جهاد سازندگی یک حرکت مردمی مبتنی بر جوان انقلابی خلاق

به گزارش ایلنا، نشست نقدوبررسی کتاب تاریخچه جهادسازندگی از تاسیس تا نهادی‌سازی برگرفته از رساله دکتری اریک سندرلاب عصر روز دوشنبه ۱۷ آبان ۱۴۰۰ با حضور روح الله ایزدخواه (نماینده مجلس شورای اسلامی) سجاد هجری (پژوهشگر) و جمعی دانشجویان و جهادگران در محل خانه اندیشه ورزان برگزار شد.

محسن جعفری (دبیر این نشست) در ابتدا به معرفی کتاب پرداخت و گفت: این کتاب توسط یک فرد آمریکایی به سفارش یک موسسه آمریکایی نوشته شده و دارای اشکالات فراوانی به لحاظ روایی است و از جهتی که موضوع جهاد را پررنگ می‌کند قابل تامل و بررسی است. وقت و هزینه‌ای که برای این کتاب صرف شده نیز قابل توجه است که ما خود در داخل معمولا انجام نمی‌دهیم. لاب در این کتاب می‌گوید، جمهوری اسلامی از ادامه جنگ استقبال می‌کرد چرا که باعث توانمندتر شدن نهادهای انقلابی می‌شد. جهاد را به جنبش اجتماعی تقلیل داده که باعث شده از وجهه علمی کتاب کاسته شود البته نظرش را درباره حکومت اظهار نمی‌کند.

سجاد هجری (پژهشگر توسعه روستایی) در این مراسم گفت: نگارنده این کتاب یک فرد آمریکایی است که آنجا متولد شده و تحصیل کرده و ساکن است و آنجا نیز تدریس می‌کند، طبیعی است که پیش فرض‌ها و نگاه به موضوع نیز اروپا مدار و غرب مدار باشد. مخاطب این کتاب نیز غربی‌ها و اروپایی‌ها هستند. او نگاه سیاسی و نوآورانه دارد اما لوازم این کار را رعایت نکرده است، احساس می‌شود نگاهش به آثار غربی نیز نگاه نقادانه است. درکتاب‌های خود جای خالی بازیگران مختلفی که در جامعه ما هستند خالی است. مردم و نخبگان در یک سری شبکه‌های ارتباطی جای می‌گیرند. لاب می‌گوید وقتی از جهاد صحبت می‌شود حرف از قوه قهریه به میان می‌آید، اما اینطور نیست، من خواستم چهره دیگری از حکومت نشان دهم که آن را در جهاد دیدم و آن مسئله قدرت نرم است که اصالتا به ادبیات قدرت نرم ارجاعی نداده است.

روح الله ایزدخواه (نماینده مجلس شورای اسلامی) نیز که در این نشست حضور داشت، گفت: در ایامی هستیم که بحث احیای جهاد از طرف دولت مطرح شده و بحث پرچالشی درفضای اجتماعی ایجادکرده و موضوع حیاتی و مهمی است که طبعا نظرات متفاوت و متناقضی هم در برخواهد داشت. لاب را در یک روز عصر دریکی از دانشکده‌های تهران از طریق مرحوم عظیمی ملاقات کردیم. او گفت چند ماه است شهر به شهر می‌روم و درباره جهاد تحقیق می‌کنم و به کنایه گفت شما (ایرانی‌ها) یک کتاب هم که حتی منتشر نکردید! باید بروم از مسولان و فعالان جهادی آن دوران این حرکت که برای ما تازگی داشت بپرسم. لاب دانشجوی دکتری بود و با سفارش از بیرون دانشگاه یعنی موسسه جرج واشنگتن با پنج استاد راهنما در حوزه‌های مختلف این کتاب را نوشته است. از لاب سوال کردم علت مهم بودن جهاد برای غربی‌ها چیست؟ پاسخ داد، برای ما سوال شد بررسی کردیم یک دولت نوپای انقلاب که جنگ داخلی و بیرونی دارد و هنوز نتوانسته خود را جمع کند چطور توانسته مردم را برای تامین اهداف حکومت به صحنه بیاورد لذا به جهاد سازندگی رسیدیم. دیدیم جهادسازندگی حزب نیست و متفاوت است، جعبه سیاه‌اش را باید باز کنیم ببینیم چیست.

ایزدخواه در ادامه گفت: تحلیل‌ها بعضا جهت دارد و با نگاه خارجی است. جهادبخشی از تاریخ شفاهی را کشف کرد. درجایی که خبراز واقعیت می‌دهد و تحلیل ارائه نمی‌دهد و صرفا مصاحبه‌ای که با جهادی‌ها دارد قابل قبول و درس آموز است. او می‌نویسد جهاد از زمانی که وزارت خانه شده و اسمش نیز نهادی‌سازی حکومتی می‌گذارد و می‌گوید باعث جذب فعالان توسط حکومت شد! درحالی که اینطور نیست جهاد از وقتی وزارت خانه تبدیل شد به انحراف کشیده شد که مسیر روبه افول است. سازمان مهندسی جنگ که مهندسینی از متخصصین و حلقه‌های تخصصی بود که درجنگ زیرخمپاره پل و جاده ساخت راههای میانبر را بلدشده بود بسازد و. . آن زمان با نیروی کادرو عده کثیری از نیروی داوطلب مردمی تازه وارد بزرگترین پروژه‌های جنگ اداره شد. رهبرانقلاب فرمود مردمی شدن اقتصاد فرمول دارد پیداکنید که جهاد این کار را کرد. کتاب به میدان آوردن مردم و نقش مردم در سازندگی را سیاسی و حکومتی تفسیر می‌کند و می‌گوید برنامه و هوشمندی امام خمینی بود که می‌خواست حکومت خود را تثبیت کند. این درحالی است که چنین نیست و جهادتثبیت کرد انقلاب اسلامی را و سپاه انقلاب را امن کرد و مردم باورکردند انقلابیون بنای کار دارند و به قول شهید بهشتی تشنگان خدمتند نه تشنگان قدرت.

این نماینده مجلس با بیان اینکه مردم در عمل حس کردند و اثبات شد، گفت: اما در این کتاب مردم انگار وجهه المصالحه شدند که حکومت می‌خواهد خود را تثبیت و مخالفین را سرکوب کند. اما ما می‌گوئیم مردم عاملیت و اصالت دارند. جهاد یعنی حضورمردم. هرجا امام خمینی (ره) اعلام جهادکرد مردم حاضر شدند. حضورمردم عامل تثبیت انقلاب اسلامی است و هیچ موضوعی پشت پرده ندارد. سیصدهزارشهید مگر بدون باور امکان دارد!؟ همه که عضو سپاه پاسداران نبودند. آنتی تز جهادمردمی خودکامگی دولتی و تمامیت خواهی جناحی و سیاسی (میرحسین موسوی) است؛ چیزی که جهادسازندگی را زمین زد. حضرت امام (ره) فرمان داد دربازسازی جنگ از جهاد استفاده شود اما نیروهای جهادی را کنار زدند و بعدها نیز رهبرانقلاب استفاده از نیروهای جهادی و کارجهادی را توصیه کردند اما سیدمحمدخاتمی رئیس جمهور وقت گوش نداد. لذا تا زمانی که خودکامگی و تمامیت خواهی باشد اتفاقی نمی‌افتد. جهاد سازندگی از خود هیچ نداشت هرچه داشت از مردم گرفت شورای مرکزی آن نیز شش ماه بعد از تاسیس انتخاب شد، یک حرکت فراگیر سازماندهی شده بود مانند حرکت مردمی پیاده روی اربعین امروز.

ایزدخواه جهاد سازندگی را یک حرکت مردمی مبتنی برجوان انقلابی خلاق دانست و گفت: مسائل مهم حاکمیتی را در عرض چند سال توانست حل کند. جهاد مردمی بود اما نه باقرائتی که نویسنده این کتاب نوشته است. جهاد زایش‌های نهادی زیادی دارد اگر جهادوزارت خانه نمی‌شد امروز چندین جهاد داشتیم رهبری ۱۵ جهاد را در سخنانشان نام برده اندکه هرکدام یک حرکت اجتماعی ملموس و کف جامعه بودحرکت هسته‌های مردمی در میدان بود. در جهادسازندگی هیچ برنامه بودجه‌ای درکار نبود و مدیر و فرمانده میدانی حرف اول را می‌زد و قوی‌تر هم عمل می‌کرد. مدیریت و فرماندهی میدانی در جهاد بعداز وزارت خانه شد تضعیف شد. در حوزه دیپلماسی سازنده اقتصادی نیز نیازمند جهاد هستیم تا بتوان با کشورهای همسایه ارتباط برقرار کرد حرکتی که در سالهای اخیر دولت از آن غافل بود.

گفتنی است، در پایان این نشست مقرر شد به رسم نمادین نسخه‌ای از کتاب به دفتر رئیس جمهور ارسال شود تا رئیس جمهور در احیای جهادسازندگی، قرار بگیرند و دولت در احیای این نهاد، بیش از ساختارسازی به واگذاری ماموریت‌های بر زمین مانده از انقلاب به گروه‌های مردمی و جهادی اهتمام ورزد.