مراسم سنتی، مذهبی۴۰۰ ساله طوق شیخ رضا در کاشان برگزار شد

آیین سنتی، مذهبی ۴۰۰ ساله استقبال از «طوق شیخ رضا» در مرکز هیئت عزاداران اباعبدالله‌الحسین(ع) کاشان واقع در خیابان غیاث‌الدین جمشید این شهرستان اجرا شد.

به گزارش خبرنگار ایلنا در کاشان، همزمان با شب هشتم محرم‌الحرام، طوق شیخ رضا از خانه متولی آن ماشاءالله شیخ رضایی(بابای طوق) واقع در محله سرسنگ طی مراسم بسیار باشکوهی همراه با دمامه‌زنی، علم‌کشی و همچنین با همراهی جمعیت انبوهی از مردم شهرستان دارالمومنین کاشان که ارادت خاصی نسبت به این طوق(توغ) دارند به سوی حسینیه طوق شیخ رضا برگزار شد.

عزاداران حسینی سپس در این حسینیه، در حالی که حضور این طوق، حال و هوای خاصی به مراسم بخشیده بود به نوحه خوانی و سینه‌زنی در سوگ سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) و یاران با وفایش پرداختند.

توغ، کلمه‌ای ترکی دربردارنده معانی رایج پرچم، بیرق و علم است که املای آن به گونه «طوق» نیز مرسوم شده است.

توغ زبانه‌ای از فولاد به عرض تقریبی هفت سانتی‌متر و به طول یک تا ۱.۵ متر و قطری حدود سه میلی‌متر است که منتهی‌الیه سر آن به شکل گلابی قلم زده و از پایین به شکل قلب متصل است و سطح این سینی هم قلم زده و کلماتی از قرآن و یا چیز دیگری متناسب با موضع، پنجره وار کنده شده و دور آن به فواصلی چله‌هایی مانند پیکان نیز وصل است و در پایین آن لوله آهنی است که سر چوبی به قطر نزدیک ۲۰ سانتی‌متر و بلندی ۲ تا سه متر در آن است و طاقه شال ترمه‌ای به آن گره می‌زنند و در مواقعی که به اصطلاح «دسته» حرکت می‌کند، شالی به کمر بسته و ته چوب را در آن گذاشته و به طور قائم می‌برند.

هر ساله آیین استقبال از طوق شیخ رضا در شب هشتم محرم انجام می‌شود و دلیل آن به خاستگاه این طوق(توغ) که بارگاه رضوی است، برمی‌گردد؛ این طوق(توغ) متبرک در ابتدا در آستان ملکوتی امام هشتم حضرت ثامن‌الحجج(ع) نگهداری می‌شد اما توسط یکی از اهالی محله سرسنگ کاشان به نام «شیخ رضا» که افتخار خادمی حضرت را داشته به عنوان سوغاتی ماندگار به کاشان آورده می‌شود.

شیخ رضا در عالم رویا، سوغاتی جاودانه از امام رضا(ع) می‌طلبد تا هیچگاه زایل نشود که آن حضرت نشانی مسئول آستان را داده و می‌فرماید: برو و بگو امام رضا فرمودند فلان طوق را به من بدهید تا به کاشان ببرم.

پس از آنکه با پشت سر گذاشتن مشکلاتی طوق را از تولیت آستان می‌گیرد شیخ رضا در عبور از مسیر مشهد تا کاشان مورد استقبال جمعیت زیادی از طوق(توغ) منزل به منزل و شهر به شهر می‌شود تا اینکه این آیین از آن به بعد در کاشان مرسوم و ماندگار می‌شود.

از آن زمان تاکنون یعنی حدود چهار قرن پیش تاکنون هر ساله شب هشتم محرم در کاشان شاهد مراسم استقبال از طوق است.

البته پس از به قدرت رسیدن حکومت شیعی صفویه و همزمان با رسمیت یافتن مذهب تشیع در ایران حکومت صفوی و تقویت شعائر مذهبی به ویژه مراسم عزاداری اباعبدالله‌الحسین(ع)، مراسمی نظیر توغ شیخ رضا در کاشان با شور و حال خاص‌تری انجام گرفت.

در این مراسم طوق(توغ) توسط اعضای هیئت از منزل نوادگان و خاندان شیخ رضا که افتخار سیادت نیز دارند، طی آیین استقبال به حسینیه شیخان مرکز این هیئت در خیابان غیاث‌الدین جمشید واقع در محله سرسنگ کاشان برده شده و آیین سوگواری سالار شهیدان در جوار آن برگزار می‌شود.

سوگوارانی که برای آوردن طوق از محل نگهداری آن حرکت می‌کنند با عزاداری، سینه‌زنی و نواختن طبل و دمامه‌زنی، حسین حسین‌گویان همراه با هیئت احمدی بابایی‌ها آن را به حسینیه انتقال می‌دهند.

«طوق کش» طوق شیخ رضا در کاشان شخصی به نام مرحوم غلامرضا وهابی پیرغلام اهل‌بیت(ع) بوده است که سال‌ها این کار را بر اساس نذری که داشت حتی با وجود کهولت سن تا پایان عمر انجام می‌داده است(عنوان «طوق کش» نیز لقبی افتخاری برای کسی است که توغ را حمل می‌کند).

برداشتن طوق شیخ رضا در کاشان و سایر توغ‌ها در این شهرستان به صورت خمیده به نشان داغ شهادت علمدار امام حسین(ع) در روز عاشورا و شکسته شدن کمرش از داغ برادر است در حالی که برداشتن طوق ایستاده و عمودی به معنای استوار و ایستادگی علم سیدالشهدا و آمادگی جانبازی و فداکاری سوگواران در بیشتر شهر‌ها و روستاهای ایران است.

با وجود آنکه در کاشان طوق‌هایی نظیر طوق سیغن(مسجد امام علی(ع) درب یلان)، طوق کلهر(مسجد صادقیه)، طوق مابین(مسجد محمدیان)، طوق‌های زیارت پنجه‌شاه و توغ مسجد میانچال از دیگر طوق‌های کاشان است که در زمان حاضر هیئت‌ها آن را به بازار برده و پای آن عزاداری می‌کنند اما توغ شیخ رضا شناخته شده‌ترین و مشهور‌ترین توغ کاشان است که به نام هیئت شناخته می‌شود.

برداشتن ‌طوق شیخ رضا در کاشان در روزهای هشتم و تاسوعا و عاشورا انجام می‌گیرد؛ در این روز‌ها طوق پیشاپیش و در جلوی هیئت برای مراسم عزاداری در سراسر بازار کاشان حرکت داده می‌شود.