بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا:
تهران فعالیت‌های خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را در قالب فنی و حقوقی نگه دارد/ روابط دو سویه ایران و آژانس به نفع هر دو طرف است/ «برجام» میان دشمنان ایران انشقاق به وجود آورد
تحلیلگر ارشد مسائل بینالمللی مسائل مربوط به اظهارات اخیر مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی را که شائبه سیاسی کاری داشت مورد برسی قرار داد و چگونگی رابطه درست آژانس با ایران را تشریح کرد.
حسن بهشتی‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره سخنان اخیر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در خصوص پرونده هسته‌ای ایران و پاسخ نماینده ایران در ژنو، اظهار داشت: تا زمانی که ایران و آژانس در چارچوب وظایف اصلی آژانس با یکدیگر رابطه دارند هیچ مشکلی پیش نمی‌آید. از نظر حقوقی وظایف اصلی آژانس طبق اساسنامه این نهاد، نظارت، کنترل، راستی آزمایی و همچنین کمک به عدم اشاعه سلاح هسته‌ای در دنیا است. از نظر فنی نیز گروه‌هایی را به کشورهای مختلف از جمله ایران اعزام می‌کند تا مطمئن شوند آنچه را که در مورد فعالیت‌های هسته‌ای خود اعلام می‌کنند با آنچه که انجام می‌شود تطبیق دارد.
وی با بیان اینکه ایران و آژانس هیچگاه مشکل نداشته‌اند و سال‌های سال است که با یکدیگر همکاری می‌کنند، گفت: اما گاهی جنبه‌هایی پیش می‌آید که مسائل از چارچوب حقوقی و فنی خارج شده و به سمت سیاسی شدن پیش می‌رود؛ به عنوان مثال وظیفه آقای گروسی به عنوان مدیر کل آژانس این نیست که بیاید پشت تریبون به یک کشور هشدار دهد، وظیفه آژانس نظارت است و اگر آقای گروسی نیز بخواهد کاری انجام دهد، باید به شورای حکام گزارش دهد و این نهاد مسائل را بررسی کند.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی ادامه داد: با این حال برخی از مدیرکل‌‌ها و به ویژه آقای گروسی عادت کرده‌اند که راجع به موضوعات موضع‌گیری کنند، این موضع گیری‌ها جهت گیری سیاسی پیدا می‌کند و در این هنگام آژانس که نقش بی‌طرفانه‌ای دارد و به مثابه داور است از این جایگاه خارج می‌شود. بی‌طرفی آژانس مسئله بسیار مهمی است و باید با همه کشورها یگانه رفتار کند و هیچ تبعیض بین کشورها قائل نشود. علاوه بر اینها باید در نظر داشته باشیم که بیشترین و گسترده‌ترین نظارتی که در طول تاریخ آژانس وجود داشته نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران بوده است؛ بنابراین در حالیکه ایران انواع و اقسام نظارت‌ها، کنترل‌ها و همچنین محدودیت‌ها را پذیرفته است بیان این مطالب و اینگونه صحبت کردن دلخوری به وجود می‌آورد و که البته آقای غریب آبادی نماینده ایران نزد نهاد‌های بینالمللی به خوبی پاسخ او را دادند.
وی با بیان اینکه اما وجه دیگر در قانونی است که در مجلس تصویب شده است، خاطر نشان کرد: باید توجه داشته باشیم که تاثیرات اجرای این قانون در صحنه سیاسی بین الملل چیست و چه تاثیری دارد. ظاهراً این تأثیر، یا برای نمایندگان مجلس اهمیتی ندارد یا معتقد هستند که ارزش اجرای آن بیشتر از تاثیر منفی است که روی رفتارهای دیگران با ایران می‌گذارد. یکی از دستاوردهای برجام این بود که بهانه را از دست دشمن‌های ایران گرفت، یعنی ایران توانست اثبات کند که برخلاف ادعای برخی کشورها که مدام پرونده سازی می‌کردند که ایران قصد ساخت بمب هسته‌ای دارد، چنین چیزی نیست و بهانه را از دست عربستان، اسرائیل و آمریکا گرفت. علاوه بر آن موجب شد که بین دشمنان ایران انشقاق به وجود بیاید و همچنین توانست جلوی اجماعی که پیش از برجام علیه ایران شکل گرفته بود را در شورای امنیت و شورای حکام بگیرد و آن را بشکند. در اخرین مورد در شورای امنیت نیز فقط کشور دومینیکن به قطعنامه آمریکا علیه ایران رای داد. همه مسائل به این دلیل است که ایران برجام را اجرایی و هزینه‌های آن را نیز پرداخت کرده است.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی افزود: اما آقایان مجلس این موضوع را در نظر نگرفته بودند که اگر ما به وضعیت غنی‌سازی ۲۰ درصد، افزایش ذخایر تولید فلزات اورانیوم و سایر مسائل بازگردیم عملاً یک اجماع بین المللی در شورای امنیت شورای و حکام را علیه خودمان شکل داده‌ایم. باید ببینیم که اقدامات ما چه تبعاتی در عرصه بینالمللی علیه ما خواهد داشت.
وی درباره آثار این سخنان گروسی و تیرگی روابط ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، گفت: وقتی از تیرگی روابط صحبت می‌کنیم بار سیاسی و معنای مشخصی دارد؛ در حالی که روابط ایران و آژانس به هیچ وجه تیره نیست و اکنون روابط عادی دارند و دلیل آن این است که حتی در شرایط کرونایی، گروه‌های بازرسان آژانس به ایران رفت و آمد دارند و بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران نظارت می‌کنند. ما هیچ محدودیتی برای آژانس به وجود نیاورده‌ایم و کاهش تعهدات ما به هیچ وجه شامل همکاری با آژانس نبوده است.
بهشتی‌پور ادامه داد: کاهش تعهدات ایران به طور مثال در افزایش غنی سازی از ۳.۶ به ۴.۵ درصد بوده است که به تعهدات ایران در قبال آژانس ربطی ندارد. آژانس فقط باید موضوع را گزارش کند و ببیند که آیا ایران واقعاً ۴.۵ درصد تولید انجام می‌دهد یا خیر؛ آژانس حتی میزان گرم غنی سازی ایران را در اختیار دارد و همین باعث شده هیچ مشکلی تا کنون با آژانس پیدا نکرده‌ایم.
وی با طرح این سوال که چه زمانی رابطه ایران و آژانس تیره می‌شود، بیان کرد: زمانی که اجازه ندهیم که آژانس به ایران بیاید، پروتکل‌هایی را که داوطلبانه پذیرفته‌ایم دیگر اجرا نکنیم و یا از ان‌پی‌تی خارج شویم یا به طور کلی همکاری خودمان را با آژانس قطع کنیم.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی درباره واکنش ایران در ارتباط با اقدامات آژانس گفت: ایران باید همان سیاست شفاف‌سازی و روشن گذشته خود را ادامه دهد چرا که چیزی برای مخفی کردن ندارد و کاری نمی‌خواهد انجام دهد که آژانس از آن اطلاع نداشته باشد. ادامه سیاست شفاف‌سازی و قرار دادن ماجرا در بعد حقوقی و فنی ضمن اینکه اجازه ندهیم ماجرا سیاسی شود بهترین سیاست برای رابطه با آژانس است.
وی درباره موضع‌گیری‌های سیاسی مدیرکل آژانس نیز گفت: آقای گروسی از زمانی که معاون آقای آمانو مدیرکل پیشین آژانس بود هم زیاد صحبت می‌کرد. درحالی که مدیرکل آژانس نباید اینقدر صحبت کند و وقتی حرف می‌زند باید حرف حساب و دقیق بزند. از مدیرکل آژانس انتظار می‌رود حرف حساب و دقیق بزند و به شدت بی‌طرفی خودش را حفظ کند. مدیرکل آژانس مثل داور است و اگر از چارچوب بی‌طرفی خارج شود مشکلات زیادی برای آژانس به وجود می‌آید؛ بنابراین ممکن است اینگونه صحبت کردنش مربوط به خصلت شخصیتی او باشد.
این تحلیلگر مسائل یبین الملل با بیان اینکه گروسی پیش‌تر نیز حرف‌هایی با شائبه‌های سیاسی می‌زد و شاید هم تحت فشار باشد، تصریح کرد: اما این حرف‌ها نباید باعث شود که ایران رابطه خود را با آژانس قطع کند. آن‌هایی که شعار کاهش تعهدات ایران در برابر آژانس را می‌دهند توجه ندارند که روابط دو سویه ایران و آژانس به نفع هر دو طرف است و توجه نمی‌کنند که اگر این همکاری قطع شود چقدر دشمنان ایران می‌توانند از این موضوع سوء استفاده کنند.
وی در پایان گفت: ایران باید غر زدن‌های گروسی را تحمل کند اما کاری را که مبتنی بر منافع ملی خودش می‌داند را پیش ببرد. کنترل و نظارت روی همه کشورها از جمله آرژانتین، آلمان یا کشورهای دیگری است که غنی‌سازی اورانیوم انجام می‌دهند و ایران باید کار خود را با شفافیت پیش ببرد و البته ایران بیشترین نظارت‌ها، کنترل‌ها و نهایت همکاری را با آژانس دارد.
