ایلنا از یک کلیپ گزارش می‌دهد؛
سوژه‌ای برای نمایشِ انسان‌دوستی راس ساعت ۲ و ده دقیقه ظهر/ اگر عقب نروید پنجره را بالا می‌کشم...!
آیا واقعاً بیکاری و فقر گسترده‌ی کارگران دور میدانی در سیستان و بلوچستان، سوژه‌ای برای نشان دادن انسان‌دوستی است؟! آیا پرداخت چند اسکناس ده هزار تومانی موجب می‌شود که این کارگران دیگر شرمنده زن و بچه‌هایشان نباشند؟!
به گزارش خبرنگار ایلنا، «ساعت دقیقاً ۲ و ده دقیقه است؛ کارگران تا حالا چیزی گیرشان نیامده است؛ تا حالا دور میدان ایستاده‌اند اما کار پیدا نشده است.» اینها را راویِ کلیپ ۵۳ ثانیه‌ای می‌گوید که در ایرانشهر سیستان و بلوچستان فیلمبرداری شده است.
در ادامه این کلیپ کوتاه، راوی که به نظر می‌رسد راننده‌ی خودرو است، نشان می‌دهد که چطور امام جمعه ایرانشهر بینِ کارگران روزمزد ساختمانی که از صبح علی‌الطلوع تا صلات ظهر، دور میدان همیشگی شهر نشسته‌اند اما کاری نصیب‌شان نشده است، اسکانس‌های تمیز و تانخورده‌ی ده هزار تومانی قسمت می‌کند. راوی می‌گوید: حاج آقا کمک می‌کند تا کارگران شب با دست خالی به خانه نروند و شرمنده زن و بچه‌هایشان نشوند. اما در همین حین، راویِ کلیپ، در نقش مامورانِ دور باد و کور بادِ فرمانروایان قدیم ظاهر می‌شود و از کارگران می‌خواهد که از اتومبیل فاصله بگیرند؛ می‌گوید اگر عقب نروید پنجره را بالا می‌کشم و می‌روم...!
در این چند ثانیه کلیپ، از توزیع چند عدد اسکناس ده هزار تومانی میان کارگرانی فیلمبرداری شده که از صبح تا ظهر کنار میدانی در سیستان و بلوچستان در انتظار کار ایستاده‌اند؛ کارگرانی که به نظر می‌رسد تعدادشان کم هم نیست. این کلیپ کوتاه، فقط برش‌های مقطع و کوتاه از چهره‌های خسته و درمانده کارگرانی را نشان می‌دهد که برای گرفتن اسکناس‌ها، دستشان را به ترتیب داخل اتومبیل دراز می‌کنند و بعد به سرعت از آنها خواسته می‌شود عقب بروند و مزاحمت ایجاد نکنند. این کلیپ کوتاه چیزی نیست جز کمک کردن به شیوه‌ای کاملاً عوام‌فریبانه به مدد دوربین فیلمبرداری و راوی‌ای که می‌خواهد از کارگران، به عنوان ابژه‌های انسان‌دوستی استفاده کند و البته می‌خواهد بگوید که سوژه فیلم، به فکر فرودست‌ترین طبقات اجتماع هم هست و به فکر شرمندگی آنها پیش زن و بچه‌هایشان!
معنای آن چیست؟!
جدا از اینکه چرا و با چه هدفی، چنین کلیپی فیلمبرداری شده است و چرا درماندگی و بیکاری کارگران فصلی، آنهم در این زمانه بحران کرونا را موضوع و محور ساخت کلیپی در ستایش انسان‌دوستی مسئولان قرار داده‌اند، چند مساله آزاردهنده در این کلیپ وجود دارد: چرا کارگردان کلیپ و کسی که ترتیب این فیلمبرداری کوتاه را داده است، سراغ محرومترین و بیکارترین قشر طبقه کارگر، یعنی کارگران روزمزد ساختمانی رفته است و بیکاری همیشگی این کارگران را دستاویز ستایش از نیکوکاری سوژه قرار داده است؛ آیا با صدقه دادن، آنهم به شیوه‌ای پوپولیستی و سینمایی و با آگراندیسمان کردن مقوله «کمک» آنهم با پرداخت نهایت صد یا صد و پنجاه هزار تومان، تکلیف اجتماعی به سرانجام می‌رسد و آیا با پرداخت یک، دو یا حتی سه تا اسکناس تانخورده‌ی ده هزار تومانی، فقر، استیصال و درماندگی این کارگران به پایان می‌رسد و شب که به خانه می‌رسند، به قول راوی دیگر «شرمنده» نخواهند بود؟ و آیا مفهوم و معنای «قسط»، دستگیری از محرومان و کمک به فقرا در دین اسلام با این حرکت، هیچ گونه همخوانی دارد؛ آیا هیچ شباهتی بین عمل نیکوکارانه‌ی حضرت علی(ع) که نیمه شبان، به در خانه بیوه زنان و فقرای کوفه می‌رفت و برای آنکه خجالت‌زده نشوند، حتی با آنها رودررو هم نمی‌شد، با این عمل فخرفروشانه و سینمایی وجود دارد؟!
برای اینکه بهتر بدانیم، دریافت ده یا بیست یا سی هزار تومان برای کارگر بیکار ساختمانی آنهم در محرومترین و دورافتاده‌ترین استان کشور یعنی سیستان و بلوچستان، علاجِ روزگارِ نامُراد نیست، بهتر است به وضعیت کارگران ساختمانی کشور بعد از بحران کرونا و بیکاری انبوه این کارگران اشاره کنیم.
بیکاری کارگران ساختمانی
در روزهای پایانی اسفندماه سال گذشته، حدود دو هفته بعد از اوج‌گیری کروناویروس، اکبر شوکت (عضو هیات مدیره کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی کشور) از بیکاری حداقل ۴۰ یا ۵۰ درصدی کارگران ساختمانی کشور به دلیل شیوع کرونا خبر داد.
شوکت می‌گوید: یکی، دو سالی است که به خاطر رکود شدید بخش ساخت و ساز، کارگران ساختمانی با بیکاری‌های گسترده روبرو هستند اما با آمدن کرونا و ایجاد اختلال گسترده‌تر در پروژه‌های ساخت و سازِ کشور، کارگران ساختمانی، بیشتر طعم بیکاری را می‌چشند؛ این کارگران دسته دسته به دفاتر انجمن‌های صنفی مراجعه کرده و اعلام بیکاری می‌کنند.
شوکت تاکید می‌کند که اطلاعات کامل این کارگران در «سامانه رفاهی ایرانیان» ثبت است و در ضمن انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی نیز، اطلاعات این کارگران را دارند و اگر دولت قصد داشت از کارگران بیکارشده‌ی بخش ساختمان که جزو کم درآمدترین‌ها هستند، حمایت کند، می‌توانست خیلی راحت به این سامانه‌ها و اطلاعات رجوع کند و از آنها در این بحران بیکاری و فقر حمایت کند.
اگر قرار بود از این کارگران حمایت شود تا شرمنده‌ی زن و بچه‌هایشان نباشند، باید با رجوع به اطلاعات آنها، برایشان مقرری بیکاری در نظر گرفته می‌شد وگرنه پرداخت نمایشیِ چند اسکناس ده هزار تومانی، دردی از این کارگران بیکار دوا نمی‌کند؛ کارگران بیکاری که به گفته میکائیل صدیقی (رئیس هیات مدیره کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی استان کردستان) بخش بزرگی از آنها هر ماه «حق بیمه» می‌پردازند اما «بیمه بیکاری» ندارند!
او با بیان اینکه در پی شیوع ویروس کرونا تاکنون بیش از ۸ هزار نفر در استان کردستان در سامانه درخواست بیمه بیکاری ثبت نام کرده‌اند، از وزیر و رئیس سازمان تامین اجتماعی می‌پرسد که چرا در این شرایط ناگوار بازهم بیمه بیکاری شامل حالِ کارگران ساختمانی نمی‌شود؟
میدانی در سیستان و بلوچستان!
با این حساب، تکلیف پرداخت دستی و در ملا عامِ چند ده هزار تومان به چند عدد معدود کارگر ساختمانی دور میدان، مشخص است؛ این کُنشِ نمایشی، هیچ دردی از بیکاران ِ این روزها دوا نمی‌کند؛ یادمان نرود که این کارگران، دور میدانی در یک شهر از استان سیستان و بلوچستان ایستاده‌اند و تا ساعت دقیقاً دو و ۱۰ دقیقه ظهر، هیچ کاری گیرشان نیامده است؛ استانی که بنابر آمارها، در بیکاری «رکورد» زده است و در تابستان ۹۸، براساس آمارهای رسمی (که البته فصلی‌کاران و کارگرانی که یک ساعت در هفته کار کنند، شامل این آمار رسمی نمی‌شوند و به طریق اولی، همین دور میدان ایستادگان هم در آمار به شمار نمی‌آیند)، در فصل تابستان ۹۸، بالاترین نرخ بیکاری کشور با رقم ۱۵.۲ درصد را به نام خود ثبت کرده است. همان استانی که در تیرماه ۹۷، مدیرکل کمیته امداد آن گفته است ۶۴ درصد مددجویان این استان در مناطق محروم و روستایی با ضرایب بالای محرومیت زندگی می‌کنند و در تیرماه ۹۴، یکی از نمایندگان مجلس آن، ضمن انتقاد از وضعیت توسعه‌‌نیافتگی استان گفته است: بالای ۷۰ درصد مردم این استان زیر فقر مطلق زندگی می‌کنند.
آیا واقعاً بیکاری و فقر گسترده‌ی این مردمان که فقط با تخصیص عادلانه منابع، تلاش برای توسعه پایدار و ایجاد مشاغل شایسته و قابل اتکا برطرف می‌شود و هیچ راه‌حل دیگری هم ندارد، سوژه‌ای برای نشان دادن انسان‌دوستی است؟!
گزارش: نسرین هزاره مقدم
