آیا ۱۲ تا ۱۸ ساله ها نیاز به تزریق دوز بوستر دارند؟/ اظهارنظر درباره خفیف تر بودن سویه اومیکرون فعلا ممکن نیست

«مسعود یونسیان»، عضو کمیته علمی کشوری کرونا و دبیر کمیته اپیدمیولوژی و پژوهش در ارتباط با مهمترین اقداماتی که باید برای حفظ آمار پایین کرونا در کشور انجام شود، به خبرنگار ایلنا گفت: در مطالعاتی که در مقایسه با بقیه کشورها انجام داده‌ایم، متوجه شدیم که اگرچه واکسن مهم است، اما وضعیت کرونا به شدت تابع رفتارهای بهداشتی ما نیز هست.

وی افزود: برای مثال، پوشش واکسیناسیون کشورهای آمریکا و انگلستان تقریبا مشابه هم بود؛ یعنی انگلستان ۶۸ درصد و آمریکا ۶۰ درصد دوز واکسن را تزریق کردند، اما مشاهده می‌کنیم در انگلستان که نسبتاً نظم و ترتیب بیشتری دارند و رعایت دستورالعمل ها در آن کشور بهتر از آمریکاست، در موج اخیری که در این کشور اتفاق افتاد، علی‌رغم اینکه تعداد موارد ابتلا در این کشور بالاست اما مرگ و میر ناشی از کرونا در این کشور بسیار کمتر از موج قبلی است. در حالی که در آمریکا تقریبا نسبت مرگ و میر تقریبا مشابه موج قبلی است. 

یونسیان گفت: این نشان می‌دهد که واکسن به تنهایی اثر ندارد و باید حتما در کنار آن مقررات رعایت شود. اگر ما با عدم رعایت مقررات و کاهش رفتارهای بهداشتی، منجر به این شویم که با ورود سویه جدید نسبت موارد مثبت کرونا در کشور بالا برود، به شکل کاذب، اعتمادی که مردم به واکسیناسیون داشتند از بین می‌رود. در نتیجه بزرگترین خطر این است که جمعیت هایی که از روی غرض ورزی همیشه با واکسن مخالف هستند، دستاویزی پیدا کنند که دوباره فعال شوند و سلامت خود و جامعه را به مخاطره بیاندازد. 

او با تایید اینکه احتمال این وجود دارد با انتشار سویه اومیکرون با افزایش مراجعین سرپایی کرونا در مراکز درمانی مواجه شویم، گفت: در ارتباط با اینکه موارد امیکرون خفیف تر باشد، هنوز نمی‌توانیم اظهار نظر کنیم و منتظریم مطالعات بیشتری در این ارتباط جمع‌آوری شود. ادله ای وجود دارد که می تواند این فرضیه را نقض کند. اول اینکه همه موارد ابتلاء به سویه ها از ابتدا خفیف بودند و بعد به تدریج از موارد شدید آنها ظاهر می شود. نکته بعدی این است که در آن کشورهای آفریقایی که عمدتاً سالمندان واکسن زدند درحال حاضر این بیماری در افراد جوان تر رخ می دهد.

یونسیان افزود: از طرفی سیستم شناسایی کشورهای پیشرفته بیشتر موارد لب مرز، یعنی افرادی که از کشورهای کمتر توسعه یافته وارد کشورهای پیشرفته می‌شوند را شناسایی می‌کند که طبیعتا افراد کم علامت یا بی علامت به مسافرت می روند. به این دلایل هنوز به جرئت نمی توانیم بگوییم که موارد سویه اومیکرون خفیف تر هستند. 

او در ادامه گفت: نکته مهم دیگر این است که حتی ممکن است این بیماری شدتش نصف باشد، اما اگر تعداد موارد ابتلا دو برابر شود، در مجموع تعداد موارد مرگ ثابت خواهد بود؛ یعنی تعداد مرگ تابعی از دو متغیر است، یک اینکه چقدر بیماری شدید است و دوم اینکه چند نفر مبتلا می شوند. بنابراین اگر بپذیریم که سرایت پذیری این ویروس بالاتر است، حتی با شدت کمتر مرگ و میر، تضمین نمی کند که تعداد مرگ و میر ناشی از کرونا کمتر شود. بنابراین ما باید به شدت موارد سرپایی و خفیف را رصد کنیم و ممکن است در آینده این موارد تبدیل به موارد شدید هم بشود.

او در پاسخ به این سوال که آیا با استفاده از واکسن هایی با پلتفرم های متفاوت می توان ایمنی زایی واکسن ها را بالا برد، گفت: مطالعات متعددی نشان داده اند که اگر دوز سوم یا یادآور از بستر دیگری باشد، احتمالا اثربخشی را افزایش می‌دهد. همزمان با اینکه در حال تزریق نوبت سوم به سنین بالا هستیم، مطالعات واکسن های داخلی که از بسترهای دیگری استفاده می کنند، برای سنین پایین‌تر در حال انجام است و نتایج اولیه آنها بسیار خوب بوده است. 

عضو کمیته علمی کشوری کرونا درادامه افزود: این می تواند فرصتی را فراهم می کند که اگر این واکسن ها وارد چرخه شوند، بتوانیم حتی اثربخشی واکسیناسیون را از این هم بالاتر ببریم. اما واقعیت این را می‌گوید که اولاً همان پلتفرم یا بستر قبلی هم اگر به عنوان نوبت سوم استفاده شود کارایی قابل قبولی دارد و نکته مهم تر این است که اگر بخواهیم منتظر بمانیم که واکسن هایی با پلتفرم متفاوت در دسترس قرار بگیرد، ممکن است که مجددا شاهد یک موج باشیم که هم برای جامعه هم برای خود افراد مخاطره آمیز باشد.  

او در پاسخ به این سوال که آیا سنین ۱۲ تا ۱۸ سال نیز نیازی به دوز پوستر خواهند داشت یا خیر گفت: ضروری است نخست این سنین دو دوز اول را تکمیل کنند و سه تا چهار ماه از این مسئله بگذرد. مطمئنم کمیته فنی واکسیناسیون بر روی این مسئله برنامه دارد و مطالعه می کند و هنوز برای تصمیم گیری درباره این مسئله زود است.

یونسیان در ارتباط با فرضیه هایی مبنی بر تضعیف ویروس کرونا بر اثر جهش جدید یا به اصطلاح خودکشی آن گفت: این مسئله ای نیست که مطرح شدن آن فعلاً برای جامعه به صلاح باشد و باید بین دانشمندان مورد بررسی قرار بگیرد. زیرا بسیاری فرضیات در محافل علمی برای مطالعات ممکن است ارزشمند باشد و باید چیزی را در جامعه مطرح و بیان کنیم که به اندازه کافی شواهد مطمئنی برای آن وجود داشته باشد. فرضیات مبنا و ملاک ما برای تغییر رفتار مردم و توصیه به آن ها نیست. بنابراین فکر می‌کنم در صورتی که این مساله به اثبات رسید با دو هفته تاخیر اعلام آن هیچ اتفاقی نمی‌افتد، اما اگر فرضیه غلط باشد، پخش و انتشار آن در اخبار اثرات بسیار بدی خواهد داشت.

مونا رجبی