هزینه خدمات پرستاری در منزل، خارج از توان است/ بیمه‌ها باید به مراقبت‌های خانگی ورود کنند
بیماری، علاوه بر درد و رنج هزینه هم دارد؛ همه‌ی ما احتمالا اطرافمان کسانی را دیده‌ایم که به هر دلیلی نیاز به خدمات پرستاری در منزل داشته‌اند اما با توجه به هزینه‌های سرسام‌آور آن یا منصر ف شده یا با مشکلاتِ بسیاری مواجه شده‌اند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، از یک میلیون تومان گرفته تا دو و نیم میلیون تومان، این ارقام، نرخ مراقبت از بیماران کرونایی در منزل برای بیست و چهار ساعت کامل است که در یک پرس‌و‌جوی ساده از مراکزِ غیررسمیِ خدماتِ پرستاری در منزل به دست آوردیم.
فرض کنید در این روزها که هر خانواده‌ای در معرضِ بیماری قرار دارد و بیمارستان‌ها تقریبا پُر شده، یکی از اعضای خانواده مبتلا به ویروس کرونا شود؛ در چنین وضعیتی چنانچه امکان بستری کردنِ بیمار در بیمارستان وجود نداشته باشد و به هر دلیلی، سایر اعضای خانواده نتوانند از بیمارِ خود مراقبت کنند، یکی از گزینه‌ها‌ی محتمل، زنگ زدن به همین مراکز خدمات پرستاری در منزل- رسمی یا غیر رسمی- برای فرستادنِ پرستار است. حالا فرض کنید خدمات گیرنده یک کارگر حداقل‌بگیر با درآمدی ماهانه نزدیک به چهار میلیون تومان باشد، این کارگر در بهترین حالت، یعنی اگر پایین‌ترین نرخِ خدمات را هم در نظر بگیریم، با حقوق ماهانه‌ی خود تنها چهار روز می‌تواند برای بیمار خود پرستار بگیرد، آن هم اگر تمام حقوق خود را برای این کار کنار بگذارد!
بیماری، علاوه بر درد و رنج هزینه هم دارد؛ همه‌ی ما احتمالا اطرافمان کسانی را دیده‌ایم که به هر دلیلی نیاز به خدمات پرستاری در منزل داشته‌اند اما با توجه به هزینه‌های سرسام‌آور آن یا منصرف شده و یا با مشکلاتِ بسیاری مواجه شده‌اند. خدماتی که برای بسیاری از بیماران ضروری است اما هزینه‌های سنگینِ آن اجازه نمی‌دهد حتی لحظه‌ای به آن فکر کنند. بیمارانی که چون استطاعتِ مالی برای استفاده از خدماتِ پرستاری در منزل را ندارند، به حالِ خود رها می‌شوند.
نود درصد مردم از مراکز غیرمجاز خدمات پرستاری در منزل استفاده می‌کنند
محمد شریفی مقدم (دبیر خانه پرستار) در خصوص مراکز خدمات پرستاری در منزل به ایلنا گفت: ارائه‌ی خدمات به بیمار یا در بیمارستان توسط کادر پرستاری انجام می‌شود و یا خارج از بیمارستان توسط مراکز مجاز پرستاری، که ما در کشور بیش از هزار مرکز مجازِ ارائه‌ی مراقبت‌های پرستاری در منزل یا «Home Care» داریم.
وی ادامه داد: طبق مقررات وزارت بهداشت برخی از بیماران بعد از ترخیص نیاز به پرستار و یا مراقب دارند و از آنجایی که بیمارستان‌ها معمولا با یکی از این مراکز خدمات پرستاری در منزل قرارداد دارند، بیمار توسط واحد ترخیص به یک «مرکز مراقبت» معرفی می‌شود. کسانی هم که می‌خواهند برای بیمار خود در بیمارستان پرستار بگیرند، باید از این مراکز پرستار بگیرند. البته باید توجه داشته باشیم که کسانی که وارد بیمارستان می‌شوند حق ندارند خدمات تخصصی در بیمارستان انجام دهند، ارائه‌ی خدمات به مریضی که در بیمارستان بستری شده برعهده‌ی پرستار بیمارستان است، پس این افراد معمولا پرستار نیستند و به عنوان همراه بیمار وارد بیمارستان می‌شوند و همانطور که گفتم آنها هم باید از طریق مراکز مجازِ طرف قرارداد با بیمارستان، معرفی شوند.
شریفی مقدم افزود: نکته‌ی حائز اهیمت این است که مردم کمتر از این مراکز مجاز، خدماتِ پرستاری می‌گیرند و بیش از 90درصد از خدمات پرستاری خارج از این چرخه‌ی مجاز است. در حال حاضر بسیاری از گروه‌های مجازیِ غیرمجاز هم این خدمات را ارائه می‌دهند.
تعرفه‌های مراکزِ غیرمجاز حساب و کتاب ندارد
دبیر خانه پرستار با تاکید بر اینکه استفاده از مراکز غیرمجاز ممکن است مشکلاتی را برای خانواده‌ها به وجود آورد، گفت: اول اینکه تعرفه‌ی آنها حساب و کتاب ندارد، دوم اینکه مشخص نیست شخصی که می‌آید، پرستار است، کمک پرستار است یا بهیار و اصلا مدرکی دارد یا نه، درواقع جایی ثبت نشده و سومین مشکل هم این است که اگر اتفاقی بیفتد معمولا قابل پیگیری نیست.
وی اظهار کرد: در مراکز مجاز خدمات پرستاری در منزل، هم تعرفه‌ها مشخص است و هم مشخصات کامل افرادی که فرستاده می‌شوند ثبت شده و شرح وظایف دارند. به علاوه از آنجا که این مراکز تحت نظارت وزارت بهداشت هستند، اگر مشکلی پیش بیاید، افراد می‌توانند از طریق مراجع نظارتیِ وزارت بهداشت آن را پیگیری کنند.
شریفی مقدم با تاکید بر اینکه مراکز مجاز خدمات پرستاری در منزل با مشکلات بسیاری مواجه هستند، گفت: یک مرکز مجاز، باید حتما مکانی داشته باشد و خرید و اجاره‌ی این مکان هزینه دارد، از طرفی باید مالیات بدهد و خرج‌های دیگر هم دارد. برای همین خیلی از این مراکز یا تعطیل شده‌اند و یا در آستانه‌ی تعطیلی هستند.
خدمات پرستاری در منزل باید تحت پوشش بیمه قرار بگیرند
یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در خصوص مراکز خدمات پرستاری در منزل می‌توان به آن اشاره کرد، لزوم پوشش بیمه‌ای خدماتِ این مراکز است تا عملا امکان استفاده از این خدمات برای تعداد بیشتری از افراد جامعه، ازجمله کارگران و بازنشستگان نیز فراهم شود. خدماتی که در حال حاضر باتوجه به نرخ بالای آن نسبت به حداقل دستمزد، به کالایی لوکس تبدیل شده و صرفا تعداد کمی از افراد می‌توانند از آن استفاده کنند.
مریم حضرتی (معاون پرستاری وزارت بهداشت) چندی پیش با اشاره به رشد ۴۲.۵ درصدی تعرفه خدمات پرستاری در منزل گفت: امیدواریم پوشش بیمه‌ای خدمات پرستاری در منزل نیز که مدت‌هاست در دستور کار شورای‌عالی بیمه قرار دارد، محقق شود.
در همین رابطه نیز شریفی مقدم تصریح کرد: اگر خدمات پرستاری در منزل که در حال حاضر صرفاً خصوصی است، بیمه شود مردم برای اینکه هزینه‌ی کمتری پرداخت کنند سراغ این مراکز می‌آیند. فرض کنید برای 24ساعت نگهداری از بیمار یک پرستار 800 هزار تومان بگیرد و از این میزان 50 درصد آن را بیمه پرداخت کند در این صورت هزینه نصف می‌شود و فشار کمتری هم به کسانی که خانواده‌ها وارد می شود. از طرفی مشکل این مراکز هم حل می‌شود.
وی افزود: من شنیده‌ام برای پرستار بیمار کرونایی الآن یک میلیون و دویست هزار تومان می‌گیرند البته قیمتها متفاوت است اما همین رقم یک میلیون و دویست هزارتومان تقریبا دو برابر نرخ مراکز مجاز است. چون این مراکز تعرفه‌ی مشخصی ندارند و تحت نظارت وزارت بهداشت هم نیستند، هر قیمتی را که بخواهند می‌گویند. خب معلوم است در این‌صورت پرستاری که در مراکز مجاز فعالیت می‌کند و مجبور است 20درصد از مزد خود را به مرکز بدهد، پس ترجیح می‌دهد خارج از این مراکز فعالیت کند تا حقوق بیشتری بگیرد.
شریفی مقدم با بیان اینکه دولت باید این کار را ساماندهی کند، گفت: به هر حال مردم به خدمات پرستاری در منزل نیاز دارند. بنابراین باید اولا تعرفه‌ها واقعی‌تر شود و ثانیا خدمات پرستاری در منزل از پوشش بیمه برخوردار شوند.
سخن آخر
اگرچه به گفته‌ی معاون پرستاری وزارت بهداشت، تعرفه‌ی خدمات پرستاری در منزل رشدی 42.5درصدی داشته است اما هنوز این خدمات تحت پوشش بیمه قرار نگرفته‌اند، بنابراین همچنان استفاده از آن برای تعداد بسیاری از افرادِ نیازمند، غیرممکن است. اصل 29 قانون اساسی صراحتا بر حق درمان رایگان تاکید کرده و دولت را در قبال شهروندان مکلف دانسته است. بنابراین چنانچه این خدمات را بخش جدایی‌ناپذیر از حق درمان بدانیم، حقی که اهمیتِ آن برای عده‌ای اگر بیشتر از سایر خدمات درمانی نباشد قطعا کمتر هم نیست، پوشش بیمه‌ای این خدمات، امری ضروری و طبق اصل 29قانون اساسی حقی است اساسی برای همه‌ی شهروندان.
شیوع کرونا طی یک سال اخیر نشان داد که نظام سلامت محدود به بیمارستان نیست. در همین یک سال اخیر بسیاری از بیماران به دلیل خطرِ آلودگی بیمارستان به ویروس کرونا، نتوانستند در بیمارستان بستری شوند، به علاوه افزایش تعداد بیماران مبتلا به کرونا که نیاز به استفاده از چنین خدماتی دارند، غیرقابل انکار است. در چنین وضعیتی تنها افرادی می‌توانند از این خدمات استفاده کنند که درآمدشان کفاف هزینه‌های سنگین نگهداری از بیمار در منزل را می‌دهد و مثل همیشه عده‌ی بسیاری علی‌رغم نیازشان، چشم بر استفاده از این خدمات می‌بندند.
