طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی رنگ و بوی سیاسی دارد/ کرمان، سیستان و بلوچستان و قم وضعیت بدتری نسبت به سمنان دارند

هادی کیادلیری، مدیر گروه جنگلداری دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی گفت: معتقدم نامه‌ای که سازمان محیط‌زیست به وزارت نیرو ارسال کرده است، رنگ و بوی سیاسی دارد، چراکه در نامه قید شده است با انجام پروژه موافقیم، اما ارزیابی فنی یک ماه دیگر اعلام می‌شود. این نشان می‌دهد قبل از ارزیابی فنی با انتقال آب موافقت شده است و این موضوع بسیار عجیب است به ویژه آن که در جلسات متعددی مطرح شده است که این انتقال غیرکارشناسی است و قابل انجام نیست. از جنبه‌های مختلف زیست‌محیطی، فنی، قانونی، اقتصادی هم اگر این پروژه بررسی شود می‌بینیم که از اشکالات بسیاری برخوردار است.

وی با بیان اینکه ساختار کلی این پروژه از توسعه پایدار به دور است، ادامه داد: یکی از اصل‌های توسعه پایدار "زمان" است؛ یعنی برنامه‌ریزی که درباره این نوع از پروژه‌ها داریم باید برای بلندمدت باشد. همچنین باید ببنیم که براساس آمایش سرزمین و ارزیابی توان انجام دادن چه پروژه‌ای را داریم. اگر براساس آمایش سرزمین تشخیص دادیم در سمنان آب نداریم نباید صنایع آب‌بر را در آنجا ایجاد کنیم.

مدیر گروه جنگلداری دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: از سوی دیگر قرار است آب را از دریایی که دارای یک رژیم حقوقی است به فلات مرکزی منتقل کنیم، در حالی‌که ما خودمان همان رژیم حقوقی را قبول کرده‌ایم. رژیم حقوقی حفاظت از دریای خزر که به کنوانسیون تهران نیز شهرت دارد، دارای بندهایی از جمله جلوگیری از آلوده شدن دریا، رعایت و حفظ تنوع زیست‌محیطی و ارزیابی اثرات زیست محیطی فرامرزی است.

ذوب شدن یخچال‌های باستانی در ارتفاعات مازندران

کیادلیری با بیان اینکه با انتقال آب جمعیتی را در منطقه‌ای جمع‌ می‌کنیم که آینده‌شان به توسعه ناپایدار گره خورده است، خاطرنشان کرد: قطعا با انتقال آب جمعیتی به این منطقه خواهند رفت و اتفاقاتی حتما خواهد افتاد، سوال من این است که با توجه به اینکه هر لحظه ممکن است، این منابع به هر دلیلی از دسترس خارج شود با مردمی که آینده آن‌ها با منابع ناپایدار گره خورده است در آینده قرار است چه کنیم؟

وی ادامه داد: طرح انتقال آب خزر به کویر از جنبه اجتماعی نیز دارای مشکل است و باعث منازعات و اختلافات قومی می‌شود. در تمام دنیا هم همین‌گونه است و به دلیل ایجاد منازعه و اختلافات بین دو حوضه تمایلی به انتقال آب ندارند. در ایران نیز شاهد هستیم که انتقال آب بین‌حوضه‌ای چه مشکلات اجتماعی را برای ما ایجاد کرده است.

مدیر گروه جنگلداری دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به خشکسالی و تغییر اقلیم تصریح کرد: از سوی دیگر مازندران و مناطق شمالی با خشکسالی مواجه هستند و آب برای کشاورزی ندارند. همچنین وقتی از نظر اقلیم بررسی می‌کنیم می‌بینیم اگرچه در فلات مرکزی ایران همه سفره‌های زیر‌زمینی خشک شده‌اند، اما در شمال ایران تمام یخچال‌های باستانی در ارتفاعات درحال ذوب شدن هستند.همچنین چشمه‌ها قبل از موعد مقرر خشک می‌شوند و میزان بارش کاهش پیدا کرده است و رودخانه‌های دائمی تبدیل به رودخانه‌های فصلی شده‌اند؛ یعنی عملا مازندران در معرض خشکی است و مرگ و میر درختان در شمال کشور در وسعت بسیار اتفاق می‌افتد و یکی از دلایل‌ آن همین خشک شدن‌هاست.

کیادلیری تصریح کرد: حالا قرار است از منطقه‌ای که خودش دچار چالش شده، آب به منطقه دیگری منتقل شود و تصور می‌کنند که درگیری‌های منطقه‌ای اتفاق نمی‌افتد. مردمی که یک عمر دوستانه در کنار هم زندگی می‌کنند، قطعا با این اقدامات دچار اختلاف می‌شوند.

وی درباره مشکلات اقتصادی این طرح خاطرنشان کرد: در دنیا شیرین کردن آب بین ۰.۸ تا یک دلار هزینه دارد. همچنین برای انتقال هر متر مکعب آب و پمپاژ آن باید ۱۴ هزار تومان هزینه شود و هزینه‌های دیگر آن مانند برق و ... بماند، حالسوال این است با توجه به اینکه هزینه آبی که برای صنایع استفاده می‌شود، متر مکعبی ۴۰۰ تومان است آیا هزینه‌هایی که صرف انتقال آب می‌شود با توجه به این موضوعات به صرفه است؟

سمنان به لحاظ خشکسالی و کمبود آب در صدر استان‌های درگیر نیست

مدیر گروه جنگلداری دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اظهار نظرهای برخی از کارشناسان در خصوص انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی گفت: برخی از کارشناسان برای توجیه این انتقال آب می‌گویند تا سال ۱۴۲۵ یعنی در حدود ۲۵ سال دیگر حدود ۴۲۵ میلیون مترمکعب آب برای صنایع نیاز داریم، در حالی که در شهرهای صنعتی مانند اصفهان میزان مصرف آب کمتر از این مقدار است و سوال این است که چه صنعتی قرار است در این منطقه ایجاد شود که ما به این حجم از آب نیاز داریم.

کیادلیری خاطرنشان کرد: اگر مسئله انتقال آب تامین آب شرب است که می‌توانیم با استفاده‌ از روش‌هایی، مصرف آب را اصلاح کنیم. کارشناسان در همین منطقه معتقدند اگر در ۲۰ درصد آب‌هایی که برای کشاورزی مصرف می‌شود صرفه‌جویی صورت بگیرد، می‌توانیم حجم بسیار زیادی از آب داشته باشیم. اگر سیستم‌های کشاورزی که در حال حاضر عقب‌افتاده است، اصلاح شود و یا گونه‌هایی که آب‌بر است و کاشت آنها در این منطقه توجیه اقتصادی ندارند، کشت نشوند، تا حد زیادی از مشکلات برطرف می‌شود.، همچنین برخی معتقدند که اگر آب به منطقه کویری برود، کاشت گونه‌هایی را افزایش می‌دهند که بسیار آب‌بر است، در حالی که ضرورتی برای این کار وجود ندارد.

وی ادامه داد: سمنان به لحاظ خشکسالی و کمبود آب در صدر استان‌های درگیر ما قرار ندارد و ما استان‌هایی داریم مانند کرمان، قم و سیستان و بلوچستان که با مشکلات بیشتری در زمینه کمبود آب و خشکسالی مواجه هستند، چرا این استان‌ها در اولویت قرار نمی‌گیرد؟ مگر قرار است در سمنان چه اتفاقی بیفتد که باید انتقال آب به آن صورت بگیرد.

مدیر گروه جنگلداری دانشگاه آزاد اسلامی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به عبور خط لوله‌های انتقال آب از مسیر انتقال لوله‌های گاز گفت: مسیر لوله‌های انتقال آب در حدود ۶۳ کیلومتر از منابع طبیعی است و نیاز به ساخت و ساز دارد، اگرچه گفته می‌شود از مسیر خط لوله گاز انتقال صورت می‌گیرد، اما باز هم نیازمند مسیر است. یکی از دلایلی که ما اکوسیستم‌ها را از بین می‌بریم تکه تکه کردن آنها است. از سوی دیگر چندین کیلومتر از مسیر خط لوله انتقال ‌آب از میان جنگل‌های ممنوع‌القطع است که اهمیت بسیار بالایی برای ما دارند.

طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی شکست می‌خورد

کیادلیری خاطرنشان کرد: منابع طبیعی به تازگی اعلام کرده که با این انتقال مخالف است، در حالی که انتظار می‌رفت زودتر از این‌ها مخالفت خود را با اجرای این پروژه اعلام کند. همچنین از سازمان حفاظت محیط‌زیست انتظار داریم که قبل از اینکه موافقت خود را اعلام کند، نظر فنی و ارزیابی فنی را ارائه دهد. اینکه به یکباره در نامه‌ای از محیط‌زیست اعلام می‌شود با انتقال آب موافقیم؛ بسیار جای تعجب دارد.

وی ادامه داد: سازمان محیط‌زیست از یک سو ادعا می‌کند که بزرگترین عامل نابودی تنوع زیستی و گیاهان و درختان آب و خشکسالی است، اما از آن طرف بدون هیچ ارزیابی فنی اجازه انتقال آب صادر می‌کند این دو با هم همخوانی ندارد و یک جای کار به لحاظ مدیریتی و فنی مشکل دارد.

مدیر گروه جنگلداری دانشگاه آزاد اسلامی درباره اجرای طرح انتقال آب خزر به فلات مرکزی گفت: در بسیاری از پروژه‌ها ما وقتی بسیاری از جوامع محلی را همراه می‌کنیم باز هم با شکست مواجه می‌شویم، چه برسد در این پروژه که کارشناسان و سازمان‌های مردم نهاد همراهی لازم را ندارند.