزشمند و جذاب بسازیم آسان‌تر است و به همین دلیل است که تأکید دارم مدیران فرهنگی ما باید افراد متخصص باشند. نباید مدیریت عرصه فرهنگ را ساده و سطحی ببینیم و باید بدانیم که اتفاقاً کار درست انجام دادن در این حوزه بسیار سخت است. همانطور که تأکید کردم ما باید برنامه‌ریزی دقیق فرهنگی داشته باشیم، در غیر این صورت همواره با اقداماتی چون اقدام جشنواره کن در سال جاری تنها مجبور به واکنش می‌شویم و بعد تا ضربه بعدی دشمن صبر می‌کنیم تا واکنش دیگری نشان دهیم درحالیکه فرهنگ شیعه فرهنگ جهاد و کنش است و ما آنقدر قدرت داریم که بتوانیم علاوه بر جنگ در میدان، در حوزه فرهنگ هم موفق باشیم و متأسفانه تا امروز خودمان را نشناخته‌ایم یا دست‌کم گرفته‌ایم.
