داغ «کنزالمال» بر دل کارگر و کاسب/ بازار محلی جنوبی‌ها، شهر ارواح شده

به گزارش خبرنگار ایلنا، یکم آذر ماه سال گذشته، آتش‌سوزی در مجمتع تجاری اروند، موجب تخریب۷۶ غرفه این بازار محلیِ واقع در منظقه آزاد اروند شد. همان زمان مسئولان «شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه منطقه آزاد اروند» به عنوان متولی توسعه این مجتمع و مالک غرفه‌ها، وعده داد که ظرف مدت ۳ ماه بازسازی انجام و غرفه‌ها تحویل داده می‌شوند اما پروژه بازسازی در اسفند ماه ۹۸ متوقف شد و تعدادی از غرفه‌ها به صورت نیمه تمام و راهروی آخر مجتمع به صورت زمین خاکی تا امروز باقی مانده است.

با وجود اینکه این شرکت با بکارگیری پیمانکار، بازسازی بازار را آغاز کرد اما به دلیل نفوذپذیری سازه‌ی سقف که از یک اسکلت فلزی و پوشش ایرانیت، ساخته شده است، باران‌های سیل آسای امسال به فضای داخلی مجتمع جاری شده است. 

از طرفی در روند بازسازی بخشی از مراحل تکمیل غرفه‌ها نظیر گچ کاری یا سرامیک کف برعهده غرفه‌داران گذاشته شد؛ در حالی که آن‌ها مستاجر شرکت توسعه و سرمایه‌گذاری منطقه آزاد اروند محسوب می‌شوند و بازسازی غرفه‌ها و جبران خسارت برعهده مالک است.

به دلیل تکمیل نشدن بازسازی تعدادی از غرفه‌ها، کسبه امکان استقرار در بازار و از سرگیری فعالیت‌های خود را ندارند و پیمانکار هم‌ عدم ایفای تعهدات کارفرما در پرداخت کامل مبالغ مندرج در قرارداد را دلیل ناقص ماندن بازسازی عنوان کرده است. این در حالی است که با در نظر گرفتن کسبه، کارگران غرفه‌ها و کارگران بازار، ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر به صورت مستقیم پس از آتش سوزی بیکار شده‌اند. در هفته‌های گذشته نیز کارگران بازار، یک تجمع صنفی به راه اندختند که در نتیجه یک ماه از مطالباتشان را از شرکت توسعه و سرمایه‌گذاری منطقه آزاد اروند دریافت کردند. 

پرداخت نشدن خسارت سازه

در همین حال کسبه‌ای که بیمه آتش‌سوزی داشتند تنها خسارت اجناس و تجهیزات داخل غرفه‌ها را از شرکت‌های بیمه دریافت کرده‌اند و خبری از دریافت خسارت سازه غرفه‌ها که در مجموع حدود ۲ میلیارد تومان می‌شود نیست. از قرار معلوم شرکت‌های بیمه که سازه را بیمه کرده بودند، با این استدلال که غرفه‌داران مستاجر هستند و حق بیمه را تنها به مالک پرداخت می‌کنند، از پرداخت خسارت کسبه سرباز زدند. 

جدا از پرداخت خسارت سازه که با در بسته مواجه شده است، کسبه خسارت اموال سوخته در انبار را هم دریافت نکرده‌اند؛ در حالی که شرکت «بیمه دانا» اعلام کرده است که به دلیل شکایت شرکت بیمه آسیا و طولانی شدن مراحل حقوقی مبلغ ۲ میلیارد تومان علی‌الحساب از این بابت به شرکت توسعه و سرمایه‌گذاری پرداخت کرده است. دریافت خسارت انبار از این جهت برای کسبه اهمیت دارد که اجناس موجود در آن وارداتی بودند و با ارز آزاد به نرخ سال ۹۸ خریداری شده بودند؛ اما قیمت ارز از آن زمان تاکنون، دست کم ۲ تا ۳ برابر شده است. 

ناقص ماندن عملیات بازسازی

کسبه بازار با اشاره به گذشت بیش از یک سال از حادثه آتش سوزی، برای راه‌اندازی سریعتر غرفه‌ها و بازگشت به کار همگی افرادی که بیکار شدند، به ایلنا، گفتند که عملیات بازسازی همچنان ناقص مانده است و آب باران از درزهای موجود در سازه جدید سقف به داخل سرریز می‌شود. به گفته آن‌ها با وجود اینکه با هزینه شخصی «چسب ضد آب» خریدند تا به نوعی سقف را عایق کنند اما همچنان مشکل نفوذ آب به دلیل درزهای موجود در سقف، پابرجاست و ضرر زیادی متحمل شده‌اند؛ ضمن اینکه به دنبال این آتش‌سوزی، کل اقتصاد این بازار محلی در رکود فرو رفته است. 

صدور اظهارنامه علیه کسبه

به گفته غرفه‌داران کنزالمال، به تازگی شرکت توسعه و سرمایه‌گذاری منطقه آزاد اروند، به دستگاه قضایی اعلام کرده است بازسازی غرفه‌ها از اوایل مرداد ۹۹ به پایان رسیده است. به همین دلیل شرکت با ارسال اظهارنامه‌ی دادگاه، به صورت جداگانه به تعدادی از مستاجران، به آن‌ها اعلام کرده است که به استناد به ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، اگر ظرف یک هفته از تاریخ اظهارنامه (۲۲ مهر ۹۹) نسبت به بازگشایی و شروع به فعالیت غرفه‌ها اقدام نکنند، مدت قرارداد به پایان می‌رسد و وصول اجاره بهای معوق غرفه‌ها و واگذاری آن‌ها به غیر انجام می‌شود؛ امری که تاکنون اتفاق نیفتاده است. البته مدیر عمرانی شرکت توسعه و سرمایه‌گذاری منطقه آزاد اروند اعلام کرده که پروژه بازسازی مجتمع را به دلیل نیمه کاره ماندن هنوز از پیمانکار تحویل نگرفته است. 

با توجه به پیش کشیدن بحث پرداخت اجاره بها و تعیین مرداد ماه به عنوان تاریخ تکمیل بازسازی غرفه‌ها، کسبه نگران اصرار مالک مبنی بر دریافت اجازه بها از مرداد ماه هستند؛ در حالی که آن‌ها ۱۳ ماه منتظر اتمام کامل کار و استقرار در بازار ماندند و اتمام بازسازی بازار را قبول ندارند. به گفته کسبه کل بخش باقی مانده بازار با ۱ تا ۱.۵ میلیارد تومان قابل بازسازی و تکمیل بود. از قرار معلوم کسبه مدت‌ها با مدیرعامل منقطه آزاد اروند، مکاتبه کرده‌اند و از وی خواسته‌اند که این هزینه را تامین کند تا بعدا از محل دریافت خسارت از بیمه دانا جبران شود که تا به امروز به نتیجه نرسیده است.

شرکت توسعه چه کرد؟ 

در همین باره احمد اوالی، مدیر مجتمع تجاری اروند، گفت: سال گذشته ۷۶ غرفه در مجتمع تجاری اروند (کنزالمال) دچار حریق شد؛ با توجه به تاخیر در پرداخت حق بیمه و با تاکید بر اجرای مصوبه شورای تامین خرمشهر، شرکت توسعه سرمایه‌گذاری اروند علیرغم محدودیت‌های مالی و تنها برای رفع هرچه سریع‌تر مشکلات غرفه داران عملیات بازسازی را آغاز کرد. 

وی افزود: طرف قرارداد بیمه آتش‌سوزی مجتمع تجاری اروند بیمه دانا بود. پس از بررسی کارشناسان این بیمه و آتش‌نشانان پرونده مورد نظر تشکیل و مستندات جهت پرداخت خسارت به شرکت بیمه دانا در تهران ارسال شد. که انتظار می‌رفت ظرف مدت یک ماه حق بیمه پرداخت شود که همان گونه که پیشتر گفته شد این امر محقق نشد و شرکت توسعه سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد اروند دست به کار شد. 

مدیر مجتمع تجاری اروند با اشاره به پیشرفت فیزیکی پروژه بازسازی غرفه‌های آسیب دیده از پس از آتش‌سوزی، خاطرنشان کرد: این پیشرفت۹۰ درصد بوده و متاسفانه پس از یک سال علیرغم بازسازی غرفه‌های آسیب دیده انتظارات ما از سوی بیمه دانا به دلیل مشکلات حقوقی این بیمه با بیمه آسیا محقق نشده است. تاخیر در پرداخت خسارت به دلیل شکایت بیمه آسیا بوده و مانع اصلی درمتوقف کردن پرداخت بیمه‌ها این شرکت بیمه است که موضوع از طریق قانونی در حال پیگیری است. 

وی با اشاره به بیمه انبارهای مجتمع تجاری اروند گفت: قبل از حادثه آتش سوزی اداره انبارهای مجتمع تجاری اروند از طریق شرکت توسعه و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد اروند به پیمانکار واگذار شده بود. در متن قرارداد تمامی مسئولیت‌ها به جز بیمه سازه به عهده این پیمانکار است. این شرکت به صورت محدود کالای انبارها را بیمه کرده است که درصورت پرداخت خسارت ازسوی بیمه دانا می‌تواند جبران خسارت قابل توجهی برای بازاریان باشد. 

بدهی معوق کسبه 

اوالی مدعی است که پرداخت اجاره بهاء باید از سمت کسبه انجام شود: برای اداره، بازسازی، نگهداری و ارائه خدمات مطلوب به همت جمعی، همکاری و همدلی دو سویه نیاز است. معافیت‌هایی در زمان شیوع ویروس کرونا و بعد از آتش‌سوزی برای غرفه‌داران در نظر گرفته شد و همچنان هم جهت تخفیف مجدد درحال پیگیری است. اما متاسفانه بدهی معوقه بعضی از کسبه‌ی این بازار نزدیک به ۸۰ میلیارد ریال است. 

وی خاطرنشان کرد: مکاتبه‌ای در ماههای گذشته با فرمانداری ویژه خرمشهر درخصوص همکاری و معرفی بانک‌ها جهت پرداخت تسهیلات بانکی به آن دسته از غرفه‌دارانی که دچار حریق شده بوده اند، انجام شده است. 

آغاز تعمیرات سقف 

اوالی با اشاره به انتقاد بعضی غرفه‌داران درخصوص مشکلات سقف غرفه‌های بازسازی شده هنگام بارندگی اظهار داشت: انتقادات به حق بوده به همین جهت موضوع از سوی مدیریت عمرانی شرکت به عنوان ناظر پروژه درحال پیگیری است. پیمانکار مربوطه عملیات رفع این مشکل را آغاز کرده است که جا دارد از صبر و شکیبایی غرفه‌داران بازار اروند تشکر کرد. 

رها شدن کارگران بدون بیمه

با وجود اینکه مدیر مجتمع تجاری اروند می‌گوید که ۹۰ درصد بازسازی تکمیل شده است؛ اما کسبه و کارگرانی که در کنزالمال کار می‌کردند می‌خواهند تا شب عید آن بخش از بازار که آتش گرفته به صورت کامل تکمیل و تحویل داده شود، تا از این طریق بتوانند هزینه‌های زندگی خود را تامین کنند؛ اما آتش سوزی کنزالمال فراتر از آتش گرفتن ۷۶ غرفه است؛ چراکه از زمان حادثه تا امروز، رکود عمیقی بر این بازار سایه انداخته است. به گفته کسبه یک غرفه ۷۰۰ متری که اصلا آتش نگرفته بود به دلیل رکود، کامل تعطیل شده و کارگران شاغل در آن بیکار شده‌اند. 

در نتیجه حجم بیکاری کارگران و کسبه فراتر از ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفری است که بر اثر تخریب غرفه‌ها بیکار شدند. بر اساس ارزیابی غرفه‌داران تعداد واقعی بیکاران کنزالمال به بیش از ۵۰۰ نفر می‌رسد که بیشتر آن‌ها کارگر هستند؛ کارگرانی که یا بیمه نبودند یا اینکه به صورت خویش فرما خود را زیر پوشش بیمه برده بودند. در نتیجه موفق به استفاده از بیمه بیکاری نشدند. از این جهت بازسازی سریعتر بازار و پرداخت خسارت‌ها هم به نفع کارگران و کسبه است و هم به نفع منطقه آزاد اروند که از محل اجاره بهاء درآمد دارد و به عنوان سرمایه‌گذاری روی آن حساب باز کرده است.

امروز اما، کنزالمال یا همان مجمتع تجاری اروند، به شهر ارواح شبیه‌تر است تا بازار. کسی در آن پا نمی‌گذارد و به گفته‌ی محلی‌ها بسیاری هنوز خبر ندارند که بخشی از غرفه‌ها سالم هستند و همچنان می‌توان با احیای آنها برای ساکنان منطقه شغل ایجاد کرد. با تعطیلی کنزالمال داغ آن بر دل آنهایی که از این محل درآمد داشتند، ماند. پرسش این است که این بازار سابق جنوب کشور، که از لحاظ مساحت کوچک نبود، به زودی از خاکستر خود بلند می‌شود؟ بیش از همه کارگرانی که عصر خود را در این بازار به شب می‌رسانند، منتظر نو رسیدن کنزالمال هستند.