شب ‌یلدا؛ همه در خانه می‌مانیم/ پرهیز از رفتن به خانه بزرگان فامیل در شب چهله امسال /نگذاریم شادی یک شب دور‌همی به بدترین خاطرات تبدیل شود

سید علی گلاب زاده در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، درباره آیین کهن شب یلدا، اظهار داشت: این شب به عنوان یکی از شب‌های ماندگار و ماندنی تاریخ این کهن سرزمین است و از هزاران سال پیش تا به امروز مردم در این شب که بلندترین شب سال است دور هم جمع می شوند و  با هم انس و الفتی دوباره پیدا می‌کنند و  در طولانی‌ترین شب سال دوستی‌ها و مودت‌ها را پیوند مستحکم‌تری می زنند.

کلمه "یلدا" واژه ای سریانی و به معنای زایش است

او افزود: کلمه یلدا واژه‌ای سریانی است که به معنای زایش است و اعتقاد پیشینیان بر این بود این شب زاینده خورشید و روشنی ها است و به همین دلیل از پس این تاریکی سپیده روشنی وجود دارد که مبنای بسیاری از اشعار و نوشته ها و سنبل آرزومندی انسان در طول تاریخ بوده است.

 بهانه‌ای برای کم کردن فاصله‌ها

گلاب زاده عنوان کرد: ارزش و اهمیت این جشن ها، دورهمی‌ها و... در حقیقت بهانه‌ای است برای کم کردن فاصله‌ها و دوستی‌ها و افزایش انس و الفت ‌ها  است و از آنچه به عنوان نخوت و رخوت همواره جامعه انسانی را تهدید می کند دوری کنیم.

عضو شورای عالی میراث فرهنگی ادامه داد:  ارزش و اهمیت اینگونه شب‌ها، روزها و جشن‌ها در استمرار وپایداری آنها است که با گذشت سالیان دراز همچنان مردم به انها رغبت دارند.

 جشن شب ‌چهله امسا‌ل، هرکس در خانه  خود بماند

وی گفت: اما برپایی شب یلدای امسال با سال های قبل بسیار متفاوت است و باید از هرگونه گردهمایی پرهیز کرد . زیرا جرقه‌ای خواهد بود برای  اوج گیری دوباره کرونا و دامنگیری آن برای جامعه ای که با رنج فراوان و تلاش بسیار توانست  کمی از ابتلا به این بیماری را  کاهش دهد.  هر چه قدر که در سال های گذشته برای برپایی جشن شب یلدا اصرار داشتیم که با شکوه بیشتری برگزار شود و دوستان، خویشان و نزدیکان بیشتری را گردهم  جمع کنیم امسال باید تمام تلاش ما معطوف شود به اینکه هر کس در خانه خودش بماند و جشن را در میان  اعضای خانواده خود  برگزار کند.

تبریک ها به صورت مجازی باشد

سرپرست بنیاد ایران شناسی شعبه کرمان اضافه کرد: هموطنان عزیزمان امسال  دندان بر روی جگر بگذارند و به صورت مجازی عرض تبریکی و گپ و گفتی  با دیگران داشته باشند.فال حافظ را هم مجازی برای همدیگر باز کنیم . امسال باید این جشن از سوی مردم فهیم و آگاه ما باید به شکل دورهمی کنار گذاشته شود بخصوص از رفتن به منزل بزرگان و افراد مسن خانه بپرهیزیم که خدای ناکرده دچار بیماری کرونا نشوند و با مرگشان خاطره تلخی از این شب در ذهن سایر اعضای خانواده نگذارند. بازهم در سال‌های آینده جشن شب یلدا خواهیم داشت ولی اگر ما نباشیم دیگر احساس این زیبایی‌ها را اطرافیان‌مان نخواهند داشت.

      «چله » بجای « یلدا»   

گلاب زاده تصریح کرد: کاش به جای یلدا که یک واژه سریانی است و با فرهنگ ما خیلی سازگار نیست از واژه شب "چهله" استفاده شود و بهتر است کلمه "یلدا" را خیلی به کار نبریم. " یلدا" واژه قشنگی است ولی شب "چهله" یک واژه ایرانی است که بهتر است به کار برود. البته در اشعار گذشته شاعران در توصیف زیبایی‌های زلف یار از "یلدا" استفاده می کردند در این قبیل موارد استفاده از این واژه ایرادی ندارد.

وی گفت: آیین برپایی شب "چهله" قبل از ساسانیان و در روزگار اشکانیان نیز در فرهنگ ایرانیان وجود داشته است. برپایی چشن های باستانی ریشه در دین زرتشت داشته و بعد ها به دلیل ارزش و منزلت شان مورد تایید دین اسلام بوده اند همه اهداف از برگزاری این جشن ها گردهمایی و شادی مردم بوده است.

جشنی که قدمتی چند هزار ساله دارد

گلاب زاده ادامه داد: طبق اسناد برجای ماده از نیاکان مان در جشن شب "چهله" قبل از سلسله ساسانیان مردم دور هم جمع می شدند و با خوردن میوه های خشک، انار و هندوانه  این جشن ها را که قدمت آن به بیش از 2 هزار سال قبل در کشورمان می رسد نیکو می داشتند. شاید نوع مصرف آجیل و میوه ها در این شب طولانی سال در استان های مختلف متفاوت باشد اما ماهیت شان در اصل یکی و برای گرد هم آمدن است.

او  درپایان افزود: استفاده از کلمه «چهله» برای اولین و طولانی ترین شب سال به این دلیل است که در زمستان 2 تا «چهله» داریم که اولی از اولین شب دی ماه تا دهم بهمن چهل روز است که "چهله بزرگ" است و این شب شبی است که تا ورود به چهله کوچک چهل شب و چهل روز طول می کشد. چهله دوم از دهم بهمن تا بیستم اسفند طول می کشد که به  آن  "چهله کوچک" می گویند.

گفت و گو: مریم بازوند