در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
موانع صادرات برق؛ از نیروگاه‌های فرسوده تا ناترازی
استاد دانشگاه صنعتی‌شریف گفت: رشد تقاضای برق از رشد تولید بیشتر است و این ناترازی نه تنها کم نمی‌شود بلکه زیاد هم می‌شود کمااینکه در اوج مصرف پیک پارسال گفته شد که ۱۲ هزار مگاوات کسری داریم و پیش‌بینی است که برای سال آینده این رقم به ۱۸ هزار مگاوات می‌رسد.
سیدهاشم اورعی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، در ارزیابی تبدیل ایران به صادرکننده برق در منطقه اظهار داشت: در حال حاضر تنها حدود یک تا ۱.۵ درصد صادرات کشور دانش‌محور است بعبارت دیگر در اکثریت قریب به اتفاق صادرات ما نقشی نداریم، اگر به آمار صادرات ۹ ماهه اول نگاه کنیم رتبه اول مربوط به نفت و گاز است که حدود بیش از ۴۰ درصد کل صادرات کشور را شامل می‌شود؛ یعنی صادرات مواد اولیه‌ای که ما در تولید آن نقشی نداشته‌ایم، ماده اولیه‌ای که تنها آن را از زمین استخراج کرده و صادر می‌کنیم و مصنوع نهایی ساخته شده از آن را نیز با چند برابر قیمت از همان کشور واردکننده نفت خریداری می‌کنیم، دومین کالای صادراتی که حدود ۲۰ درصد را شامل می‌شود صنایع معدنی بوده که در ساخت این مورد هم ما نقشی نداشته‌ایم و درواقع ماده اولیه است، مورد سوم که ۱۵ درصد را شامل می‌شود مربوط به بخش کالاهای صنعتی و ۸ درصد نیز محصول کشاورزی است. در نتیجه باتوجه به این آمار لازم است در زمینه اقلام صادراتی تجدیدنظر کنیم یعنی کالاهایی صادر کنیم که ارزش افزوده بالایی داشته باشیم که برق می‌تواند یکی از این کالاها باشد.
وی تصریح کرد: در مقایسه وزن صادرات در ۱۰ ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل باید گفت که به لحاظ وزنی صادرات زیاد شده اما عدد کم شده و این یعنی عمق خام‌فروشی در کشور در حال افزایش است که نگران‌کننده است.
استاد دانشگاه صنعتی‌شریف در ادامه گفت: ما ظرفیت صادرات برق یعنی نفت، گاز و باد و خورشید به میزان کافی در اختیار داریم و همه اینها راه‌های تولید برق برای صادرات هستند اما پیش‌شرط‌های آن ابتدا اینکه ظرفیت شبکه صادرات برق داشته باشیم ما این ظرفیت را داریم اما آیا به حدی زیاد است که پاسخگو باشد؟ فرض کنیم حتی یک‌شبه به میزان زیادی برق اضافه داشته باشیم که بخواهیم صادر کنیم شبکه‌ای که در کشورهای اطراف ما وجود دارد ظرفیت صادرات برق ندارد، بنابراین به لحاظ فنی محدودیت صادرات داریم.
وی خاطرنشان کرد: موضوع دیگر اینکه وقتی قرار است کالایی را صادر کنیم باید بتوانیم دائم ارسال کنیم یعنی اینگونه نیست که مشتری را منتظر نگاه داریم و هر زمان که خودمان برق لازم نداشتیم اقدام به صادرات کنیم باید تضمین بدهیم که همیشه کالایی که نیاز دارند را در اختیارشان قرار دهیم مثلا نمی توانیم به مردم بصره در اوج تابستان و پیک بار بگوییم نمی‌توانیم برق را به شما بدهیم چون خودمان لازم داریم، نتیجه اینکه ما در طول سال به هیچ عنوان نمی‌توانیم نیاز خودمان را تامین کنیم چه برسد اینکه یک صادرکننده مطمئن باشیم. بنابراین غیر از ظرفیت؛ باید تعهد این را هم بدهیم که بطور دائم برق را تهیه و به خریدار بدهیم.
اورعی بیان داشت: ما ۳۲۰ میلیارد کیلووات ساعت در سال برق تولید و تمام آن را مصرف می‌کنیم و بعضا نمی‌توانیم نیاز خودمان را تامین کنیم به طوری که مجبور به واردات و یا اعمال محدودیت و یا قطعی برای برق صنایع می‌شویم یعنی همان کاری که در زمستان در مورد گاز انجام می‌دهیم در شرایطی که یک کشور به محض گرم شدن هوا نمی‌تواند برق مورد نیاز صنایع خود را تامین کند چگونه می‌تواند صادرات داشته باشد؟ البته اگر سرمایه‌گذاری احداث نیروگاه و تولید برق داشته باشیم در آینده این امکان وجود دارد اما در کوتاه‌مدت میسر نیست.
به گفته وی؛ اگر به رشد تولید و رشد مصرف برق نگاه کنیم اگر تقاضا سالی ۵ درصد و تولید سالی ۱۰ درصد زیاد می‌شد این امکان وجود داشت؛ یعنی می‌توانستیم این ۵ درصد اضافه تولید را صادر کنیم ولی اکنون روند برعکس است یعنی رشد تقاضای برق از رشد تولید بیشتر است و این ناترازی نه تنها کم نمی‌شود بلکه زیاد هم می‌شود کمااینکه در اوج مصرف پیک پارسال گفته شد که ۱۲ هزار مگاوات کسری داریم و پیش‌بینی است است که برای سال آینده این رقم به ۱۸ هزار مگاوات می‌رسد، بعبارت دیگر در شرایطی که ما ناترازی فزاینده است به هیچ عنوان امکان افزایش صادرات برق نداریم.
استاد دانشگاه صنعتی‌شریف اظهار داشت: اکنون نیروگاه‌های کشور مستهلک شده‌اند، برخی نیروگاه‌ها با راندمان ۲۰ درصد کار می‌کنند، شبکه انتقال و توزیع در حال فرسودگی است و صنعت برق کشور سخت با مشکل عدم تکافوی سرمایه‌گذاری مواجه است و دلیل عمده ناترازی فزاینده نیز همین است، ضمن اینکه بهینه‌سازی مصرف هم در کشور ما همان حرف همیشگی را می‌زند.
وی تاکید کرد: وقتی قیمت‌گذاری به گونه‌ای انجام شده که قیمت برق به اندازه تورم بالا نمی‌رود بدان معناست که همچنان برق را ارزان می‌کنیم یعنی اگر هر سال ۴۰ تا ۵۰ درصد هم برق را برای همه گران کنیم یعنی قیمت را ثابت نگه داشته‌ایم اما ما حتی قیمت را ثابت هم نگه نداشته‌ایم درواقع قیمت را کم می‌کنیم و وقتی قیمت را ارزان می‌کنیم کسی به معنی واقعی صحبت از بهینه‌سازی نمی‌کند و نتیجه این می‌شود که تحت هیچ شرایطی ظرفیت قابل توجهی در افزایش صادرات برق نداریم.
