دکتر صفورا امامی متخصص عصب کشی
نگهداری از دندانی که ریشه آن درمان شده است، از شیوه درمان آن مهم‌تر است. چراکه در صورت نگهداری نادرست ممکن است بافت‌های دندان آسیب‌دیده مجددا دچار عفونت شوند.
اگر به دندانپزشکی مراجعه کرده باشید، ممکن است به شما گفته شده باشد که برای نجات دندان‌های خود نیاز به درمان ریشه متخصص عصب کشی دارید. شما می‌دانید که این روش بدون درد بوده و شانس موفقیت بالایی دارد. اما سوال اصلی اینجا است که درمان انجام شده چه مدت دوام خواهد داشت؟
پاسخ کوتاه این سوال این است: دهه‌ها و حتی یک عمر. اما همانطور که هر اثر انگشتی منحصر به فرد است، هیچ دو دندانی نیز با کانال ریشه‌ای یکسان وجود ندارند. به هر حال عواملی وجود دارند که می‌توانند به ماندگاری بیشتر درمان یک دندان پس از درمان کانال ریشه (عصب کشی) کمک کنند. اما پیش از بررسی این عوامل بیایید بررسی کنیم که درمان کانال ریشه چه مواردی را شامل می‌شود؟
دوام دندان عصب کشی شده چقدر است؟
زمانی که عفونت و التهاب دندان به دلیل پوسیدگی یا ترومای کنترل نشده به درون دندان نفوذ می‌کند، اعصاب، عروق خونی و بافت همبند تشکیل دهنده پالپ دندان شروع به مردن می‌کنند (نکروز می‌شوند). در چنین موردی در صورت عدم درمان، عفونت می‌تواند از دندان به استخوان فک گسترش یابد. این موضوع ممکن است باعث بروز مشکلات بعدی نظیر آبسه دردناک و در نهایت از دست دادن دندان شود.
درمان کانال ریشه شامل دستیابی به بافت پالپ عفونی از طریق ایجاد یک حفره کوچک در دندان و سپس برداشتن بخش آسیب دیده است. پس از این کار فضای داخل دندان ضدعفونی شده و با مواد استریل پر می‌شود و سپس حفره دسترسی بسته خواهد شد. پس از این عمل برای محافظت از دندان و از بین بردن کامل اثر حفره معمولا به قرار دادن روکش بر روی دندان نیاز است.
یکی از عواملی که می‌تواند بر دوام دندان درمان شده تاثیر بگذارد این است که دندان بلافاصله پس از درمان ریشه دندان (عصب کشی) ترمیم شود. هرچه زودتر برای ترمیم تاج دندان اقدام کنید میزان دوام درمان بیشتر خواهد بود. عامل دیگری که در ماندگاری درمان موثر است این است که آیا عفونت زمینه‌ای به استخوان فک گسترش یافته یا خیر؟ اگر مشکل ریشه دندان در مراحل اولیه تشخیص داده شده و درمان شود، معمولا دوام درمان بیشتر خواهد بود.
برخی دیگر از عواملی که می‌توانند در مدت زمان دوام درمان کانال ریشه‌ای موثر باشند عبارتند از:
- محل قرارگیری دندان: معمولا درمان دندان‌های جلو راحت‌تر است و فشار جویدن وارد بر آن‌ها کمتر از دندان‌های عقبی است.
- سن فرد: با گذشت زمان دندان‌ها شکننده‌تر می‌شوند.
- کارهای دیگری که باید روی دندان انجام شود: کارهایی مانند قرار دادن پست داخل دندان به مرور ساختار دندان را ضعیف می‌کند.
به طور کلی در اینکه دوام درمان ریشه دندان باکیفیت بسیار زیاد است، سالها و یا حتی تا پایان عمر، بحثی نیست و برای بسیاری از افراد هیچ جایگزینی جز نگهداری دندان‌های طبیعی وجود ندارد.
نگهداری از دندان که ریشه آن درمان شده است
نگهداری از دندانی که ریشه آن درمان شده است، از شیوه درمان آن مهم‌تر است. چراکه در صورت نگهداری نادرست ممکن است بافت‌های دندان آسیب‌دیده مجددا دچار عفونت شوند. پس از خارج شدن از مطب متخصص درمان ریشه حتما این موارد را رعایت کنید.
- داروهای تجویزشده توسط پزشک/ متخصص دندان را به‌موقع مصرف کنید.
- حتی‌الامکان تا قبل از انجام ترمیم نهایی دندان از خوردن غذاهای سفت خودداری کنید.
- در صورت وجود درد از مسکن‌های تجویزشده توسط پزشک خود استفاده کنید.
- درصورتی‌که علائمی نظیر آبسه، بی‌حالی، تب، درد شدید و طولانی و مشکل در بلع را مشاهده کردید، حتما با پزشک خود مشورت کرده و سرخود دارویی مصرف نکنید.
- مسواک زدن پس از درمان ریشه مشکلی نداشته و لازم نیز هست. تنها باید تا زمان خارج کردن پانسمان از نخ دندان کشیدن خودداری کنید.
پس از تکمیل فرایند درمان ریشه دندان برای حفظ نتایج و جلوگیری از بروز درد یا عفونت مجدد در دندان باید به‌خوبی از دندان خود مراقبت کنید. مثل همیشه باید دندان‌ها را به‌صورت روزانه مسواک کرده و از نخ دندان استفاده کنید. در این زمان دیگر نیازی به مصرف داروی خاصی وجود نداشته و تنها برای بررسی وضعیت دندان‌ها به متخصص مراجعه کنید. توجه کنید که پس از اتمام درمان وجود درد در دندان طبیعی نیست و اگر با خوردن غذای خاصی دندان‌های شما تیر کشیده یا درد داشتند باید به متخصص دندان مراجعه کنید. در بعضی موارد برای مراقبت بیشتر از دندان نیز می‌توانید آن را روکش کنید.
عصب کشی چگونه انجام می‌شود؟
عصب کشی نام عامیانه‌تر و شناخته‌شده‌تری از درمان روت کانال و نوعی روش درمانی برای ترمیم و نجات دندان خراب و پوسیده است. عصب و پالپ دندان می‌توانند به دلیل پوسیدگی عمیق، تحریک و ملتهب شوند. محفظه پالپ، بخشی حاوی اعصاب، عروق خونی و بافت همبندی است که در مرکز دندان قرار دارد و شامل پالپ چمبر و کانال‌هایی می‌شود که از طریق ریشه دندان به سمت استخوان مجاور ادامه می‌یابند.
درگیری پالپ دندان به چند دلیل اتفاق می‌افتد. این اتفاق می‌تواند به دلیل پوسیدگی وسیع دندان به‌مرورزمان، پرکردگی وسیع قدیمی، ترک دندان، سایش شدید دندانی، شکستن و شروع پوسیدگی در قسمت شکسته دندان و یا اقدامات مکرر دندان‌پزشک بر روی دندان رخ دهد. طی عصب‌کشی دندان، عصب و پالپ دندان برداشته‌شده، قسمت داخلی آن تمیز و به‌طور کامل تخلیه می‌شود و درنهایت بسته و مهروموم می‌گردد. بدون عصب کشی، بافت اطراف دندان عفونی شده و ممکن است آبسه ایجاد شود.
