کمپین‌های مجازی برای نجات کسب‌و‌کار‌های واقعی/ چرا تشکل‌های کارگری حمایت‌های موثری از کسب‌و‌کار‌ها نمی‌کنند؟

 به گزارش خبرنگار ایلنا، «دوستانی که کسب و کاری دارند و در این روز‌ها به دلیل شیوع کرونا به کسادی خورده‌اند، عدد یک را زیر همین پست بگذارند تا به صورت رایگان برای آنها تبلیغات کنیم.» یکی از شهروندانی که حالا دیگر سه سالی می‌شود کار بازاریابی و تبلیغات محصولات خود را از طریق فضای مجازی انجام می‌دهد، این متن را نشان می‌دهد و می‌گوید: چند روز پیش یکی از دوستان که می‌دانست زندگی من از طریق ساخت دست‌بند‌، گردنبند، پابند و زیورآلات دیگر و فروش آنها از طریق فضای مجازی می‌گذرد این پیام را برای من فرستاد. واقعیت این است که کرونا به کار ما ضرر زده است.

او ادامه می‌دهد: حداقل به دو دلیل فروش ما به ویژه از اول فروردین امسال کم شده. مردم برای درگیر نشدن با کرونا سعی می‌کنند چیز‌های کمتری بخرند و از طرف دیگر، کرونا بر قدرت خرید بسیاری از افراد تاثیر گذاشته و خیلی‌ها که تا همین چند ماه پیش بخشی از درآمد خود را صرف خرید اقلام غیرضروری و تزئینی می‌کردند، کمتر برای این امور هزینه می‌کنند. نتیجه این شده که ما به فعالیت بیشتری برای تبلیغات احتیاج داریم و دست تنها این اتفاق نمی‌افتد. بر همین اساس من نسبت به کمپین‌های مجازی خوش‌بین هستم و اعتقاد دارم همانطور که فراگیر شدن اینترنت تحول بزرگی در کسب‌و‌کار‌ها ایجاد کرد، کمپین‌های مجازی هم نسبت به حمایت‌های دیگر تاثیر بیشتری خواهد داشت.

همکاری بدون داشتن تشکل رسمی

دقیقا مشخص نیست کرونا چقدر به اقتصاد و کسب‌و‌کار‌ها خسارت وارد کرده است. ما بحران را پشت سر نگذاشته‌ایم و تا زمانی که وضعیت عادی نشود نمی‌توان دقیقا مشخص کرد چقدر خسارت به شاغلان وارد شده است. با این همه، می‌دانیم کرونا کار و کاسبی بسیاری از افراد را کساد کرده است. عمده دلیلی که باعث شده کسب‌و‌کار‌ها خسارت ببینند، ممنوعیت‌های ایجاد شده است. بسیاری از مغازه‌ها، بنگاه‌های اقتصادی و واحد‌های خدماتی مجبور به تعطیلی شده‌اند و این خسارت هنگفتی به بار آورده است. در مقابل اظهاراتی مبنی بر این وجود دارد که کار استارت‌اپ‌ها سکه شده؛ این واقعیت ندارد و تنها شماری از کسب‌و‌کار‌های مبتنی بر وب توانسته‌اند وضعیت بهتری پیدا کنند. در مقابل کسب‌و‌کار‌های مربوط به گردشگری که بخش زیادی از آنها استارت‌اپی بوده‌اند کاملا خوابیده‌اند و وضعیت شاغلانی که محصولات خانگی تولید می‌کنند، به ویژه اگر محصول‌شان جزء محصولات ضروری نباشد، نسبت به قبل بدتر شده است. همانطور که عنوان شد شهروندان سعی می‌کنند خرید‌های غیرضروری را متوقف کنند.

شاغلان بخش‌های مختلف خسارت‌های زیادی دیده‌اند. درآمد کسبه و کارگران روزمزد به شدت تحت تاثیر شیوع کرونا قرار گرفته است. کارگران ساختمانی که اغلب روزمزد هستند هفته‌هاست سر کار نرفته و مزدی هم نگرفته‌اند. شرایط این افراد با کسانی که چیزی تولید و در فضای مجازی آن را عرضه می‌کنند، متفاوت است. تشکل‌های کارگری به دنبال جذب حمایت‌های واقعی و ملموس هستند

در شرایطی که کسب‌و‌کارهای واقعی و مجازی ضرر دیده‌اند، لزوم انجام اقدامات حمایتی، ضروری به نظر می‌رسد. بررسی‌ها نشان می‌دهد صاحبان کسب‌و‌کار‌های مجازی به رغم نداشتن تشکل‌های رسمی راحت‌تر توانسته‌اند حمایت‌های لازم را کسب کنند. در مقابل شاغلان بخش‌های سنتی با وجود داشتن تشکل، حمایت‌های موثری دریافت نکرده‌اند. این خود نشان دهنده مشکلی بزرگ و عمیق است. تشکل‌ها توانایی لازم برای اقدامات موثر در زمان بحران را ندارند.

آماده حمایت هستیم

از نائب رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی پرسیده‌ایم تشکل‌های کارگری در زمان بحران چطور می‌توانند نقش‌آفرینی کنند؟ اگر امید کارگران فقط به حمایت‌های دولتی یا سازمان‌های حمایتی مثل کمیته امداد است، اساسا چه فایده‌ای دارد که فردی عضو تشکلی باشد و در مواردی حق عضویت هم بدهد؟ آیا همگرایی صاحبان کسب‌و‌کار‌های مبتنی بر وب بیشتر از کسب‌و‌کار‌های سنتی نیست و چرا؟

هادی ساداتی به ایلنا می‌گوید: استارت‌اپ‌ها ارتباطی با تشکل‌های کارگری ندارند و معمولا موارد مرتبط به آنها از طرق دیگر دنبال می‌شود. تشکل‌های کارگری اسم و رسم دار اعتراضاتی به روند‌های موجود دارند. ما قبول داریم که استارت‌اپ‌ها ضرورت جامعه امروز هستند و باید گسترش یابند، اما نباید این گسترش منجر به ضرر و زیان مشاغل دیگر شود. برای مثال استارت‌اپ‌ها مربوط به حمل و نقل ضرر زیادی به تاکسی تلفنی‌ها و مسافرکشان عادی زدند.

از او می‌پرسیم دقیقا سوال همین است که به نظر می‌رسد در مواردی تشکل‌های کارگری توانایی دفاع و حمایت از اعضای خود را ندارند، در حالی که استارت‌اپ‌ها با وجود نداشتن تشکل رسمی پشت هم درمی‌آیند و از هم حمایت می‌کنند. مشکل کار چیست؟

نائب رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی می‌گوید: حمایت‌های صورت گرفته در بحث تبلیغات است و در واقع استارت‌اپ‌ها کمپین‌های تبلیغاتی راه می‌اندازند و از همدیگر حمایت می‌کنند. در شرایط کرونا لازم است حمایت‌های واقعی صورت گیرد.

او ادامه می‌دهد: شاغلان بخش‌های مختلف خسارت‌های زیادی دیده‌اند. درآمد کسبه و کارگران روزمزد به شدت تحت تاثیر شیوع کرونا قرار گرفته است. کارگران ساختمانی که اغلب روزمزد هستند هفته‌هاست سر کار نرفته و مزدی هم نگرفته‌اند. شرایط این افراد با کسانی که چیزی تولید و در فضای مجازی آن را عرضه می‌کنند، متفاوت است. تشکل‌های کارگری به دنبال جذب حمایت‌های واقعی و ملموس هستند.

ساداتی با اشاره به وعده‌هایی که برای حمایت از کسب‌و‌کار‌های آسیب دیده از کرونا داده می‌شود، می‌گوید: بیشتر این وعده‌ها عملی نشده است. تشکل‌های کارگری ازجمله کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی آمادگی کامل دارند تا در راستای شناسایی و معرفی کارگران نیازمند به حمایت‌های معیشتی عمل کنند. ما اطلاعات کامل و جامعی از کارگران داریم و آماده‌ایم بانک اطلاعاتی خود را در اختیار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا هر نهاد دیگری که قرار است حمایت‌ها را ساماندهی کنند قرار دهیم.

دقیقا مشخص نیست کرونا چقدر به اقتصاد و کسب‌و‌کار‌ها خسارت وارد کرده است. ما بحران را پشت سر نگذاشته‌ایم و تا زمانی که وضعیت عادی نشود نمی‌توان دقیقا مشخص کرد چقدر خسارت به شاغلان وارد شده است. با این همه، می‌دانیم کرونا کار و کاسبی بسیاری از افراد را کساد کرده است

او تاکید می‌کند: تشکل‌های کارگری آماده همکاری هستند، اما مشکل ما عدم آمادگی این تشکل‌ها نیست، بلکه مشکل این است که در موارد زیادی این تشکل‌ها به بازی راه داده نمی‌شوند. برای مثال ما بار‌ها عنوان کرده‌ایم که اطلاعات کامل کارگران ساختمانی را در اختیار داریم. برای دریافت بسته حمایتی ناشی از خسارت کرونا دیگر لازم نیست افراد ثبت‌نام کنند و اطلاعات آنها مورد بررسی قرار گیرد. با این همه از بانک اطلاعاتی ما استفاده نشده است.

هشدار درباره شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت

فعالان کسب‌و‌کار‌های مجازی تلاش می‌کنند با ایجاد نوعی همگرایی خسارت‌های ناشی از کرونا را کم کنند. حتی چندی پیش وزیر ارتباطات از راه‌اندازی سامانه‌ای خبر داد که از طریق آن خسارت‌ها احصا و احیانا کمک‌هایی جذب شود. هر چند در شرایط بحرانی چنین همگرایی‌هایی مفید است، اما نباید فراموش کرد که دولت و نهاد‌های حمایتی در قبال کسب‌و‌کار‌ها چه نو و چه سنتی وظایفی دارند و نباید اجازه داد این نهاد‌ها از زیر بار مسئولیت شانه خالی کنند. کمپین‌های مجازی برای حمایت از کسب‌و‌کار‌ها کمپین‌های موفقی از کار درآمده‌اند. به نظر می‌رسد در روزهای آتی فعالیت‌های این چنینی بیشتر شود، اما این آسیب وجود دارد که این فعالیت‌ها، برخی نهاد‌ها را از وظایف خود غافل کند. واقعیت این است که در شرایط کنونی نیاز به حمایت همه‌جانبه داریم. باید نقدینگی به کسب‌و‌کار‌ها تزریق شود، تبلیغات صورت گیرد و کمک‌های مردمی جذب شود. در این بین هم فعالان فضای مجازی و هم تشکل‌ها می‌توانند ایفای نقش کنند. چرا تشکل‌ها پوسته قدیمی را کنار نمی‌زنند و به دنبال فعالان فضای مجازی نمی‌روند و از آنها نمی‌خواهند کمپینی هم برای حمایت از آنها راه بیندازند؟ چرا دولت در بحث اعطای حمایت نظر تشکل‌های دولتی را نمی‌پرسد؟ و ... . مسلم آن است که شرایط کنونی شرایط ویژه‌ای است و گذشتن از بحران نیازمند همکاری همه جانبه است.