گزارش ایلنا از زندگی کارگران جوشکار تهران؛
هر وقت عدالت بود سهامش را هم تقسیم می‌کنند/ بیکاری "درد" است "مشکل" نیست
بیکاری و نبودِ حمایت‌های بیمه‌ای در زندگی کارگران جوشکار به حد بحران رسیده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، سال سختِ کارگران جوشکار و اسکلت‌ساز همگام با افزایش نرخ ارز و شوک ارزی اواسط سال ۹۷ از راه رسید. قیمت آهن‌آلات به طرز عجیبی افزایش یافته تا جایی که در ۲ ماه اخیر به طور مثال افزایش قیمت میلگرد ۳۰۰ درصد بوده است. سیر صعودی قیمت آهن و پروفیل و رکود در بازار ساخت و ساز مسکن موجب شده تا بساز و بفروش‌ها اسکلت بتنی را به اسکلت فلزی ترجیح دهند و بیکاری‌های بلندمدت به جوشکاران و اسکلت‌سازان تحمیل شود.
گروه «آهن آلات، میلگرد، پروفیل در و پنجره» با ٨١.٠ درصد، در سال ۹۷ نسبت به سال گذشته بعد از گروه ایزوگام و آسفالت و چوب، بیشترین افزایش قیمت را در بین قیمت انواع نهاده‌های ساختمانی در تهران داشته است. این بود که ساختمان‌سازان عمدتاً اسکلت‌های بتنی را به عنوان جایگزین اسلکت‌های فلزی استفاده کردند.
البته بازه‌های زمانی بیکاری بقیه کارگران ساختمانی نیز به دلیل گرانی سرسام‌آور نهاده‌های ساختمانی افزایش یافته است اما در این بین جوشکاران حادترین بحران را تجربه می‌کنند. فاجعه آنقدر نامنتظره است که کارگران جوشکار اگر بخت یارشان باشد، نهایتاً ماهانه ۵ تا ۶ روز کار می‌کنند. آنهم وقتی که کارگران جوشکار در تهران روزانه بین ۸۰ تا ۱۲۰ هزار تومان می‌گیرند.
بیکاری؛ فاجعه‌ای که سایه‌اش از سر کم نمی‌شود
میدان آزادی صبح علی‌الطلوع پُر است از کارگرانی که به جستجوی پیشنهاد کار هرچند با قیمت خیلی پایین ایستاده‌اند. البته این روزها فضای مجازی این امکان را برای کارگران ساختمانی فراهم کرده تا بتوانند از راه‌های دیگر هم بتوانند، کارفرمای مورد نظر خود را پیدا کنند. همچنین انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی اگرچه توان چانه‌زنی و بهبود معیشت و رفع مشکلات کارگران را تا حد زیادی از دست داده اما کم و بیش می‌کوشد لااقل در کاریابی به کارگران کمک کند. مختار رمضانی (عضو هیات مدیره انجمن صنفی جوشکاران و اسکلت‌سازان شهر تهران) می‌گوید: اگر کارگران ساختمانی یک مشکل دارند، کارگران جوشکار و اسکلت‌ساز هزار مشکل دارند. عمده رکود اقتصادی ماه‌های اخیر در حوزه ساختمان منعکس شده است و مثل همیشه رکود اول از همه گریبان کارگر را می‌گیرد تا بساز و بفروش.
او می‌افزاید: کار به جایی رسیده که اگر یک کارگر جوشکار بتواند ماهیانه ۱۰ روز هم کار کند، خیلی خوشحال می‌شود. این روزها اکثراً به دلیل افزایش قیمت پروفیل و آهن‌آلات ترجیح می‌دهند اسکلت‌های ساختمان‌ها را بتنی بسازند.
عضو هیات مدیره انجمن صنفی جوشکاران و اسکلت‌سازان شهر تهران بیان می‌کند: ساختن اسکلت بتونی حدود ۳۰ درصد نسبت به اسکلت فلزی ارزان‌تر درمی‌آید. این است کارگران حرفه جوشکاری اغلب بیکار هستند و اغلب از طریق مسافرکشی و دستفروشی روزگار می‌گذرانند.
رمضانی می‌گوید: کمتر کسی باور می‌کند که چنان گردِ مرگی به حرفه جوشکاری پاشیده‌اند که این کارگران به طور میانگین ۵ یا ۶ روز کار دارند. البته اوضاع کارگرانی که اسکلت بتونی می‌سازند، آنقدر بد نیست. شرایط کار برای کارگرانی که اسکلت فلزی می‌سازند، سخت‌تر شده است.
تشکل جوشکاران به بنگاه کاریابی تقلیل یافته
هرچه شرایط کارگران یک صنف سخت‌تر می‌شود، قاعدتاً امید کارگران به سمت تشکل‌ها و ابراز وجود و چانه‌زنی‌شان از این راه روی بیشتر می‌شود اما جلسات متعدد و بی‌نتیجه، کارکرد تشکل‌های جوشکاری را تغییر داده است. این است که فعالان کارگری جوشکار سعی می‌کنند لااقل آخرین دستاویز کارگران جوشکار برای یافتن کار و تسهیل این فرآیند باشند. با این‌حال آنچه کارگران از تشکل می‌جویند، یک بنگاه کاریابی نیست و نمی‌تواند باشد.
مختار رمضانی معتقد است که مشکل کنونی کارگران جوشکار و البته دیگر کارگران ساختمانی یک مشکل سراسری و ملی برای کارگران است و قاعدتاً راهکارها نیز سراسری و ملی باید باشد.
او می‌گوید: انجمن صنفی راهکار خاصی هم ندارد. ما سفارش کارها را می‌گیریم و به کارگران معرفی می‌کنیم. از طریق گروه‌های تلگرامی و فضای مجازی پیشنهادهای کار را مطرح می‌کنیم. البته خودمان هم می‌دانیم این، دردی از کارگر دوا نمی‌کند. مگر برای چند نفر می‌توانیم کار پیدا کنیم؟اعضای هیئت مدیره انجمن صنفی هم خودشان با معضل بیکاری درگیر هستند.
رمضانی تصریح می‌کند: شرایط ما وقتی بهتر می‌شود که آهن ارزان شود. خیلی کار از دست کسی برنمی‌آید.
بیشترین حادثه بدون پوشش بیمه تأمین اجتماعی
مرگ در اثر سقوط و آتش‌سوزی همزاد کار کارگران جوشکار است. همه این‌ها در سایه فقدان ایمنی کار نیاز به دفترچه‌های تأمین اجتماعی برای کارگران جوشکار امری حیاتی است اما آنها مشکلات بیمه‌ای فراوانی هم دارند. به گفته رمضانی؛ از زمان وزارت علی ربیعی بناشد تا هر کارگر ساختمانی مستقیم به شعب تأمین اجتماعی مراجعه کند و سهمیه بیمه دریافت کند.
او می‌گوید: سازمان تأمین اجتماعی متعهد شد بابت هر کارگری که کارت مهارت دریافت کند، سهمیه تراز دفترچه تأمین اجتماعی بگیرد. با این‌حال می‌گوید چون دولت به تعهدات خود عمل نکرده، نمی‌تواند فعلاً به تعهدات بیمه‌ای خود نسبت به کارگران جوشکار عمل کند و کارگران جوشکار در وضعیت بلاتکلیفی هستند.
او می‌افزاید: خیلی از کارگران جوشکار کارت مهارت دارند؛ در سامانه ثبت نام کرده‌اند و بازرسی برای احراز کارگر بودن فرد به عمل آمده اما شعب تأمین اجتماعی دادن دفترچه به آنان را به تعویق می‌اندارد.
طبق اظهارات این عضو هیات مدیره کارگران جوشکار و اسکلت‌ساز شهر تهران؛ سازمان تأمین اجتماعی متعهد شده بود تا ۱۵۰ هزار دفترچه تأمین اجتماعی در ماه گذشته به کارگران بدهد که هنوز خبری نشده است.
رمضانی می‌گوید: خیلی از کارگران جوشکار فصلی هستند، یعنی در ماه‌هایی از سال به کار کشاورزی یا معدن مشغول هستند. بازرسی تأمین اجتماعی برای کارگرانی که ممکن است شش ماه از سال را به کار دیگری مشغول باشند، یک مشکل حاد است. چون طی بازرسی‌ها نیستند و در نتیجه بیمه‌شان قطع می‌شود.
به گفته او؛ کارگران جوشکار خیلی در معرض بیماری و حوادث کار قرار می‌گیرند اما عمدتاً از حمایت‌های بیمه‌ای برخوردار نیستند. حال که بیکاری طولانی مدت هم به دغدغه‌های کارگران اضافه شده مشکلات کارگران برای بیمه بیشتر هم هست.
صبح تا غروب میدان آزادی مملو از کارگرانی است که ناامید از یافتن کار دوباره به خانه‌ها برمی‌گردند. البته اگر برای یک کارگر بیکار سقفی بالای سر باشد. خیلی از آنها مهاجرانی هستند که فصل بیکاری به تهران آمده‌اند تا کار کنند اما کاری هم نیست. رمضانی می‌گوید: قرار بود سهام عدالت بدهند؛ قرار بود سبد کالا بدهند اما خیلی از کارگران از این رفاهیات بهره‌مند نشدند. جمله آخرش اما بیشتر در ذهن طنین می‌اندازد؛ «واقعیت اینه که هر وقت عدالتی بود؛ سهامش را هم تقسیم می‌کنند.»
گزارش: مریم وحیدیان
