گزارش ایلنا از چرایی تعلل ایجاد سازمان برنامه؛
وقتی انحصار گرایی در سازمان سابق برنامه، ایجاد آن را به چالش می‌کشاند
این روزها برای ایجاد و عدم ایجاد سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور اظهارات گوناگونی از همه طیف‌های اقتصادی به گوش می‌رسد. اما آنچه که هم بر آن به صورت یکپارچه اتفاق نظر دارند ایجاد سازمان مدیریت با شروط ویژه است.
با گذشت یک سال از دوره اول دولت روحانی همچنان بحثبر سر ایجاد و یا عدم ایجاد سازمان مدیریت و برنامه ریزی در بین گروه‌ها و فعالان اقتصادی و حتی بدنه دولت وجود دارد. این مناقشات در حالی مطرح است که دولت خود بار‌ها اعلام کرده است که این سازمان را احیا خواهد کرد. مصداق این موضوع را در اظهارات نوبخت می توان یافت. تقریبا یک ماه پیش بود که او در یک نشست خبری از ایجاد سازمان مدیریت و برنامه ریزی خبر داد و بیان داشت که گروه کارشناسی در این معاونت تشکیل شده است تا یک سازمان مدرن و به روز در قالب سازمان مدیریت و برنامه ریزی تشکیل شود. با این همه اعلام ایجاد سازمان مدیریت در قالب جدید انگاره‌های ذهنی در بین اهالی اقتصاد و دیگر فعالان این حوزه را بیشتر متوجه وجود اختلاف در ایجاد و یا عدم ایجاد این سازمان پر سابقه متبادر کرد. اکنون به نظر می‌رسد بسیاری از کار‌شناسان اقتصادی و بدنه دولت و نمایندگان مجلس ایجاد آن را با رفع معایب الزامی دانسته و بر آن تاکید می‌کنند به گونه‌ای که خود دولت نیز به ایجاد آن اشتیاق دارد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، این عوامل باعثشد گروهی نیز که تا یک سال پیش همسو با گروه موافق تشکیل سازمان مدیریت بودند، عقیده خود را تغییر داده و دیگر به صراحت در مورد ایجاد آن سخن نگویند. استدلال این گروه تازه منتقد ایجاد سازمان مدیریت و برنامه ریزی این است که دولت در یک سال اخیر توانسته است با گروه کارشناسی قوی و کارامد نرخ تورم را کاهش داده و رونق را تا حدودی برای توسعه اقتصادی به چرخه تولید باز گرداند. همچنین این گروه معتقدند در صورتی که گروه کارشناسی خوبی در بدنه دولت باشد نیازی به ایجاد سازمان مدیریت نیست.
به گفته این گروه با توجه به وضع فعلی اقتصاد کشور نیازمند برنامه‌های کوتاه مدت بوده و دولت می‌تواند با گروه کارشناسی خود اجرای این نوع برنامه‌های مقطعی را به عهده بگیرد و دیگر تنظیم برنامه‌های بلند مدت چندان تاثیری ندارد به خصوص در کشوری که وضع اقتصادی آن در رکود است. برخی از اعضای بدنه دولت نیز احساس می‌کنند با احیای سازمان برنامه قدرت آن‌ها محدود خواهد شد و به همین علت است که هنوز جنجال‌ها برای احیا یا عدم احیای این سازمان ادامه دارد.
اما اصولا آیا باید سازمان برنامه ایجاد شود پرسشی که حتی منتقدان نیز با ابهام و دو پهلو درباره آن حرف می‌زنند با وجود آنکه دلایل خود را برای عم ایجاد آن اعلام کرده‌اند. بایزید مردوخی کار‌شناس اقتصادی و کسی که سال‌ها در بودجه نوسی این کشور فعالیت داشته در این باره به ایلنا می‌گوید: قطعا باید این سازمان ایجاد شود چرا که تشکیل سازمان مدیریت و برنامه ریزی در شرایطی که متغیر‌های کلان اقتصادی کشور به وضع اقتصاد را وارونه نشان می‌دهند وجود یک مغز متفکر و تمرکز یافته و فارغ از هر گونه جناح بندی را الزامی می‌کند.
به گفته مردوخی، بسیاری از طرح‌های نیمه تمام و در دست ساخت سالهاست که بدون برنامه ریزی و بودجه لازم و بدون توجه به اینکه ایا اجرایی شدن آن‌ها ضرورت دارد یا نه به صورت بلاتکیلف باقی مانده‌اند که اگر یک نظام تعریف شده برای ان‌ها وجود داشت هرگز این اتفاقات به وجود نمی‌آمد.
مردخی ادامه می‌دهد: سازمان برنامه تنها نهادی است که مسوولیت و امکان ارزشیابی پروژه‌های توسعه‌ای را در کشور دارد. سازمان برنامه همچنین این امکان را دارد که با اصلاح ساختارهای اقتصادی، شرایط کلان توسعه را تحلیل کند و راه اصلاح روش‌ها را به دولت و جامعه نشان دهد.
مهدی تقوی، کار‌شناس اقتصادی استاد دانشگاه در این باره به ایلنا می‌گوید: سازمان مدیریت و برنامه نقش مهمی بر اقتصاد کشور دارد و به همین علت است که در خصوص این سازمان و اینکه چه سابقه یی داشته و چه اتفاقاتی بر آن گذشته، خیلی گفته شده است اما آنچه مشخص است، یکی از ابزارهای انتقادی شدید نسبت به دولت گذشته به خصوص در جمع نخبگان، روشنفکران و کار‌شناسان این بود که چرا این سازمان را منحل کردند و چرا کشور را به هرج و مرج اقتصادی کشاندند چرا که انحلال این سازمان عملا بی‌نظمی‌های جدی را در بودجه سالیانه وارد می‌کند و مجلس را به درد سر می‌اندازد.
این کار‌شناس ادامه می‌دهد: در مدت زمان انحلال این سازمان شاهد بودیم که بسیاری از پروژه‌ها بدون مطالعه کلنگ‌زنی شد، عملیات اجرایی طرح‌های زیادی بدون تامین منابع شروع شد، یا کثرت پروژه‌ها که هدر رفتن سرمایه‌های کشور را به دنبال داشت و در واقع می‌توان گفت، با حذف سازمان برنامه انباشت تجربه‌ای که نیاز بوده تا تصمیم‌گیران فعلی با اتکای به آن تجربیات بتوانند، اقدام درستی انجام دهند، از بین رفت به این معنا که ارتباط امروز و دیروز ما از نظر توسعه‌ای قطع شد.
به هر حال آنچه که مشخص است حتی منتقدان نیز به ایجاد سازمان مدیریت به صورت تلویحی رضایت دارند اما نحوه تشکیل ان در ابهام مانده است گروهی نگران از ترکتازی مجدد سازمان هستند و گروهی دیگر معتقدند با رفع معایب می‌توان این سازمان را به روز کرده و برای اقتصاد یک مغز متفکر باشد.
گزارش از علی پیرولی
