رمضانی‌بونش در گفت‌وگو با ایلنا:
رئیس سازمان اطلاعات پاکستان برای هدایت اوضاع به کابل رفت/ اسلام‌آباد یک طالبانِ ضعیف نمی‌خواهد/ احتمال اختلاف میان شبکه حقانی و جناح سنتی طالبان
کارشناس مسائل جنوب آسیا گفت: بخشی از حضور پاکستان و اعمال قدرت در افغانستان به مسائل اقتصادی برمی‌گردد که البته چین هم در آن دخیل است.
فرزاد رمضانی‌بونش» کارشناس مسائل جنوب آسیا در تشریح دلایل سفر رئیس سازمان اطلاعات پاکستان به افغانستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: سفر ژنرال فائز حمید، رئیس سازمان اطلاعات ارتش پاکستان به کابل را باید یکی از نادرترین سفرهای وی به منطقه طی سال‌های گذشته دانست. واقعیت این است که رئیس سازمان اطلاعات ارتش پاکستان برای اولین بار است که به این صورت وارد افغانستان می‌شود و باید توجه داشت که اگر به تحرک‌های هفته اخیر در افغانستان نگاه کنیم، می‌بینیم که این سفر دو هدف مهم و اصلی در پس خود داشته است. نکته اول این است که چند شب پیش تیراندازی‌های هوایی در کابل افزایش پیدا کرده و حتی تعدادی زخمی و احتمالا کشته بر جای گذاشته است. بسیاری از منابع خبری افغانستان اعلام کردند که این تیراندازی‌ها نشأت‌گرفته از اختلاف شبکه حقانی با جناح ملابرادر و هبت‌الله آخوندزاده در کابل است. در این میان به نظر می‌آید که اگر منشأ این درگیری‌ها صحت داشته باشد، پاکستان وارد میدان شده تا این اختلاف‌ها را حل و فصل کند؛ چراکه اسلام‌آباد این روند را خلاف منافع خود می‌داند.
وی ادامه داد: نکته دوم این است که طالبان هم‌اکنون درگیر پرونده پنجشیر است تا به نوعی بتواند آن را از طریق مذاکره یا جنگ حل و فصل کند. طی چند روز گذشته مقاومت‌های زیادی از سوی جریان احمد مسعود در پنجشیر علنی شده و از سوی دیگر پاکستانی‌ها از این درگیری نگران هستند و آن را برای طالبان یک تهدید علنی می‌دانند. معتقدم که وضعیت پنجشیر زنگ خطر را برای طالبان به صدا درآورده است و اگر طالبان نتواند این مسأله را حل و فصل کند، به هر ترتیب مشکلات زیادی در داخل افغانستان برای آنها به وجود می‌آید. بر این اساس معتقدم بخشی از سفر رئیس سازمان اطلاعات ارتش پاکستان برای هدایت اوضاع در افغانستان به نفع اسلام‌آباد بوده که حتی ممکن است کمک‌های مشورتی از سوی این کشور به طالبان برای کنترل اوضاع پنجشیر ارائه شده باشد.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: توجه داشته باشید که پاکستانی‌ها یک طالبانِ ضعیف یا یک افغانستان با مرکزیت تاجیک‌ها را نمی‌خواهد و به دنبال کنترل افغانستان بر اساس منافع خود هستند. نکته اینجاست که بخشی از حضور پاکستان و اعمال قدرت در این کشور، به مسائل اقتصادی برمی‌گردد. کاهش رشد اقتصادی سالانه پاکستان و مشکل پرداختی‌های کارگران این کشور در سال ۲۰۲۰ به همراه بحران انرژی و قرار گرفتن اسلام‌آباد در فهرست خاکستری FATF، به همراه مسائل دیگر موجب اعمال فشارها و تحریم‌های اقتصادی در کشور شده و در نهایت باعث می‌شود کمک‌های خارجی به پاکستان کاهش پیدا کند. از سوی دیگر اسلام‌آباد به کریدور اقتصادی چین و پاکستان که با سرمایه‌گذاری پکن انجام شده توجه ویژه‌ای دارد و در این میان به زعم آنها افغانستان می‌تواند در پروژه‌های رقیب پاکستان از جمله بندر چابهار مشارکت کند.
رمضانی‌بونش افزود: باید توجه داشت که پاکستان حداکثرطلب است و صرفاً در جهت حفظ منافع ملی و سیاسی خود گام برمی‌دارد. اینکه عمران‌خان، نخست‌وزیر این کشور و کابینه او اعلام می‌کنند که ما به دنبال حضور و مشارکت همه طیف‌ها در افغانستان هستیم، صرفاً یک سخن نمادین به حساب می‌آید؛ چراکه بازیگر اصلی در پرونده افغانستان از سوی پاکستان، سرویس اطلاعاتی این کشور (ISI) است. توجه داشته باشید که پاکستان نمی‌خواهد موج ناامنی و مهاجرت به سمت خود و منطقه راه بیفتد و به همین دلیل می‌توان بخشی از سفر رئیس دستگاه اطلاعی پاکستان به افغانستان را همین موضوعات دانست. بسیاری معتقدند طالبان به دنبال ۱۰۰ یا ۸۰ درصد قدرت در افغانستان است و دلیل این تحلیل هم عدم تشکیل دولت فراگیر مدنظر مردم افغانستان در کشورشان تا به امروز است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: طالبان دولت فراگیر را شامل دو جناح برآمده از خودش یعنی شبکه حقانی و جناح سنتی طالبان که ملابرادر و هبت‌الله آخوندزاده در آن حضور دارد، می‌داند. از منظر طالبان بخش دیگری از دولت فراگیر شامل طیف ازبک‌ها یا تاجیک‌های جریان طالبان می‌شود و این در حالی است که ما نمی‌توانیم این دولت را فراگیر بدانیم. اینکه طالبان تا چه میزان می‌گذارد دولت مشارکتی در افغانستان تشکیل شود کاملاً مشخص نیست و از سوی دیگر باید توجه داشته باشیم که گرداننده این معادله در بخشی از مسائل سیاسی و اجتماعی، پاکستان است. به همین جهت سفر رئیس سرویس اطلاعاتی پاکستان را باید دارای ابعاد گسترده‌ای دانست و نمی‌توان صرفاً آن را تک‌بعدی ارزیابی کرد.
