متولیان امر نتوانستند کرونا را به درستی مدیریت کنند/ نظام آموزشی ما عقب‌تر از جامعه حرکت می‌کند

به گزارش خبرنگار ایلنا از مشهد، شیوع اپیدمی کرونا در جهان، تمام ساختارهای زندگی را دستخوش تغییر کرده و از مهمترین وجوهی که در سایه کرونا به ویژه در ایران به چالش کشیده شده رعایت حقوق شهروندی است. در واقع کرونا و سبک زندگی که در پی آن شکل گرفت به ما نشان داد تا زمانی‌که این ویروس کوچک مهمان‌مان است نمی توانیم شهروندان سابق باشیم و به صورت عادی به امور اجتماعی بپردازیم؛ بنابر این آنچه که در این بحران جهانی ضرورت پیدا می‌کند میزان پایبندی شهروندان نسبت به رعایت حقوق یکدیگر است، البته توسعه حقوق شهروندی امری دو سویه بین مردم و دولت است که ترویج آن نیاز به زیرساخت های آموزشی مناسب از طرف متولیان نهادهای مختلف دارد.

محسن قربانی جامعه شناس و استاد دانشگاه درباره تعریف حقوق شهروندی به ایلنا گفت: در علوم اجتماعی، ما تعریف واحدی از مفاهیم نداریم اما به طور کلی حقوق شهروندی عبارت است از مجموعه حقوق و تکالیفی که شهروندان نسبت به دولت و حاکمیت نسبت به شهروندان دارد.

وی با اشاره به رعایت حقوق شهروندی در قانون بیان کرد: در قانون اساسی کشور ما ذیل فصل سوم حقوق شهروندی از جمله داشتن حق کار، مسکن ، آموزش ، وکیل و... ذکر شده که همه اینها دربرگیرنده حق شهروندی است.

این جامعه شناس با بیان اینکه عامل اصلی پیشرفت هر جامعه ای توسعه حقوق شهروندی است، افزود: رعایت حقوق شهروندی امری دو سویه بین مردم و حاکمیت است که با آموزش و رعایت آن می‌توان شهروندان سالم به جامعه تحویل داد.

متولیان امر، نتوانستند کرونا را به درستی مدیریت کنند

قربانی با اشاره به شیوع کرونا و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی گفت: در دوران کرونا اهمیت به حقوق شهروندی در جامعه بیشتر از گذشته احساس شد و شهروندان باید با زدن ماسک و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی حقوق یکدیگر را رعایت کنند اما مسئله مهم این است که متولیان امر نتوانستند به درستی بحران کرونا را مدیریت کنند و مسئولیت را به عهده شهروندان واگذار کردند.

این جامعه شناس با اشاره به سردرگمی به ویژه در آموزش و پرورش افزود: یکی از مهمترین مسائل برای حفظ رعایت حقوق شهروندی، داشتن زیرساخت‌های مناسب است به طوریکه در دوران کرونا در حوزه آموزش و پرورش به دلیل عدم زیر ساخت های مناسب معلمان و دانش آموزان دچار سردرگمی شدند.

وی ادامه داد: یکی از نهادهای تاثیرگذار در امر حقوق شهروندی که باید سلامت نیروی انسانی را تامین کند، نهاد آموزش وپرورش است اما متاسفانه اراده معطوف به تربیت در بین نخبگان این حوزه وجود ندارد.

این جامعه شناس در ترویج امر حقوق شهروندی نهادهای مختلفی از جمله صداوسیما و آموزش وپرورش را مهمترین ارگان دانست و مطرح کرد: رعایت حقوق شهروندی از سوی مردم امری تدریجی است و باید نهادهای مختلف که مسئول هستند آن را ترویج دهند.

وی ادامه داد: فصل سوم قانون اساسی کشور ما به مسئله حقوق شهروندی به صورت کامل پرداخته است و اگرحقوق شهروندی در واحدهای درسی از کودکی آموزش داده شود قطعا جامعه در بحران‌هایی مثل کرونا کمتر با مشکل مواجه خواهد شد.

قربانی با اشاره به مباحث علوم انسانی افزود: در تعلیمات علوم انسانی ما تصمیم درست یا نادرست به هیچ وجه نداریم بلکه تصمیمات این حوزه کارآمد و ناکارآمد است.

هویت ایرانی دچار کج مدرنیسم

این جامعه شناس همچنین بیان کرد: در جامعه ایرانی مرجع‌های مختلفی برای جامع پذیری از جمله رسانه ها، فضای تربیتی آموزش و پرورش و فضای مجازی وجود دارد و فرد با قرار گرفتن در این جوامع تاثیر می پذیرد و این در حالی است که نظام آموزشی ما متناسب با روز پیش نمی‌رود و همین مساله باعث شده که هویت ایرانی دچار کج مدرنیسم شود.

وی با بیان اینکه هویت ایرانی برای پذیرفتن جامعه مدرن آماده‌نشده است، گفت: حقوق شهروندی باید از ابتدا در مدارس شکل بگیرد که متاسفانه نظام آموزشی ما عقب افتاده تر از سطح جامعه است و همین مساله باعث شده که شهروندان کشور ما در بحران هایی همچون کرونا دیدگاه منطقی نسبت به این موضوع نداشته باشند.

قربانی همچنین در خصوص رعایت حقوق شهروندی در جامعه ایران به ویژه در ایام کرونا اظهارداشت: وقتی که ما در خیابان فردی را می بینیم که ماسک نزده و یا فاصله گذاری اجتماعی را رعایت نمی‌کند اولین چیزی که به ذهن می رسد، شماتت آن فرد است، اما به لحاظ جامعه شناسی این گلایه مندی از شهروندی که به نوعی با ماسک نزدن حقوق شهروندی را زیرپا گذاشته نگاه به زیرساخت های اجتماعی دارد.

این جامعه شناس گفت: در واقع ترویج حقوق شهروندی در جامعه معطوف به تصمیم گیری متولیان امر است و در دوران کرونا رعایت حقوق شهروندی از سوی مردم به دریافت خدمات بهداشتی رایگان و آموزش‌های صحیح باز می گردد.

این جامعه‌شناس اساسی‌ترین معظل جامعه ایرانی را گسست هویتی دانست و افزود: گسست هویتی از اواخر دهه 40 شمسی و همزمان با ورود مدرنیته و تداخل آن با جامعه سنتی در جامعه ایرانی پیدا شد.

وی گفت: در طول تاریخ ما گسست‌های زیادی را طی کرده ایم که در هر کدام از این دوران تجربه‌های خاصی در تاریخ وجود داشته است به طور مثال ما در دوره ای آمیخته به افتخار بودیم و در دوران دیگری رو به ذلت و تباهی رفته ایم، بنابر این ابعاد زیادی در تاریخ وجود داشته و با توجه به این گفته‌ها نمی توان مطرح کرد که چرا امروزه با وجود داشتن فرهنگ و تمدن، حقوق شهروندی از سوی مردم به درستی رعایت نمی شود.

گفتوگو: نگار طاهونچی