دو سال تا نابودی سرخابی‌ها (گزارش ویژه)
یک داستان 15 ساله بی پایان از استقلال و پرسپولیس
بحث ورود 2 باشگاه استقلال و پرسپولیس به بازار بورس و فرابورس، چند روزی است که دوباره داغ شده است.
به گزارش ایلنا، در دی‌ماه گذشته بود که کمیسیون تلفیق در جلسه‌ای به بررسی پیشنهاد الحاقی به تبصره ۲ درمورد نحوه واگذاری 2 باشگاه پرسپولیس و استقلال از طریق بورس پرداخت که تصویب شد.
جزئیات این واگذاری به این نحو است که۵۱ درصد از سهام آن‌ها به صورت بلوکی و مابقی سهام به صورت خرد عرضه می‌شود. طبق این مصوبه، وزارت ورزش مکلف است تا پایان شهریور‌ماه ۹۸ شرایط پذیرش در بازار فرابورس را فراهم کند. اما اینکه سرانجام استقلال و پرسپولیس در زمین بورس و فرابورس پا به توپ خواهند شد یا خیر، مسئله پیچیده‌ای است که باید از زوایای مختلف به آن پرداخت.
یک داستان 15 ساله
شاید خیلی‌ها تصور کنند واگذاری سهام استقلال و پرسپولیس در بازار بورس و فرابورس، داستانی نو و تازه است اما جالب است بدانید 15سال است که از این داستان ناتمام می‌گذرد. در‌واقع داستان واگذاری سهام سرخابی در بورس به زمانی بر‌می‌گردد که نه خبری از وزیر ورزش بود و نه نهادی به نام وزارت ورزش! برای اولین بار محسن مهرعلیزاده، رئیس سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی، اعلام کرد که پذیره‌نویسی سهام 2 باشگاه تهرانی پرسپولیس و استقلال برای ورود به بورس به زودی آغاز می‌شود و حالا نزدیک به 15 سال است که از آن «به زودی» گذشته و این‌بار وزارت ورزش مدعی شده که در سال 98 سرانجام استقلال و پرسپولیس پا به زمین بورس خواهند گذاشت. در طول این سال‌ها بارها و بارها درخصوص واگذاری سرخابی به بخش خصوصی و فروش سهام این 2 باشگاه واژه «به زودی» شنیده شد اما هر بار نه خبری از مزایده شد و نه برنامه زمانبندی وعده داده شده از سوی مجلس و وزارت و سازمان خصوصی‌سازی؛ روندی که برای هواداران چندان غریبه نبود!
مسیری صعب‌العبور
2 باشگاه بزرگ پایتخت برای رسیدن به بازار بورس، مسیری صعب‌العبور را پیش‌روی خود می‌بینند. پیچیدگی‌های حقوقی، بدهی سنگین و سهم‌خواهی مدعیان مالکیت سبب شده تا چشم‌انداز رسیدن سهام این 2 باشگاه به بازار بورس بسیار تیره و شاید نشدنی باشد. یکی از شرایط پذیرش شرکت‌ها در بورس این است که شرکت باید در 3 دوره متوالی سودآور بوده و امکان سودآوری آن در آینده وجود داشته و زیان انباشته نداشته باشد و مسلما این شرط درخصوص هیچ‌کدام از 2 باشگاه بزرگ پایتخت صدق نمی‌کند و تا‌کنون آنچه ساختار غیر‌شفاف مالی و حقوقی این 2 باشگاه فوتبال نامیده شده، مانع از پذیرش آن‌ها در بورس تهران شده است.
فرار از آفساید حقوقی
با راه‌اندازی تابلوی فرعی بورس، سازمان بورس مقرر کرد تا درکنار ورود شرکت‌هایی با 3 سال سودآوری به بازار سرمایه، برخی شرکت‌های بزرگ با سرمایه اولیه ثبتی بیش از یک میلیارد تومان تنها با یک سال سودآوری ولی دورنمای مثبت اقتصادی، بتوانند در مرحله اول با پذیرش در تابلوی فرعی بورس از مزایای بازار سرمایه برای تامین مالی فعالیت‌های خود استفاده کنند. در این شرایط به دلیل اینکه برند استقلال و پرسپولیس با میلیون‌ها هوادار، دارای قیمت است، می‌توان در فرابورس این عرضه را انجام داد و دقیقا به همین دلیل بود که چندی پیش 2 باشگاه استقلال و پرسپولیس با سودی ناچیز در لیست شرکت‌های سودآور قرار گرفتند؛ اقدامی که کاملا مشخص است برای فرار از آفساید حقوقی صورت گرفته است! به این‌ترتیب مقرر شده پس از پذیرش در بازار پایه فرابورس و عرضه 5 درصد سهام هر یک از 2 شرکت جهت کشف قیمت، 51 درصد، سهام آن‌ها به صورت بلوکی و باقی سهام به صورت خرد عرضه شود.
کارت قرمز به ایده فرابورس
در شرایطی که به نظر می‌رسد دولت عزم خود را برای واگذاری سهام استقلال و پرسپولیس در فرابورس جزم کرده اما پرواضح است که شرایط برای این اقدام مهیا نیست و زیرساخت‌های لازم برای ورود سرخابی به زمین بورس فراهم نشده است. در شرایط کنونی سودآوری این باشگاه‌ها تنها در کسب درآمد از محل فروش بازیکن، بخشی از بلیت‌فروشی و تبلیغات است و در‌حالی پروژه فروش سهام سرخابی در فرابورس به صورت جدی کلید خورده که هنوز مشکل دریافت حق‌پخش مسابقه‌های این 2 تیم فوتبال از صدا‌و سیما (رادیو و تلویزیون دولتی ایران) حل‌و فصل نشده است. این در‌حالی است که باشگاهی همچون رئال مادرید اسپانیا ۸۵ درصد درآمد‌های خود را از محل دریافت حق‌پخش مسابقات و قانون کپی‌رایت تامین می‌کند.
فصل گذشته نیز بر اساس آنچه اتحادیه فوتبال آلمان اعلام کرد باشگاه بایرن‌مونیخ 84. 95 میلیون یورو بابت پخش مسابقاتش از کمپانی‌های تلویزیونی درآمد داشته است. گذشته از این مسئله، 2 باشگاه پرطرفدار تهرانی هنوز ورزشگاه اختصاصی ندارند و عدم رعایت قانون حق مولف (کپی‌رایت) در ایران، کسب درآمد‌های رایج از محل فروش کالاهای تبلیغاتی، فروش اختصاصی بلیت و فضای تبلیغاتی ورزشگاه‌ها را غیر‌ممکن ساخته است.
با ادامه این روند 2 باشگاه فرهنگی، ورزشی استقلال و پرسپولیس در سال‌های آتی نیز به روند زیان‌ده خود ادامه خواهند داد و مسلما در این شرایط طرح حضور سرخابی در بازار فرابورس یک طرح از پیش شکست خورده خواهد بود. آنچه در فرآیند نخ‌نما شده خصوصی‌سازی 2 باشگاه بزرگ پایتخت بیش از هر چیز دیگری دیده می‌شود، یک دیوار کج 15ساله است که گویا قرار است تا ثریا ادامه داشته باشد و مسلما در شرایط کنونی چیزی جز نابودی 2 باشگاه پرهوادار و بزرگ ایران را به همراه نخواهد داشت!
گزارش: امیرحسین طبسی
