استعفای الکاظمی دور از ذهن نیست/ تشکیل ائتلاف وطنی راهکار خروج از بحران خواهد بود

«محمدصالح صدقیان» رئیس مرکز عربی مطالعات ایران در تشریح دلایل عدم مشارکت ائتلاف دولت القانون در روند تشکیل کابینه این کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: تا به امروز وضعیت کابینه مصطفی الکاظمی مشخص نشده و قرار بر این بود که قبل از ماه رمضان جلسه‌ای در این مورد تشکیل، و نهایتاً فهرست کابینه تقدیم شود اما این اتفاق رخ نداد؛ تا جایی که وضعیت فعلی نشان می‌دهد سهم‌خواهی جناح‌های سیاسی عراق مانع از تشکیل کابینه شده است. باید این نکته را در نظر داشته باشیم که نزاع سیاسی در عراق روز به روز افزایش پیدا می‌کند و همین مساله مانع از تشکیل کابینه شده است. در این رابطه اخباری منتشر شده که نشان می‌دهد قرار است کابینه در هفته‌ آینده تشکیل شود اما بازهم ابهامات بسیار زیادی در این بین وجود دارد که مانع از تشکیل کابینه عراق خواهد شد. در این میان نوری المالکی رئیس ائتلاف دولت‌القانون اعلام کرده که به هیچ وجه در تشکیل کابینه جدید شرکت نخواهد کرد و این موضوع را به صورت کتبی به اطلاع نخست وزیر عراق رسانده است.

وی ادامه داد:‌ برخی از اخبار نشان می‌دهد که چند روز پیش جلسه‌ای در خانه هادی العامری برگزار شده که نوری المالکی، عمار حکیم، حیدرالعبادی، نماینده مقتدی صدر و همچنین مصطفی الکاظمی در آن حضور داشتند و به بحث و تبادل نظر در مورد تشکیل کابینه جدید پرداختند. منابع خبری اعلام کردند که نوری المالکی در آن جلسه صراحتاً به نخست‌وزیر فعلی اعلام کرده اشخاصی که برای کابینه انتخاب شده‌اند، به سمت آمریکا متمایل هستند و یا اینکه از حزب بعث خط می‌گیرند و همین موضوع به یک اختلاف میان طرفین تبدیل شده است. گفته شده که نوری المالکی در آن جلسه خطاب به الکاظمی اعلام کرده که شیعیان ضعیف نیستند و باید مواضع نخست‌وزیری در مورد تشکیل کابینه اصلاح شود. این در حالی است که سنی‌ها و کردهای عراق توانسته‌اند منافع خودشان را کسب کنند. به عنوان مثال کردها وزارت اقتصاد را درخواست کرده‌اند که مصطفی الکاظمی هم با آن موافقت کرده است اما شیعیان به استناد کارنامه کردها در هدایت وزارتخانه‌ها مخالف این موضوع هستند.

این تحلیلگر مسائل عراق گفت: برخی از شیعیان معتقدند که کردها نمی‌توانند وزارتخانه‌ها را به دور از فساد اداره کنند؛ چراکه اخیراً حجم قابل توجهی از بودجه عراق به اقلیم کردستان منتقل شده است. بر این اساس معتقدم هرچه زمان می‌گذرد مشکلات برای تشکیل کابینه در عراق زیادتر می‌شود و به نظرم در کوتاه‌مدت این اتفاق رخ نخواهد داد و حتی مشخص نیست پارلمان عراق به کابینه نهایی رأی خواهد داد یا خیر. مسئله بسیار مهمتر این است که شیعیان درباره نخست‌وزیری محمد توفیق علاوی و همچنین عدنان الزرفی ضعیف کار کردند و حالا هم در مورد مصطفی الکاظمی کاملاً منفعل هستند. از این جهت باید بگویم که رفتار سیاسی شیعیان در عراق ضعیف است و این روند هم‌اکنون هم پابرجاست. شیعیان عراق باید توجه کنند که اکثریت پارلمان را در دست دارند اما ادامه اختلافات می‌تواند منافع این جناح را به هم بریزد. به صورت کاملاً مشهود نظاره‌گر این هستیم که جریان اهل تسنن و همچنین کردهای عراق به دلیل ضعف و انفعال شیعیان این کشور در حال میدان‌داری وضعیت فعلی هستند و حتی مهره‌های خود را برای حضور در کابینه انتخاب و به نخست‌وزیری معرفی کرده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: وضعیت فعلی نشان می‌دهد که احزاب شیعه دچار اختلاف شده‌اند و به نظرم آنها حتی در مورد نخست‌وزیری هم با یکدیگر دچار تنازع شدند. به گونه‌ای که می‌بینیم جریان حکیم به دنبال سیاست‌های خود است و از سوی دیگر جریان صدر مطالبات دیگری را دارد و حتی جریان الفتح دوپاره شده است؛ یعنی اختلاف نظر نه تنها در مورد کابینه بلکه بر روی نخست وزیری هم ادامه دارد در این میان باید توجه کنیم که آمریکا و کشورهایی مانند عربستان، ترکیه و حتی اردن در وضعیت فعلی عراق دخیل هستند. حتی بعثی‌ها هم به دنبال آن هستند تا این وضعیت به قوت خود باقی بماند و بحران دامنه‌دار شود. معتقدم که راه‌حل موجود، تشکیل دوباره ائتلاف وطنی متشکل از کل شیعیان عراق با یک چارچوب و قانون مشخص است. اگر این حالت اتفاق نیفتد بدون تردید بلاتکلیفی ادامه خواهد داشت و هیچ گشایشی حاصل نخواهد شد. حتی مسئله استعفای مصطفی الکاظمی دور از ذهن نیست و اگر دولت با این ضعف‌ها تشکیل شود بدون تردید مشکلاتش دوچندان خواهد شد.