در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
تاسیس پایگاه‌های پژوهشی برای اماکن تاریخی اعتبارآور است/ آغاز مرمت و استحکام بخشی ستون‌‌های کاخ مروارید از بهمن ماه
کاخ مروارید به عنوان اولین پایگاه پژوهشی ملی استان البرز انتخاب شده است. مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز درباره مزیت‌های این اتفاق توضیحاتی ارائه کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، یکی از اتفاقات مثبت در حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور ایجاد پایگاه‌های پژوهشی ملی است. در حال حاضر اغلب استانهای کشور پایگاه‌های پژوهشی ملی دارند و این درحالی است که استان البرز به تازگی دارای پایگاه پژوهشی شده است.
طی همکاری معاونت میراث فرهنگی کشور و مدیرکل پایگاه‌های پژوهشی ملی، کاخ مروارید به عنوان اولین پایگاه پژوهشی ملی استان البرز انتخاب شده است.
فریدون محمدی (مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز) درباره اهمیت پایگاه‌های پژوهشی در پیشبرد اهداف میراث فرهنگی و گردشگری به ایلنا گفت: طی جلسه‌ای که با حضور کمیته تخصصی ارزیابی و بررسی پایگاه‌های پژوهشی ملی کشور برگزار شد و چند استان در آن حضور داشتند، پس از صحبت‌های انجام گرفته کاخ مروارید به عنوان نخستین پایگاه پژوهشی ملی انتخاب شد.
او درباره چگونگی انتخاب پایگاه‌های پژوهشی گفت: پایگاه‌های پژوهشی ملی، معمولا در پروژه‌ها و طرح‌های دولتی سازمان میراث فرهنگی، بر اساس ارزش تاریخی یا ویژگی‌هایی که در معماری بنا وجود دارد، انتخاب می‌شوند.
محمدی افزود: برای ایجاد پایگاه‌های پژوهشی معمولا مجوزهای کمی صادر می‌شود و تعداد آن‌ها در هر استان معمولا کمتر از انگشتان یک دست است.
وی با ابراز تاسف از اینکه استان البرز قبلا پایگاه پژوهشی نداشته، گفت: با وجود آنکه برای ایجاد پایگاه در استان البرز حداقل ظرفیت ایجاد پنج پایگاه را داریم، اما با این حال تا پیش از این مجوزی در اینباره صادر نشده است.
محمدی در پاسخ به این سوال که چرا استان البرز تا پیش از این مجوز احداث پایگاه پژوهشی نداشته، گفت: به هرحال این کار نیاز به ایجاد مقدماتی دارد و پیگیری‌ها و مکاتباتی را می‌طلبد. این اتفاقات در گذشته انجام نشده و خوشبختانه حال رخ داده است.
وی درباره چگونگی ایجاد پایگاه پژوهشی ملی در استان البرز گفت: به محض آنکه به عنوان مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز انتخاب شدم، پیشنهاد تشکیل سه پایگاه را ارائه دادم تا تشکیل شوند. یکی از آن‌ها محوطه تپه ازبکی بود و کاروانسرای ینگی امام در شهر ساوجبلاغ و کاخ مروارید در مهرشهر کرج گزینه‌های دیگر بودند.
محمدی در ادامه اذعان داشت: امسال امکان ایجاد یک پایگاه پژوهشی وجود داشت و پس از انجام صحبت‌ها و تعاملات مجوز کاخ مروارید را دریافت کردیم.
وی درباره اینکه چرا از میان سه گزینه کاخ مروارید به عنوان اولین پایگاه پژوهشی انتخاب شده، توضیح داد: کاخ مروراید مشکلاتی داشت و در معرض آسیب بود و به مرمت فوری نیاز داشت. از طرفی پرداختن به مرمت و رفع مشکلات باید در اسرع وقت اتفاق می‌افتاد. لذا از میان سه گزینه کاخ مروارید را انتخاب کردیم.
محمدی درباره مزیت‌های ایجاد پایگاه‌های پژوهشی در استان البرز و کاخ مروارید گفت: یکی از اتفاقات مثبت این است که فردی به عنوان رییس پایگاه انتخاب می‌شود. این فرد از کارشناسان برجسته و با تجربه سازمان خواهد بود و کارش صرفا پرداختن به امور پایگاه و کاخ است. علاوه بر اینها زمانی که مکان یا بنایی به عنوان پایگاه‌های پژوهشی انتخاب شود، اعتبارات ویژه‌ای برایش در نظر گرفته می‌شود که آن اعتبار به صورت سالانه شارژ می‌شود. یکی دیگر از اتفاقات مثبت انجام کارهای مطالعاتی و پژوهشی در پایگاه‌هاست که به طور جدی دنبال می‌شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز، درباره وضعیت داخلی و خارجی کاخ مروارید توضیح داد: به نظرم مرمت و احیای کاخ مروارید شامل سه مرحله است. مرحله اول نجات بخشی و استحکام ستونهاست. تکمیل فرایند سقف کاخ نیز مرحله دوم است. سقف بنا باید به طور کامل مرمت و بازسازی شود زیرا کاملا خراب شده است. مرحله سوم نیز تکمیل ریزه کاری‌های داخل بنا خواهد بود.
محمدی درباره شروع روند مرمت کاخ مروارید پس از تشکیل پایگاه پژوهشی ملی، ابراز داشت: امسال از محل اعتبار پایگاه پژوهشی کار استحکام بخشی را به پایان خواهیم رساند. اگر بتوانیم اعتبار بگیریم مرمت و تعمیر سقف را نیز به احتمال زیاد تا پایان سال انجام خواهیم داد. در غیر اینصورت این اتفاق از محل اعتبار سال آینده تامین خواهد شد و انجام آن به سال بعد موکول می‌شود.
وی درباره وضعیت تپه ازبکی بود و بنای کاروانسرای ینگی امام نیز گفت: این دو مکان و بنای تاریخی نیز به مرمت و بازسازی نیاز دارند و قطعا سال آینده به عنوان دیگر پایگاه‌های پژوهشی استان البرز انتخاب خواهند شد و مسئولان دراینباره به ما قول داده‌اند.
محمدی درباره تعداد پایگاه‌های پژوهشی درهر استان، گفت: برای ایجاد پایگاه تعداد مشخصی در نظر گرفته نشده و برخی از استان‌ها دو، سه، یا چند پایگاه دارند و این تعداد به ده تا نیز می‌رسد. فکر می‌کنم البرز تنها استانی بوده که تا پیش از این هیچ پایگاهی نداشته است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز درباره زمان شروع به کار پایگاه پژوهشی واقع در کاخ مرواید گفت: پایگاه پژوهشی با ابلاغ مسئول آن، حداکثر تا پایان دی ماه کار خودش را آغاز می‌کند. کار مرمت و استحکام بخشی ستون‌ها نیز از ماه آینده شروع خواهد شد.
محمدی در پایان با اشاره به اینکه اداره کل میراث فرهنگی استان البرز برنامه‌ها و پروژه‌های متعددی را در دست اجرا دارد، گفت: این که امسال استان البرز پایگاهی ایجاد شده اتفاق خوب و مورد توجهی است. این اتفاق سرآغازی برای ایجاد پایگاه‌های دیگر و بروز اتفاقات بهتر و موثرتر خواهد بود.
گفتنی است کاخ مروارید در بلوار ارم مهرشهر شهر کرج واقع شده و طی سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷ در مساحتی ۱۱۰ هکتاری ساخته شده است. زیربنای بنا نیز دوهزار و پانصد متر است. کاخ مروارید در ۱۲ بهمن ماه سال ۱۳۸۱ به فهرست آثار ملی ایران افزوده شده است.
تپه ازبکی نیز یکی دیگر از مکان‌های تاریخی استان البرز است که در شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد و قدمتی ۹ هزارساله دارد و از محوطه‌های باستانی فلات ایران به شمار می‌رود. این مکانف از تپه‌ای به ارتفاع ۲۶ متر و تعدادی تپه‌های کوتاه‌تر تشکیل شده که ارتفاع آن‌ها از چند متر تجاوز نمی‌کند. وسعت محوطه تپه ازبکی، برابر با صد هکتار است که در ابعاد یک کیلومتر در یک کیلومتر در نظر گرفته شده است. بخش‌هایی از این مکان تاریخی در سال ۱۳۴۸ توسط کارشناسان مرکز باستان‌شناسی ایران شناسایی شده و در سال ۱۳۵۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
همچنین کاروانسرای ینگی امام بر اساس منابع تاریخی، متعلق به دوره صفویه است که در دوره‌های بعد تغییراتی در آن ایجاد شده است. بنای قاجاری آن نیز ترکیبی از باغ و کارونسراست که از مهمان خانه‌های ایرانی و فرنگی تاثیر گرفته است. ینگی امام یا به زبان عامیانه «ینگه مام» نام یکی از روستاهای کهن شهرستان ساوجبلاغ نیز هست که امام زاده، کاروانسرا و تپه تاریخی را در خود جای داده است. روستای ینگی امام در فاصله سه کیلومتری شرق هشتگرد و مجاور جاده قدیم کرج، قزوین قرار گرفته است. نام کارونسرا نیز برگرفته از نام همین روستاست.
