تلاش شهرداری تهران برای تعریف شدن «دستفروشی» به عنوان یک شغل رسمی/ اگر همه دستفروشان به بازارهای محلی بیایند، فضا برای فعالیت مافیا بسته خواهد شد

«سعید بیگی»، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در پاسخ به این سوال که با توجه به گزارش‌های منتشرشده در رسانه‌ها مبنی بر اجاره پاتوق‌های دستفروشی در برخی معابر پرتردد پایتخت توسط افراد متخلف، شهرداری تهران در ماه‌های اخیر چه اقداماتی را برای مقابله با متخلفان انجام داده است، اظهار داشت: مهمترین راهکار حذف کامل مافیای دستفروشی که ما آنها را جدا از دستفروشان واقعی می‌دانیم و افرادی هستند که به تخلفاتی نظیر اجاره پاتوق دست می‌زنند، ساماندهی کامل و پایدار دستفروشان است؛ در همین راستا، اخیرا دستفروشان راسته بازار تجریش را به طور کامل ساماندهی کردیم و یک زمین خالی مناسب در آن محدوده را برای استقرار آنها در نظر گرفتیم و به‌زودی طرح مشابهی را در محدوده تئاتر شهر اجرا می‌کنیم.

وی افزود: مهمترین راهکار برای این که ساماندهی دستفروشان شکل پایداری به خود بگیرد و تغییر مدیران شهری سبب انجام آزمون و خطاهای گوناگون و اجرای طرح‌هایی با رویکردهای متفاوت در این زمینه نشود، قانونی شدن شغل دستفروشی است. در حال حاضر شهرداری تهران تمام تلاش خود را انجام می‌دهد که «دستفروشی» به عنوان یک شغل رسمی تعریف شود، یعنی دستفروشان بتوانند از یک نهاد صنفی معتبر جواز کسب بگیرند و پرونده تشکیل دهند. دستفروشان واقعی اگر بدانند که یک نهاد صنفی از آنها حمایت می‌کنند و بازارهای محلی خاصی برای حضورشان تعریف می‌شود که فعالیت در آنها می‌تواند منافع‌شان را تامین کنند، دیگر برای بساط کردن در یک محل خاص به کسی باج نخواهند داد و به این ترتیب، اجاره‌دهندگان پاتوق‌ها و سایر افراد وابسته به مافیای دستفروشی از این چرخه حذف خواهند شد.

استقرار همه دستفروشان در بازارهای محلی؛ راهکار قطعی حذف مافیا

بیگی با تاکید بر این که رویکرد کلی مدیریت شهری تهران در دوره فعلی، ساماندهی دستفروشان در روزبازارها و محل‌های مشخص است، عنوان کرد: آنچه ما از دستفروشان واقعی می‌خواهیم، این است که به‌جای بساط‌گستری در معابر پرتردد و ایجاد سد معبر و مزاحمت برای شهروندان، به محل‌هایی بیایند که شهرداری و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط بتوانند امنیت و آرامش آنها را تامین کنند. فرآیندی که ما در نظر گرفته‌ایم و همین حالا در ۶۱ بازار محلی اجرا می‌شود، در نظر گرفتن غرفه‌ها یا مکان‌های مشخصی برای فعالیت دستفروشان در سطح محلات تهران است و خوشبختانه تا کنون حدود ۵ هزار دستفروش در این محل‌ها استقرار پیدا کرده‌اند.

مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران ادامه داد: در بازارهای محلی، به هیچ وجه اجازه فعالیت به افراد وابسته به مافیای دستفروشی را نمی‌دهیم و اگر همه دستفروشان پایتخت به این بازارها بیایند و البته تعداد بازارهای محلی مخصوص استقرار دستفروشان واقعی با کمک شهرداری‌های مناطق افزایش پیدا کند، رفته‌رفته فضا برای فعالیت مافیای دستفروشی بسته خواهد شد و این تنها راهکار قطعی جلوگیری از ادامه فعالیت اجاره‌دهندگان پاتوق‌ها است. البته در کوتاه‌مدت دستگاه‌های انتظامی و قضایی می‌توانند این افراد را شناسایی و با آنها برخورد کنند، کما این که در سال‌های گذشته طرح‌هایی در این زمینه اجرا شده است، ولی راهکار حذف کامل مافیا از چرخه دستفروشی، ساماندهی کامل دستفروشان واقعی در بازارهای محلی و ثبت شدن دستفروشی به عنوان یک شغل رسمی است.

به‌زودی همه دستفروشان چهارراه ولیعصر (عج) در محل مشخصی مستقر می‌شوند

این مقام مسئول در شهرداری تهران خاطرنشان کرد: در حال حاضر که در برخی معابر تهران، افراد وابسته به مافیا در کنار دستفروشان واقعی حضور دارند، اجرای طرح‌های ضربتی برای برخورد با این افراد می‌تواند تر و خشک را باهم بسوزاند یا حاشیه‌هایی را ایجاد کند که در عمل به نفع مافیای دستفروشی تمام شود؛ بنابراین، ما به دنبال آن هستیم که بسترهای قانونی شدن شغل دستفروشی را فراهم کنیم و دستفروشان حقیقی را در تمام معابر پرتردد در محل‌های مشخصی ساماندهی کنیم؛ همان‌طور که از وقتی دستفروشان راسته بازار تجریش در یک زمین مشخص در همان محدوده استقرار یافته‌اند، دیگر هیچ‌کدام از آنها نیاز ندارند که برای اجاره پاتوق به کسی باج بدهند.

وی درباره آخرین وضعیت ساماندهی دستفروشان در چهارراه ولیعصر (عج) نیز گفت: در ماه‌های اخیر با توجه به گلایه‌هایی که هنرمندان و برخی شهروندان از حضور پرتعداد دستفروشان در محدوده تئاتر شهر داشتند، برای حفظ حریم آن بنای تاریخی و فرهنگی، دستفروشی را صرفا در اطراف خود تئاتر شهر ممنوع کردیم، اما دستفروشان همچنان در سایر نقاط چهارراه ولیعصر (عج) استقرار دارند. در حال حاضر نیز به دنبال آن هستیم که در همان حوالی یعنی در روبه‌روی ساختمان تئاتر شهر در ضلع غربی خیابان، یک بازار محلی را راه‌اندازی کنیم و تمام دستفروشان اطراف تئاتر شهر و دیگر نقاط چهارراه ولیعصر (عج) به‌زودی در آن محل استقرار پیدا می‌کنند.

رایزنی با اتاق اصناف، اتحادیه‌های صنفی و وزارتخانه‌ها برای رسمی شدن دستفروشی

بیگی با اشاره به آخرین اقدامات انجام‌شده برای رسمی و قانونی شدن شغل دستفروشی نیز توضیح داد: بعد از برگزاری جلسات مختلف با مسئولان اتاق اصناف و اتحادیه‌های صنفی مربوطه، خوشبختانه می‌توان گفت که اصناف براساس مدلی که شهرداری تهران تعریف کرده است، پای کار رسمی شدن شغل دستفروشی هستند. همچنین در حال رسیدن به تفاهم مشترکی با وزارت اقتصاد برای تعریف مکانیزم‌های مربوط به ساماندهی دستفروشان در «درگاه ملی مجوزها» هستیم و همچنین براساس مذاکرات انجام‌شده با مسئولان هیات مقررات‌زدایی و تسهیل مجوزهای کسب‌وکار، اگر تفاهم ما با وزارت اقتصاد به نتیجه برسد، در صورتی یک اتحادیه صنفی به تکلیف خود در زمینه صدور مجوز برای دستفروشان صنف مربوطه عمل نکند، وزارت کار می‌تواند رأسا در این زمینه وارد عمل شود.

این مقام مسئول در شهرداری تهران بیان کرد: خوشبختانه مسئولان ارشد دولت سیزدهم با کلیت موضوع رسمی شدن شغل دستفروشی موافق هستند و درباره جزئیات این مساله، در حال رایزنی با وزارتخانه‌های گوناگون هستیم؛ به نحوی که وزارت اقتصاد مشغول فراهم کردن بسترهای لازم در درگاه ملی مجوزها است، وزارت کار نیز در حال ایجاد فرآیند لازم برای ثبت‌نام دستفروش‌ها است و وزارت صمت هم رایزنی‌های مربوطه با اتاق اصناف و اتحادیه‌های صنفی را انجام می‌دهد. خوشخبتانه فضای کلی موجود در دولت و اتحادیه صنفی برای رسمی شدن شغل دستفروشی مثبت است و نگاه‌های افراطی قبلی مبنی بر لزوم حذف کامل دستفروشی از بین رفته است.

نظام‌مند شدن دستفروشی؛ هدف مشترک دولت، شهرداری و اتاق اصناف

بیگی با بیان این که هدف مشترک دولت، شهرداری، اتاق اصناف و اتحادیه‌های صنفی، نظام‌مند شدن پدیده دستفروشی است، یادآور شد: مجموعه مطالعات انجام‌شده و بررسی مزایا و معایب طرح‌هایی که از گذشته در تهران و سایر شهرهای کشور در زمینه ساماندهی دستفروشان انجام شده است و همچنین بررسی طرح‌های اجراشده در کلانشهرهای مختلف جهان در این زمینه، شهرداری و سایر نهادهای دولتی و عمومی را به این نتیجه رسانده است که باید به کلیت شغل دستفروشی رسمیت ببخشیم و به شکلی که انتفاع تمام ذی‌نفعان حاصل شود، شرایطی را فراهم کنیم که دستفروشان واقعی بتوانند در محل‌های معین فعالیت کنند.

مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران ادامه داد: اگر به‌جای انجام برخوردهای قهری با دستفروشان، بتوانیم شغل دستفروشی را رسمی و نظام‌مند کنیم، قطعا می‌توانیم از ظرفیت دستفروش‌ها به‌منظور ایجاد منافعی برای سایر اصناف نیز بهره ببریم؛ به نحوی که براساس برآوردهای تقریبی، حدود ۶۰ درصد دستفروشان تهران، مشغول فروش لباس هستند و اگر بتوانیم این افراد را به تولیدکنندگان پوشاک ایرانی وصل کنیم، هم از تولید داخلی حمایت خواهد شد و هم انواع پوشاک با قیمت مناسبی به دست شهروندان می‌رسد و هم چرخ کاسبی دستفروشان، بدون این که مزاحمتی برای کسی داشته باشند یا کسی مزاحم‌شان شود، بهتر خواهد چرخید.

وی در پایان تصریح کرد: رویکرد کلی شهرداری تهران، ساماندهی دستفروشان در محل‌های مشخص مشابه بازارهای محلی کنونی و نظام‌مند و رسمی کردن شغل دستفروشی است؛ البته اذعان می‌کنیم که هنوز راه درازی تا به نتیجه رسیدن کامل اقدامات پیش‌بینی‌شده باقی مانده است، ولی معتقدیم کلیت مسیری که در این زمینه در پیش گرفته‌ایم، صحیح است و اگر لازم باشد، در طول زمان جزئیات آن اصلاح خواهد شد. حتی اگر تا پایان دوره کنونی مدیریت شهری نتوانیم ساماندهی کامل دستفروشان را به پایان برسانیم، به دوستان دوره بعدی توصیه می‌کنیم که همین مسیر را ادامه دهند.