معافیت از پرداخت فرانشیز تنها مزیت بیمه کارگران ساختمانی/ اصلاحات ماده ۵ یکجانبه است/ مطالبات کارگران مهجور مانده است

به گزارش خبرنگار ایلنا، پس از اعلام موافقت مجلس شورای اسلامی با اصلاحیه بیمه کارگران ساختمانی، جلسه‌ای روز (یکشبنه ۲۳ آذرماه ۹۹) در ارتباط با اصلاحیه ماده ۵ قانون کارگران ساختمانی در کمیسیون اجتماعی مجلس برگزار شد. پیش از این جلسه، سازمان تامین اجتماعی پیشنهاداتی درخصوص ماده ۵ قانون بیمه کارگران ساختمانی به مجلس ارائه داده بود. حدود ۸۳۰ هزار کارگر ساختمانی بیمه شده در کشور حضور دارند که با اصلاح ماده ۵ قانون بیمه کارگران ساختمانی شرایط بیمه شدن ۴۰۰ هزار کارگر ساختمانی در لیست انتظار فراهم می‌شود. 

ماده ۵ به درآمدهای سازمان تامین اجتماعی برای تامین اعتبار بیمه کارگران ساختمانی برمی‌گردد؛ ۷ درصد از حق بیمه را کارگر باید بپردازد، ۲۰ درصد هم بایستی از محل پروانه‌های ساختمانی فراهم شود. ابتدا این ۲۰ درصد براساس متراژ ساختمان گرفته می‌شد یعنی به ازای هر مترمربع، یک تا چهار درصدِ حداقل حقوق کارگری محاسبه می‌شد. در سال ۹۳، اصلاحاتی صورت گرفت که بسیار مشکل‌ساز شد. برخی نمایندگان مجلس با آمارهای اشتباه، قانون را تغییر دادند و ۲۰ درصد سهم کارفرما که براساس متراژ ساختمان بود، به درصدی از مبلغ پروانه‌های ساخت تبدیل شد. این درصد، مشکلات بسیاری به وجود آورد. 

مشکلات زیادی در راه بیمه کارگران ساختمانی قرار داشت. یکی دیگر از مشکلات، اعلام نشدن مبلغ واقعی پروانه ساخت از سوی شهرداری‌ها بود. به دلیل اینکه ۱۵ درصد از مجموع عوارض پروانه ساختمان پرداخت سهم سازمان تامین اجتماعی بود، شهرداری‌ها تفسیر به مطلوب می‌کردند و اضافه بنا را جزو عوارض قلمداد نمی‌کردند. چنین مواردی موجب کسری بودجه شدید تامین اجتماعی شد. بنابراین، اصلاح این ماده، به یک ضرورت تبدیل شد. 

پس از اصلاح این ماده قانونی، روال کار تغییر کرد. بنابر اظهارات علی‌اصغر عنابستانی (رییس کمیته اشتغال و روابط کار کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی) که مسئولیت رسیدگی این موضوع را عهده داشت، سهم ۲۰ درصدی کارفرما در بیمه کارگران ساختمانی مشخص و کارفرما باید ۸ درصد از مزد هر کارگر به ازای ساخت هر متر از ساختمان با ضریب بین نیم تا ۱۴ درصد را به عنوان سهم خود برای پرداخت حق بیمه کارگر ساختمانی پرداخت کند. 

اصلاح ماده ۵ مسکوت مانده است

هادی ساداتی (نائب رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی کشور) در ارتباط با مشکلات بیمه‌ای کارگران توضیح داد: زمانی که موضوع اصلاح ماده ۵ در کمیسیون‌های مجلس مطرح شد، تامین اجتماعی، کارفرمایان و کارگران هرکدام ایده‌های خود را در کمیته‌ای تخصصی مطرح کردند. پس از مطرح شدن اصلاحیه در کمیسیون‌های مختلف مجلس، نگاه‌های یکجانبه بر علیه آن وجود داشت. به طور قطع و یقین، خواسته‌های گروه‌های کارگری در این اصلاحیه مدنظر قرار نگرفت و مهجور ماند. در حال حاضر، اصلاح ماده ۵ متوقف شده است. اگرچه کلیات اصلاحیه در مرحله اول در کمیسیون اجتماعی رای آورد اما جزئیات آن اعلام نشده است. آنچه که مشخص است، اطلاع موثقی در ارتباط با این موضوع در دسترس نیست. 

به گفته این فعال کارگری، پیشروی جلسه به نفع کارگران نبوده و نمایندگان کارگری که در جلسه نهایی حضور داشته‌اند در اعتراض به تمصمیمات گرفته شده جلسه را ترک می‌کنند. 

نائب رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی کشور تشریح کرد: سازمان تامین اجتماعی درنظر دارد تا به روال قبلی خود درخصوص کارگران صنعت ساختمان ادامه دهد. سازمان تامین اجتماعی تنها به دنبال تغییر منابع درآمدی خود است و هدف دیگری ندارد. آنچه از مباحث مطرح شده به نظر می‌رسد، عملکرد، دستورالعمل‌ها و قوانین کوچک‌ترین تغییری نخواهند کرد. 

ساداتی در ارتباط با منابع درآمدی سازمان توضیح داد: منابع درآمدی سازمان از محل بیمه کارگران ساختمانی به صورت مستقیم تامین می‌شود. اگر کسری بودجه سازمان تامین شود بازهم هیچ تغییری در نحوه ارئه خدمات برای کارگران ساختمانی حاصل نخواهد شد و هیچ خدماتی از سوی سازمان برای کارگران ساختمانی درنظر گرفته نشده و تمامی مولفه‌ها بر علیه شاغلان این صنف خواهد بود. تنها امتیازی که برای کارگران ساختمانی درنظر گرفته شده معافیت از پرداخت حق فرانشیز است. 

وی بیان کرد: محدودیت‌ها و نامهربانی‌ها علیه کارگران ساختمانی محدود نیست. غرامت ایام بیماری نیز به کارگران ساختمانی تعلق نمی‌گیرد. این موضوع به این معناست، اگر یک کارگر ساختمانی دچار بیماری شود، سازمان تامین اجتماعی هیچ تعهدی درقبال پرداخت غرامت ندارد. کارگران در صورتی می‌توانند از غرامت ایام بیماری استفاده کنند که کارفرما از بیمه مکمل برخوردار باشد و حادثه در حین کار اتفاق بیافتد. 

منابع درآمدی سازمان از محل بیمه کارگران ساختمانی، محدود نیست

نائب رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی کشور با اشاره به پیگیری‌های انجام شده در جهت بهبود وضعیت کارگران توضیح داد: من در جلسه‌ای که با آقای قالیباف داشتم از او درخواست کردم تا با تحقیق و تفحص چگونگی عملکرد سازمان تامین اجتماعی در قبال بیمه کارگران ساختمانی را بررسی کنند. ما فعالان کارگری به دنبال پاسخ به این پرسش «منابع مادی سازمان که از محل دریافتی کارگران ساختمانی تامین می‌شود، در کدام راه صرف می‌شود؟» هستیم. 

وی بیان کرد: این نهاد اجتماعی محاسبات مختص به خود را دارد که به هیچ وجه مورد پذیرش ما نیست. محاسبات سازمان به تنهایی و به صورت یکجانبه ارائه شده است. به طور قطع و یقین، تمامی اظهارات سازمان درست نیست، فعالان کارگری و ذی‌نفعان سازمان نیز نظارت خود را ارائه می‌دهند که قابل احترام و درست است. بیمه‌شدگان بخشی از منابع مادی خود را به حساب صندوق تامین اجتماعی واریز می‌کنند، این واریزی‌ها امانتی در نزد سازمان برای دوران بازنشستگی و بیماری است. 

ساداتی اظهار داشت: اگرچه منابع درآمدی سازمان از محل بیمه کارگران ساختمانی محدود نیست ولی مصارف بیمه کارگران ساختمان محدود است. اگر این منابع بازهم پاسخگوی تمام کارگران ساختمانی نیست ما به اصلاح ماده ۵ کمک می‌کند. سازمان تامین اجتماعی نمی‌خواهد به تعهدات خود عمل نکند ولی به فکر افزایش منابع درآمدی خود است. هیچ گروه و قانونی، چنین موضوعی را قبول نخواهد کرد. 

درست است که تامین اجتماعی «سرمایه‌ی بین‌النسلیِ طبقه‌ی کارگر» است، اما باید کارگران سر پا باشند و بتوانند حق بیمه بپردازند تا سازمان هم امکان استمرار و برقراری جایگاه داشته باشد؛ امروز کارگران ساختمانی از غرامت ایام بیماری، از بیمه حداقلی و از مقرری زمان بیکاری محرومند و این محرومیت، خانواده‌های بسیاری را در کشور درگیر مشکلات عدیده کرده است؛ در این میان پرسشی مطرح می‌شود، آیا نمایندگان قرار به فکر این طبقه از گروه‌های کارگری است؟

گزارش: علی خسروجردی