چرخه‌های معیوب اقتصاد ما چندان ارتباطی به تحریم‌ها ندارد/ حواسمان به تحولات سریع جهانی نبود

علیرضا ساعدی، عضو هیات عامل و معاون سرمایه گذاری خارجی صندوق توسعه ملی در گفت‌وگو با ایلنا با اشاره به مشکلات داخلی و همچنین تحریم‌های خارجی گفت: در حال حاضر ما در یک تعادل عمومی بسیار نامناسب هستیم و حرکت از این وضعیت به سمت تعادل مناسب‌تر، امری بسیار مشکل است و به نظر می‌رسد که هیچ یک از ارکان سیاست‌گذاری مایل به پذیرفتن ریسک خروج از این تعادل نامناسب نیستند.

ساعدی در توضیح این وضعیت گفت: اکثر متخصصین اقتصادی جدا از اینکه تحریم‌ها باز می‌گشت یا خیر بر این نظر بودند که نرخ ارز، مصنوعی و سرکوب شده است و نیازمند یک شیب اصلاحی براساس انباشت تفاوت نرخ تورم ریال است. اما در این شرایط مجموعه سیاست‌گذاری با نگاه سیاسی به منافع کوتاه مدت رای دهندگان و ساده سازی مساله، از افزایش نرخ ارز جلوگیری می کرد. اما جالب اینکه بنگاه‌ها و بازرگانان و فعالان اقتصادی نیز کماکان مدافع نرخ ارز ثابت و سرکوب شده بودند. چرا که شاکله صنعت و اقتصاد کشور بر واردات کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای برای تولیدکنندگان انحصاری و وارادات کالاهای مصرفی از طرف بازرگانان بنا شده است و هر دو گروه حاضر به مواجهه با ریسک افزایش نرخ ارز و پیچیدگی های آن نبودند یا آگاهی لازم را نداشتند.

وی ادامه داد: با اینکه منطقا فعالان اقتصادی و بخش خصوصی که با ارز سروکار داشتند می‌بایست برای تشکیل بازار آتی ارز و ابزار پوشش ریسک جهشِ ارز از دولت و مجلس مطالبه  می‌کردند، اما کماکان به انتظار افزایش قیمت ماندند و به ظاهر ریسک آن را پذیرفتند چرا که تجربه تمام سالیان گذشته به آنها نشان می‌داد که جهش ارزی ممکن است بخشی را دچار مشکلات کند؛ اما صاحبان انواع دارایی‌ها عملا از طریق افزایش ارزش دارایی خود منتفع می شوند و از سوی دیگر اکثر تعهدات ارزی نیز عملا با انواع بخشودگی‌ها و یارانه‌های پنهان و پیدا مستهلک خواهد شد. خوب این طور چرخه‌های معیوب که زیاد هم داریم چندان ارتباطی به تحریم‌ها ندارد.

این عضو هیات عامل صندوق توسعه یادآور شد: در دهه‌های 80 و 90 میلادی کشورهای در حال توسعه در حال بهره گیری از روند جهانی شدن و طی کردن سریع مسیر ترقی بودند و ما هم تحریم نشده بودیم، اما کماکان درگیر مسایل خودمان بودیم و مثلاً بحث ما این شد که آیا توسعه سیاسی مقدم است یا توسعه اقتصادی، یا آنکه سیاست تعدیل از کجا آمد، نقشه کدام نهاد بودو غیره. ما حواسمان به تحولات سریع جهانی نبود.

وی افزود: بنابراین اگر ما امروزه نمی‌توانیم ادعای صنعتی بودن کنیم، به این دلیل است که همواره در خودمان غور کرده‌ایم و اصولا درونگرا بودیم و شاکله فکر اقتصادی آن در مصادیقی همچون خودکفایی، جایگزینی واردات و صادرات نفت محدود بود.

 ساعدی اظهار داشت: اثر مهم و زیر جلدی تحریم‌ها با کور کردن نقطه اتصال به اقتصاد دنیا باعث شده نتوانیم از تجربیات بین المللی برای مشکلات داخلی استفاده کنیم که راهکار برون رفت از این وضعیت دو رکن اقتصاد مقاومتی یعنی حرکت به سوی درونزایی و برون نگری است.