اگر به صندوق‌های بازنشستگی نپردازیم کشور دچار مشکل خواهد شد

به گزارش خبرنگار ایلنا، در این نشست انوشیروان محسنی بندپی سرپرست وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: کلیدی‌ترین واژه انقلاب اسلامی برقراری عدالت در ابعاد مختلف در جامعه بوده است. عدالت اجتماعی و زندگی با نشاط در اصل 29 قانون اساسی که به برخورداری امکانات زندگی برای آحاد جامعه اشاره شده از شعارهای اساسی انقلاب اسلامی بوده است.

وی افزود: صندوق‌های بازنشستگی هر کشور برای کسانی که در جامعه کارگری به تولید و اشتغال مشغول هستند و در جامعه معلمان و فرهنگیان به تربیت افراد متخصص اشتغال دارند برای تامین دوران بازنشستگی آنها تاسیس شدند تا خدمات متناسب با نیازهای آن دوران را ارایه دهند. در 10 سال اخیر 2/3 درصد رشد سالمندی داشته‌ایم در حالی‌که رشد جمعیت 2/1 بوده و اکنون 3/9 درصد جمعیت کشور دچار پدیده سالمندی هستند.

محسنی بندپی تاکید کرد: پدیده سالمندی عارضه بدی نیست و نشان‌دهنده رشد سلامت و بهداشت است. ما در کشور 42 میلیون نفر جمعیت تحت پوشش تامین اجتماعی، حدود یک‌میلیون و شصت هزار نفر تحت پوشش صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر داریم و حدود یک‌میلیون و 327 هزار نفر نیز تحت پوشش صندوق بازنشستگی هستند.

وی ادامه داد: ما اکنون با چند بحران مواجه هستیم؛ بحران کم‌آبی، آلودگی و ریزگردها و البته بحران صندوق‌های بازنشستگی که ساختار مناسبی برای آن نداشته‌ایم. کشورهای پیشرفته برای اصلاح بحران اخیر سن بازنشستگی را افزایش می‌دهند.

سرپرست وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تاکید کرد: ما در زمینه از کار افتادگی بسیار دل‌رحم هستیم. 25 درصد مستمری‌بگیران تامین اجتماعی جزو مشاغل سخت و زیان‌آور هستند. 48 درصد بازنشستگان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی زیر 60 سال بازنشست شده‌اند. این مسایل نشان‌دهنده عدم توازن است و بار سنگینی را بر این صندوق‌ها تحمیل می‌کند. اگر به صندوق‌های بازنشستگی نپردازیم کشور دچار مشکل خواهد شد. برای رفع این بحران باید از راهکارهای علمی اساتید حوزه اقتصاد یاری گرفت.

به منابع صندوق‌های بازنشستگی بی‌رحمانه حمله می‌کنیم

کمیل سوهانی کارگردان مستند بمب ساعتی چالش صندوق‌های بازنشستگی گفت: میدری معاون وزیر کار در تماس با من اشاره کرد که مشکل صندوق‌های بازنشستگی همچون مساله بحران آب است. همان‌طور که از آب‌های زیر زمینی بی‌رحمانه استفاده می‌کنیم با منابع صندوق‌های بازنشستگی هم این کار را می‌کنیم.

وی اظهار داشت: ما در مستند مادرکشی روی این مساله تاکید داشتیم که مساله اصلی نه بحران آب بلکه نگاه غلط به توسعه در کشور ما است.

بعد از نمایش مستند میزگردی درباره چالش صندوق‌های بازنشستگی برای بررسی این مستند با حضور علی حیدری نایب‌رییس هیات‌مدیره سازمان تامین اجتماعی، احمد میدری معاون رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و حسام‌الدین آشنا مشاور رییس‌جمهور و رییس مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد ریاست‌جمهوری برگزار شد.

برخی افراد نمی‌خواهند سوابق‌شان ثبت شود

علی حیدری در این نشست گفت: ما در صندوق‌ها تصمیماتی را می‌گیریم که بعدها اثراتش را می‌بینیم. من به جای بمب ساعتی واژه بمب انتحاری را به کار می‌برم که فکر می‌کنم برای این مستند با مسماتر است چراکه خود مسئولانی که در کشور هستند و خانواده‌شان هم در کشور حضور دارند متاثر از این تصمیمات خواهد شد.

وی درباره بنگاه‌داری اظهار داشت: آن کسی که به بحران صندوق‌ها می‌خواهد توجه کند ابتدا به تامین اجتماعی و در آنجا هم ابتدا به شستا می‌پردازد. در این مستند بنگاه‌داری بسیار بزرگنمایی شده در حالیکه بخشی از مشکلات صندوق‌ها مربوط به تصمیمات مدیران در حوزه بنگاه‌داری نیست.

نایب‌رییس هیات‌مدیره سازمان تامین اجتماعی خاطرنشان کرد: تا پیش از سال 1328 ذخایر تامین اجتماعی نزد بیمه ایران و بعد قرار شد نزد بانک ملی سرمایه‌گذاری شود. بعد از 20 سال وجوه مازاد تامین اجتماعی برای سرمایه‌گذاری نزد بانک رفاه قرار گرفت. ابتدای انقلاب بانک رفاه با مصوبه شورای انقلاب ملی شد در نتیجه تامین اجتماعی نمی‌توانست سرمایه‌گذاری‌هایش را انجام دهد. بعد از این مساله بود که تصمیم به ایجاد شستا گرفته شد.

حیدری گفت: بخشی از بحران صندوق‌ها ناشی از کارکرد خود صندوق‌ها است اما بخشی از مشکلات این حوزه ناشی از اقدامات تصمیم‌گیری دیگری است. اگر نظام مدیریت و برنامه‌ریزی و آمایش سرزمین قدرتمندی می‌داشتیم سازمان‌های فرادستی می‌بایستی جلوی تصمیمات اشتباه وزیران را بگیرند. بخشی از تصمیمات ناشی از تصمیمات دیگری است که ارتباطی به صندوق‌ها ندارد.

وی درباره مستند گفت: یکی از نقدها به این مستند این است که از حضور افرادی در آن استفاده شده که به  آنها توانسته‌اند دسترسی داشته باشند.

حیدری گفت: بازنشستگی در کشور ما برخلاف دیگر کشورهای جهان همیشه یک امتیاز بوده است. اکنون که قانون منع بازنشستگی به صورتی درست قرار است اجرا شود بازنشستگی شکل دیگری گرفته و به برخی افراد نمی‌خواهند سوابق‌شان ثبت شود.

عده‌‌ای با پول صندوق‌های بازنشستگی بار نسل‌های بعد‌ی‌شان را بسته‌اند

حسام الدین آشنا به ذکر 4 نکته درباره این مستند و مساله صندوق‌های بازنشستگی پرداخت.

وی همچنین با تشکر از نسل جوان مستندساز کشور گفت: در حوزه مستندسازی پژوهشی و سیاستی راه بسیار دشوار است. به‌عنوان یک شهروند و شخصی که از موانع سیاست‌گذاری جدی عبور کرده اعلام می‌کنم عمده سیاست‌گذاران ما همین مردم هستند که از موانع رد شده و به مجلس و دیگر نهادها وارد می‌شوند. وقتی دانش عمومی افزایش یابد خواه ناخواه سیاست‌مدار هم از آن آگاهی می‌یابد. اگر کیفیت ورودی‌های جامعه را بالا ببریم ورود سیاست‌گذاران هم افزایش می‌یابد.

آشنا در ادامه اظهار داشت: سیاست‌مداران ما اسیر مسیرهای طی شده هستند. مساله اصلی در این فیلم و مستند مادرکشی تعارض منافع خورد با کلان است. کسانی می‌توانند برای منافع خودشان سیاست‌گذاری کنند؛ برخی می‌توانند منافع‌شان را در قالب سود استفاده از قانون و مصوبات به جامعه تحمیل کنند. تمام اتفاقات صندوق‌ها را نمی‌توان به سوء‌مدیریت نسبت داد بلکه برخی را باید به سوء‌تصمیم و تدوین نسبت داد. مساله شفافیت جدی است و برای پیشگیری از تعارض منافع است.

وی گفت: عده‌ای با پول صندوق‌های بازنشستگی این کشور بار نسل‌های بعدی خودشان را هم بسته‌اند. اینکه مردم در کف خیابان می‌گویند "اگر یک اختلاس کم بشود مشکل ما حل می‌شود"، یک شعار ساده خیابانی نیست. این یک شعار سیاستی است که به آن می‌گویند اگر این کارها را بکنیم تبعاتش را خواهید دید.

حسام الدین آشنا در ادامه اظهار داشت: من در یک سخنرانی‌ که مدتی پیش در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی داشتم گفتم "اگر این سیاست‌ها تداوم یابند ما در آینده با لشکر فقرایی برخورد خواهیم کرد که جز زنجیرهایشان چیزی برای از دست دادن ندارند". بعد از این صحبت‌های من، از قوه قضاییه من را احضار کردند و به من گفتند چرا تشویش اذهان عمومی می‌کنم. در پاسخ به آنها گفتم که من این صحبت‌ها را در یک جمع ۱۰۰ نفره به‌صورت هشدار مطرح کردم. شما به آن کسانی که کل موضوع را دزدیده‌اند چیزی نمی‌گویید به هشدار دهنده انتقاد می‌کنید؟ پس من به رییس‌جمهور چه بگویم؟

مشاور رییس‌جمهور در ادامه اظهار داشت: من این فیلم را به آقای رییس‌جمهور داده‌ام که وی آن را ملاحظه کند. امیدوارم با کمک سازمان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی فعلی و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی آینده وارد دوره‌ای بشویم که بتوانیم تصمیمات سخت در این حوزه را (مشابه و از جنس تصمیمات سخت دولت کانادا در این زمینه) اتخاذ کنیم.

وی درباره لایحه مدیریت تعارض منافع در خدمات عمومی اشاره کرد: لایحه تعارض منافع در کمیسیون مربوطه تصویب شده و در نوبت دولت است. درباره لایحه جامع شفافیت هم که لایحه بسیار سختی است که دولت برای آن یک کمیسیون ویژه غیر از کمیسیون لوایح ایجاد کرد. در آن کمیسیون ویژه یک کمیسیون فرعی برای بررسی این لایحه ایجاد شد به خاطر تعداد زیاد مواد، ابتدا آنجا بررسی شود. کمیسیون فرعی اکنون کار خود را به اتمام رسانده و گزارشش را به کمیسیون اصلی داده است. رییس جمهور هم در این زمینه دستور داد که تا انتهای آبان گزارش مربوطه باید به دولت ارائه شود.

رییس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری تصریح کرد: در موضوع تعارض منافع و انتصاب مدیرانی که تعارض منافع در آنها موضوعیت می‌یابد وظایف سازمان بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات باید مورد توجه واقع شود. انتظار داریم اگر تعارض منافع در قوانین موجود رعایت نشود سازمان بازرسی و دیوان محاسبات به آن ورود کنند. 

آشنا درباره طرح تحول سلامت گفت: در مرکز بررسی‌های استراتژیک درباره این موضوع کار کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایم و گزارشات ما باعث شد ابتدای دولت جدید آقای روحانی اصلاحاتی درباره اجرای طرح تحول سلامت به خصوص از لحاظ بار مالی انجام شود. امیدوارم در دوره جدید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی این تقسیم کار بهتر صورت گیرد.

فیلم‌های مایکل مور را نمایش می‌دادم

احمد میدری نیز در این نشست گفت: هنرمندان همچون دیگر اقشار پیچیده هستند و کار کردن با آنها سخت است اما خوشبختانه کار آقای سوهانی، کاری حرفه‌ای بود. من در کلاس‌های اقتصاد تطبیقی‌ام بیشتر اوقات فیلم‌های مایکل مور را نمایش می‌دادم و دوست داشتم در قالب مستند پژوهشی فیلمی در مورد مسائل اقتصاد ایران ساخته شود.

وی اظهار داشت: معاونت رفاه اجتماعی برای حل مساله صندوق‌های بازنشستگی از کارشناسان سازمان بین‌المللی کار، بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول دعوت به عمل آورد. خود صندوق بازنشستگی از موسسه مکنزی در این خصوص دعوت کرد. مطالعات گسترده برای ارائه راهکار انجام شد. رایزنی‌های گسترده کردیم. مجلس شورای اسلامی جلسه غیرعلنی تشکیل داد. این اقدامات احتمالا در جلوگیری از بازنشستگی پیش از موعد زنان بی‌تاثیر نبود. 

تقصیر سیاستمداران بیشتر است

میدری درباره مشکل صندوق‌های بازنشستگی گفت: این تنها خطای سیاست‌گذاران نیست. گاهی جامعه دچار کار غیراخلاقی می‌شود. فشارهایی بخش‌های مختلف جامعه می‌آورند و سیاستمداران هم مثل یک انسان معمولی در مقابل آنها تسلیم می‌شوند. با این وجود، تقصیر سیاستمداران بیشتر است.

وی با اشاره به جمعیت بازنشستگان تهران اظهار داشت: ما در تهران از بین ۲.۳۰۰.۰۰۰ هزار خانواده‌ای که داریم بیش از ۴۱۰ هزار بازنشسته صندوق بازنشستگی کشوری و سازمان تامین اجتماعی داریم. در واقع، نزدیک به ۱۷ تا ۱۸ درصد جمعیت در تهران بازنشسته هستند. ۳۳ درصد آنها زیر ۶۰ سال هستند. گفتنی است هر یک‌سال یک بازنشسته به‌طور میانگین، ۱۸ میلیون تومان دریافت می‌کند. ۵ میلیون بازنشسته در کشور داریم. در نتیجه، سالانه ۹۰ هزار میلیارد تومان مستمری این افراد می‌شود. این مبلغ معادل نصف بودجه وزارت بهداشت است.

میدری با بیان اینکه گذر از این بحران، توبه و اعتراف همگانی نیاز دارد، گفت: مشخص نیست در سیاست‌گذاری عمومی، پنجره سیاستی چه زمانی باز می‌شود و کی ما باید آماده بهره‌برداری از فرصت‌ها باشیم. اکنون ترمزها کشیده شده و فرآیند تخریب در این موضوع کاهش یافته است.

وزارت بهداشت اجازه اصلاحات را نداد

معاون رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره طرح تحول سلامت بیان داشت: در شاخص‌های بین‌المللی بحث این نیست که پول زیاد به بخش درمان بدهیم بلکه این است که چطور از آن منابع به خوبی بهره ببریم. از ابتدای بحث طرح تحول سلامت صحبت این بود که دو اقدام انجام شود. تزریق بیشتر منابع مالی و اصلاحات ساختاری در بخش درمان کشور. بخش اول انجام شد اما بخش دوم به خوبی پیش نرفت و این مساله به اختلاف بین وزارت کار و وزارت بهداشت دامن زد و وزارت بهداشت اجازه اصلاحات را نداد.

کمیل سوهانی، یکی از دو کارگردان این مستند در نشست بررسی چالش‌های صندوق‌های بازنشستگی و مستند بمب ساعتی گفت: باید منتظر یک اتفاق باشیم. باز شدن پنجره ناشی از یک اتفاق خواهد بود. تا بین ما اتفاق حاصل نشود و متفق نشویم پنجره و فرصتی باز نخواهد شد.

وی تاکید کرد: توصیه کلی ما در فیلم، دعوت به اتفاق است تا از بحران گذر کنیم. ما امیدواریم هسته عمومی فربه شود و این فیلم به گفتگوها دامن بزند. در صورت وقوع این امر، می‌توانیم بگوییم که موفق بوده‌ایم.

سوهانی اظهار داشت: قطعا تمام مواردی که ما در فیلم به عنوان عامل بحران نام بردیم هم‌وزن نبودند. گفتنی است تا زمانی که مردم قانع نشوند که مدیران امانت‌دار هستند اتفاق به وجود نمی‌آید. امیدواریم هدف ما که شکل‌گیری گفتگو و فربه شدن هسته عمومی است، ایجاد شود.