در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
توزیع ناعادلانه نیروی انسانی بدترین ظلم به مناطق عشایرنشین است/ محرومیت دانش‌آموزان عشایر با اعزام سرباز معلم مضاعف میشود/ مدارس عشایری در ایام کرونا تعطیل نشد
مدیرکل دفتر توسعه عدالت آموزشی و عشایر کشور بیان کرد: یکی از مطالبات ما این است که حداقل دسترسی امکانات اولیه در مدارس عشایری فراهم شود. یکی از این امکانات اولیه لوازم التحریر و یا کتاب رایگان است.
«محمدرضا سیفی» مدیرکل دفتر توسعه عدالت آموزشی و عشایر کشور در گفتگو با خبرنگار ایلنا، در خصوص چالش‌ها و مشکلاتی که دانش‌آموزان و معلمان عشایر با آن مواجه هستند، اظهار داشت: ما در دوران کرونا چالش‌های متعددی داشتیم، زمانی که کرونا شیوع پیدا کرد و در برنامه‌های درسی وقفه ایجاد شد، مدل‌های آموزشی مختلف در وضعیت‌های سفید، آبی، زرد، نارنجی و قرمز مدنظر قرار گرفت. نکته‌ای که در مدارس عشایری به آن توجه ویژه شد این بود که مسائل تربیتی به حاشیه نروند.
وی ادامه داد: یکی از مشکلات ما عدم امکان دسترسی تمام دانش آموزان کشور به فضای مجازی بود. دانش آموزان عشایری ما به دلیل محدودیت‌های مضاعفی که داشتند، بیشتر تحت تأثیر این مسئله قرار گرفتند. این دانش آموزان نه تنها خودشان گوشی هوشمند نداشتند، بلکه والدین آنها نیز گوشی ندارند. در یک برهه دفتر توسعه عدالت آموزشی و مدرسه عشایری کار تهیه تبلت برای دانش آموزان مناطق محروم را برعهده داشت که بعد از آن از طریق معاون وزیر آموزش و پرورش؛ سید جواد حسینی این کار انجام شده و خوشبختانه موفقیت‌های زیادی کسب کردند.
سیفی در خصوص مهمترین مشکلات حوزه عشایری بیان کرد: یکی از بدترین ظلم‌هایی که به دانش آموزان عشایری و روستایی شده این است که توزیع ناعادلانه‌ای در رابطه با نیروی انسانی در این مناطق داریم و نیروی متخصص را برای این دسته از دانش آموزان نمی‌فرستیم. دانش آموزان عشایری که در دورترین نقطه کشور حضور دارند نه تنها از بسته‌های فرهنگی مانند کتابخانه، آزمایشگاه، فرهنگسرا و سینما دور هستند، بلکه از پدر و مادر باسواد نیز به گونه‌ای محروم هستند. ما محرومیت این دانش‌آموزان را با اعزام سرباز معلم مضاعف می‌کنیم و امیدوار هستیم که این مشکل به نحوی حل شود.
مدیرکل دفتر توسعه عدالت آموزشی و عشایر کشور گفت: اگر سرباز معلم کارایی دارد چرا در شمال شهر تهران از آن استفاده نمی‌شود؟ و چرا در مناطق محروم روستایی و عشایری از این معلمان استفاده میشود؟ اگر در تهران این اتفاق بیفتد هزاران نفر فریاد می‌زنند. من نمی‌توانم در این زمینه سکوت کنم و صدای دانش‌آموزان مناطق عشایری نباشم.
سیفی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: یکی از مطالبات ما این است که حداقل دسترسی امکانات اولیه در مدارس عشایری فراهم شود. یکی از این امکانات اولیه؛ ارائه لوازم التحریر رایگان و یا کتاب رایگان به دانش آموزان است. نامه‌ای را به سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی ارسال کردیم تا حداقل آنها در مناطق عشایری کتاب رایگان توزیع کنند. چهار سال است که ما این درخواست را داریم. طبق بند ۱۴ اساسنامه مدارس عشایری، ردیف اعتباری خاصی در بودجه سالانه کشور باید مقرر شود و ما آن را درخواست داشتیم، اما هیچگونه اتفاقی نیفتاده است و متاسفانه در بودجه امسال نیز این اعتبار تخصیص پیدا نکرده و شرایط را دشوار کرده است.
وی تاکید کرد: ما به اعتبار ویژه‌ای برای توانمندسازی دانش‌آموزان در مناطق دو زبانه نیاز داریم، وقتی در مناطق دو زبانه معلم نمی‌تواند به زبان فارسی صحبت کند، ما چطور انتظار داریم که دانش آموزان الفبای فارسی را از معلمی که با زبان مادری صحبت می‌کند، آموزش ببیند. فرهنگ سازی در این زمینه ضرورت دارد و بعد هم باید روش‌های توانمندسازی دانش آموزان در این مناطق امکان سنجی شود.
مدیرکل دفتر توسعه عدالت آموزشی و عشایر کشور گفت: یکی دیگر از خواسته‌های ما تجهیز شدن مدارس شبانه روزی است، سازمان نوسازی توسعه و تجهیز مدارس کشور قول مساعد داده در سال آینده کانکس مورد نیاز کلاس‌های عشایری را تهیه کند و خودشان هم به این نتیجه رسیده‌اند که سازه‌های ساختمانی برای عشایر مناسب نیست، بلکه کانکس مناسب‌تر است. علاوه بر این پنج هزار میلیارد ریال برای ساخت سرویس بهداشتی در مدارس عشایری اختصاص داده شده است.
وی تصریح کرد: خوشبختانه بعد از سال‌های متمادی توانستیم ۱۷۰ میلیارد ریال سرانه برای دانش‌آموزان عشایری دریافت کنیم، این مبلغ به حساب مدارس واریز شده و یک خون جدیدی به رگ‌های مدارس عشایری تزریق گردید. ما طبق اساسنامه برای نقاطی که نمی‌توانیم مدرسه شبانه‌روزی ایجاد کنیم باید وسیله ایاب و ذهاب مخصوصاً برای دانش‌آموزان دختر تامین کنیم. یکی از دلایل ترک تحصیلی دختران؛ نبود مدرسه در نزدیکی محل‌های اسکان آنها است.
سیفی ادامه داد: ما در مناطق صعب‌العبور نیاز داریم که از چادر استفاده کنیم. از طرفی هم همانطور که گفته شد کانکس مجهز برای برقراری کلاس‌های عشایری بهتر از فضاهای ساختمانی است زیرا قابل حمل و نقل است و می‌تواند در مسیر کوچ عشایر جابجا شود. کانکس‌ها باید کاملاً استاندارد و مجهز به سرویس بهداشتی، اتاق استراحت، تخته هوشمند، پنل خورشیدی و صاعقه گیر بوده و قابل حمل باشند.
وی تاکید کرد: بالاخره معلمان عشایری بیش از یک سال زحمت کشیده‌اند و اجازه ندادند مدرسه تعطیل شود، پس باید اینها دیده شوند. بعد از گذشت ۶ سال از تصویب اساسنامه مدارس عشایری برخی از بندهای این اساسنامه متاسفانه اصلا اجرا نشده و باید عملی شود زیرا قانون است.
سیفی در خصوص تلاش معلمان عشایری گفت: سال گذشته در زمان شیوع کرونا تنها جایی که تعطیل نشد، مدارس عشایری بود. شاید آبروی نظامِ تعلیم و تربیت ایران مدارس عشایری هستند. معلمان عشایری توانستند با دغدغه و دلسوزی که دارند تمام مدارس عشایری را باز نگه دارند. البته تعداد معدودی از دبیرستان‌های عشایری نیز تعطیل شدند، اما همه مدارس ابتدایی ما از سال گذشته تاکنون دایر بوده‌اند و دانش‌آموزان به صورت حضوری آموزش دیدند. آنچه که برای ما مهم بود صرفاً دایر بودن مدارس نیست بلکه این بود که یادگیری تعمیق پیدا کند و آموزش نهادینه شود و صرفاً به حضور دانش آموزان در کلاس اکتفا نشود.
وی افزود: خوشبختانه در این زمینه مشخص شد، در استان‌های مختلف کشور دانش‌آموزان محروم روستایی و عشایری در دورترین نقطه‌های کشور توانستند به بهترین شکل ممکن آموزش‌ها را فرا بگیرند. یادگیری آنها به قدری خوب بوده که حتی از دانش آموزان مرفه نشین در شمال شهر تهران بهتر عمل کردند؛ این در حالی بود که آنها تبلت، گوشی هوشمند، اینترنت و حتی تلویزیون هم نداشتند. اما آن هوش سرشاری که در دانش آموزان عشایری وجود دارد باعث شد که آموزش بهتری بگیرند.
مدیرکل دفتر توسعه عدالت آموزشی و عشایر کشور گفت: در سال گذشته از سوی آموزش و پرورش یک شیوه نامه تداوم آموزش هم برای مدارس روستایی هم عشایری کل کشور در مناطق که دسترسی به تلویزیون، اینترنت، گوشی هوشمند و... ندارند، تدوین شد. در این شیوه نامه از روش‌های مختلفی استفاده شد که تبدیل به یک دستورالعمل برای تداوم آموزش در مناطق مختلف گردید. این شیوه نامه تبدیل به سندی شد که حتی وزیر آموزش و پرورش می‌تواند به آن افتخار کند.
سیفی خاطر نشان کرد: اگر موفقیتی در این زمینه حاصل شده نشان از نقش برجسته معلمان عشایری دارد. ما برای شبکه آموزشی هم تعاملات خوبی با صدا و سیما داشتیم و این باعث شد در نقاطی که امکان دسترسی به برق و تلویزیون وجود داشت، دانش آموزان روستایی و عشایری از برنامه‌های تلویزیونی استفاده کنند و حتی در نقاطی که تلویزیون وجود نداشت، با یک دستگاه برنامه‌های تلویزیونی ضبط و سپس در سیاه چادرهای عشایری توسط یک سری دستگاه پخش کننده، پخش میشد.
وی افزود: تولید درسنامه، محتوای آموزش و پاورپوینت به کمک راهبران آموزشی انجام شد. راهبران آموزشی نگذاشتند روند آموزشی مختل شود و حتی از طریق پیامک و تماس تلفنی با اولیای دانش آموزان و همکاران ما در مدارس عشایری کار آموزش را بی وقفه ادامه دادند. برخی مواقع آموزش در مدارس عشایری و مناطق صعب العبور صورت گرفته و حتی مواردی بوده که یک معلم با هزینه شخصی خود در آن مناطق صعب العبور رفته و به دانش آموزان درس داده است.
سیفی اظهار کرد: خوشبختانه ما با ۲۱۰ هزار دانش آموز عشایری و هزار پرسنل اداری و آموزشی در این بخش از آموزش و پرورش توانستیم با برگزاری حضوری کلاس‌ها قدم‌های مثبتی برداریم. دفتر توسعه عدالت آموزشی و مدارس عشایری جدا از تعلیمات عشایری، کار در مدارس روستایی، مدارس چند پایه، مدارس مناطق مرزی، مدارس دوزبانه و هر جایی که جزء مناطق لازم التوجه هستند چتر حمایتی خود را گسترده است و ما وظیفه خودمان می‌دانیم در موضوعات مرتبط با سوخت معلمان عشایری و روستایی، هزینه‌های کوچ، دهگردشی، اسکان، رفت و آمد و همه موارد را پیگیری کنیم.
مدیرکل دفتر توسعه عدالت آموزشی و عشایر کشور در پایان در خصوص تکلیف دانش آموزان عشایری خاطر نشان کرد: در نوروز ۱۴۰۰ از دانش آموزان عشایری خواستیم که سفرنامه کوچ خود را تنظیم و برای ما ارسال کنند، آنها می‌توانند مسیرهایی که می‌روند یا خطراتی که مواجه می‌شوند را برای ما روایت و ارسال کنند.
