تنها راه نجات افغانستان، دستیابی به «صلح بین‌الافغان» است/ سفرهای منطقه‌ای خلیلزاد به شدت مشکوک هستند

«فداحسین مالکی» سفیر پیشین ایران در افغانستان در تشریح ابعاد پیشنهاد دولت افغانستان برای مذاکره با طالبان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: برخی از مقامات ارشد دولت وحدت ملی افغانستان اعلام کرده‌اند که بدون هیچ پیش‌شرطی با طالبان مذاکره خواهند کرد اما اگر کمی به عقب برگردیم، می‌بینیم که دولت افغانستان از قدیم الایام تاکنون به این نکته اشاره داشته که طالبان اگر خواهان مذاکره با کابل است، باید قانون اساسی کشور را به رسمیت بشناسد و به آن التزام داشته باشد. در همان اوایل که این بحث مطرح شد طالبان به صورت رسمی آن را رد می‌کرد اما بعدها این موضوع را پذیرفت تا بتواند در ساختار قدرت مشارکت داشته باشد. اما مساله‌ای که باید در مورد وضعیت صلح افغانستان به آن اشاره شود، راهبرد ایالات متحده پس از رسوایی‌هایی است که مشخص شد واشنگتن از داعش در سوریه حمایت کرده است.

وی ادامه داد: پس از آن‌که اسناد مربوط به حمایت ایالات متحده از داعش در سوریه منتشر شد، شاهد آن بودیم که  حضور سیاسی واشنگتن در صلح افغانستان قوت گرفت و از این منظر بود که کشورهای همسایه افغانستان مانند روسیه، چین، پاکستان، ایران و حتی هند به این حضور واکنش نشان دادند؛ چراکه برآورد آنها بر این اساس بود که فعال شدن آمریکا در محور سیاسی به وضوح منطقه را تحریک خواهد کرد و این روند برای آنها یک تهدید به حساب می‌آید. این در حالی است که ایالات متحده با تمام قدرت به افغانستان فشار آورد تا خواسته‌های خود در مورد مذاکره با طالبان را تعدیل کند و تا حدودی این سیاست را علیه طالبان اعمال کرد. ورود زلمی خلیلزاد به افغانستان را هم باید در همین راستا قلمداد کرد؛ چراکه آمریکا قصد دارد از طریق وی پرونده افغانستان را به نفع خود هدایت کند.

این تحلیلگر مسائل جنوب آسیا با بیان اینکه صلح و عدم صلح در افغانستان بر امنیت همسایگان این کشور تاثیر خواهد گذاشت، گفت: بدون تردید استقرار صلح یا حاکمیت بی‌ثباتی در افغانستان بر وضعیت کشورهای منطقه تاثیرگذار خواهد بود و رفتار فعلی ایالات متحده (اعم از سیاسی، نظامی و امنیتی) دقیقاً باعث تعمیق منفی این تصمیم بر امنیت جنوب آسیا و همسایگان افغانستان خواهد شد. برای اثبات این ادعا کافی است نیم نگاهی به کنشگری روسیه و برگزاری کنفرانس صلح افغانستان در کابل بیاندازیم؛ این بدان معناست که روسیه پس از سال‌ها سکوت مجددا به افغانستان فکر می‌کند. لذا مجموع این مولفه‌ها باعث شده تا پرونده صلح افغانستان روز به روز پیچیده‌تر شود و اوضاع آنگونه که رسانه‌ها می‌گویند، آرام و ساده نیست، بلکه لایه‌های پنهان و آشکار با هم درآمیخته شده‌اند و نمی‌توان تحلیل درست ارائه کرد.

وی افزود: اجلاس اخیری که با حضور ۱۶ وزیر خارجه و رئیس جمهوری افغانستان در ژنو برگزار شد، نمونه‌ای از  کنشگری جهانی برای صلح افغانستان به حساب می‌آید که اتفاقاً وزیر خارجه کشورمان هم در آنجا حضور داشت اما خروجی این اجلاس همانند سایر نشست‌های این‌چنینی با اما و اگر روبه‌رو است که باز هم پیچیدگی در پرونده صلح به رخ می‌کشد. مضاف بر آن، عدم استفاده ایالات متحده از استراتژی مدون و منظم در افغانستان موضوع دیگری است که صلح در این کشور را با کُندی پیش می‌برد. راهبرد دولت وحدتی ملی افغانستان از ۱۷ سال اخیر تاکنون بر این پایه استوار بوده که اگر طالبان مایل به مشارکت در ساختار قدرت افغانستان است باید به انتخابات رجوع کند و دولت را به رسمیت بشناسد. در اینجاست که باید «صلح بین‌الافغان» مطرح شود، نه اینکه رشته بحث و تمامی راهبردها در دست ایالات متحده قرار بگیرد.

مالکی در پایان خاطرنشان کرد: سفرهای اخیر خلیلزاد به پاکستان و افغانستان را نباید یک روزنه امید دانست بلکه او ماموریت دارد تا منافع ایالات متحده را تامین کند و بدون تردید هیچ قدم مثبتی برای کابل بر نخواهد داشت. این سفرها به شدت مشکوک هستند و در اینجاست که باید طالبان و دولت وحدت ملی افغانستان خودشان برای آینده کشورشان با یکدیگر سازش کنند. داده‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد ایالات متحده به دنبال فعال کردن داعش در افغانستان خصوصاً مرزهای شرقی ایران و مرزهای منتهی به روسیه و چین است. در اینجا پرسش این است که آمریکا چگونه می‌تواند هم طالبان را کنترل کند و هم با داعش مبارزه کند؟ پاسخ این پرسش در اظهارات اخیر وزیر دفاع آمریکا نهفته است. او رسماً اعلام کرده که آمریکا پس از صلح، در افغانستان باقی خواهد ماند؛ یعنی حتی اگر طالبان سلاح خود را زمین بگذارد باز هم پدیده‌ای به نام داعش به علاوه نظامیان ایالات متحده در این کشور باقی خواهند ماند.