لاریجانی در کنگره اقتصاد مقاومتی:
مشکلات اقتصادی لزوماً مربوط به تحریم‌ها نیست
سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بیماری‌های اقتصادی را برنامه‌ریزی شده تشخیص داد٬ اقتصاد ما در کل مشکلات دراز مدتی دارد به همین دلیل اقتصاد مقاومتی پاسخگوی آن مشکلات است.
رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: گاه تصور می‌شود به خاطر تحریم‌ها، سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نوشته شده است که این ارزیابی دقیقی از مسئله نیست.
به گزارش خبرنگار پارلمانی ایلنا، علی لاریجانی در افتتاحیه کنگره بین‌المللی اقتصاد مقاومتی ضمن ابراز خوشحالی از برگزاری چنین کنگره‌ای گفت: از اینکه در چنین کنگره ارزشمندی شرکت کرده‌ام برای من ارزشمند است و از این بابت خدا را شاکرم. فقط یک اشکالی وارد است و آن اینکه امروز روز جلسه و زمان لیله‌القدر ما در مجلس محسوب می‌شود زیرا ما مسئول بحثبودجه هستیم و زمان‌مان محدود است.
وی ادامه داد: از دست‌اندرکاران این همایش بسیار مهم تشکر می‌کنم زیر این همایش برای موضوع مهمی که همان اقتصاد مقاومتی است. در بحثسیاست‌های اقتصاد مقاومتی به چند موضوع اشاره می‌کنم؛ ارزیابی‌ای که منجر شد تا اقتصاد مقاومتی در مجمع تشخیص مصلحت نظام، ارزیابی از وضعیت اقتصادی کشور در نظر گرفته شود و براساس آن ارزیابی، این سیاست‌ها مدون شد و به فهم این موضوع کمک می‌کند که ما در چه شرایطی هستیم و چه اقداماتی را باید سامان بدهیم.
رئیس قوه مقننه با بیان اینکه ابعاد مختلفی در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بحثشده اما یک روح حاکمی بر آن سیطره دارد، اظهار داشت: این روح حاکم براساس همان ارزیابی از شرایط اقتصادی کشور حاصل می‌شود و نکته دیگر که باید در اقتصاد مقاومتی پیگیری کرد، این است که برخی از آنها خیلی سریع امکان‌پذیر است و برخی از آن به زمان احتیاج دارد.
لاریجانی افزود: ارزیابی این شرایط که باعثشد در مجمع به عنوان سیاست‌های اقتصاد مقاومتی آن پرداخته شود این بود که مسیر اقتصاد کشور را باید جدی گرفت. گاه تصور می‌شود به خاطر تحریم‌ها، سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نوشته شده است که این ارزیابی دقیقی از مسئله نیست.
وی اذعان داشت: سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بیماری‌های اقتصادی را برنامه‌ریزی شده تشخیص داد. اقتصاد ما در کل مشکلات درازمدتی دارد به همین دلیل اقتصاد مقاومتی پاسخگوی آن مشکلات است.
رییس مجلس ادامه داد: شاید بعضی از اینها به چند دهه قبل نیز مربوط شود. چند وقت پیش٬ زمانی که داشتم احوالات شهید مدرس را بررسی می‌کردم به نکات جالبی رسیدم و وقتی دغدغه‌های شهیدمدرس در مسائل اقتصادی آن زمان را پیگیری کردم٬ فهمیدم ایشان که در عرصه سیاست یک رجل بی‌نظیر بود٬ در حوزه اقتصاد چهره اصلی او٬ این بود که در حوزه اقتصاد آبادانی و توانمندکردن اقتصاد کشور حرف‌های بسیار ارزشمندی داشت.
لاریجانی بیان کرد: زمانی که دغدغه‌های مدرس را پیگیری می‌کردم متوجه شدم٬ اکثراً دغدغه‌هایی است که امروز هم گرفتار آن هستیم، یعنی صد سال گذشته اما همچنان این مشکلات در ایران باقی است. مشکلات اقتصادی ما در ایران لزوماً مربوط به تحریم‌ها نیست بلکه این یک بیماری است که فکر کردیم برطرف کردن مشکلات اقتصادی تنها با محوریت دولت امکان‌پذیر است. یعنی حکومت خودش اقتصاد را اداره کند.
وی ادامه داد: مثلاً مدرس در آن زمان دغدغه‌اش این بود که ما چرا مواد معدنی را از ایران خارج می‌کنیم و این مشکلی است که ما همچنان نیز در حال حاضر داریم که چرا زنجیره تولید این مواد را در داخل کشور به راه نمی‌اندازیم. چرا در صنایع مهم روی پای خود نمی‌ایستیم، صد سال است که همچنان به همین بیماری دچاریم. بعد از انقلاب خیلی از این مشکلات اصلاح شد اما همچنان بیماری‌هایی در اقتصاد باقی مانده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی بیان کرد: پس از انقلاب یک تحول دیگری در کشور به وجود آمد اما برخی مشکلات همچنان پابرجا ماند. اقتصاد دولتی باقی ماند لذا رقابت‌ها کاهش پیدا کرد. گاهی تصور برخی از مسئولان این بود که اگر اقتصاد نیمه سوسیالیستی باشد برای کشور مفید است و به عدالت نزدیک‌تر است اما این تصور درستی از عدالت نبود که ما به اینجا رسیدیم. بنابراین بخش‌های مختلفی از صنعت دولتی بود.
لاریجانی گفت: نباید فراموش کنیم که ما در زمینه اجرایی مشکلاتی را داریم. ما هنوز هم در بخش صنعت این مشکل را داریم٬ اقتصادی که می‌خواهیم به مردم بدهیم٬ باید همه چیز در آن جدی باشد و از کیفیت بالا بهره ببریم. همچنان که تا الان از اینگونه آسیب‌ها رنج می‌بریم.
رئیس قوه مقننه افزود: نکته دیگری که وجود دارد این است که اقتصاد ما در برابر بعضی از دسیسه‌ها٬ مقاومت کافی نداشت؛ یعنی آن تئوری امام(ره) که در ابتدای انقلاب فرمودند استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی باید به عنوان محور کار باشد در بعضی از وجوه مثل استقلال سیاسی و امنیتی تحقق پیدا کرد. در حوزه اقتصاد فرهنگی استقلال نسبی پیدا کردیم اما در مقوله اقتصادی استقلالی نداشتیم.
وی خاطرنشان کرد: وقتی می‌گوییم استقلال اقتصادی رویکردمان این نیست که دروازه‌های کشورمان را به روی دنیا ببندیم و همه چیز در درون تولید شود. وقتی می‌گوییم استقلال امنیتی به معنای این نیست که با کشورهای دیگر ارتباط نداریم٬ زیرا مسئله امنیت به کشورهای دیگر هم مربوط می‌شود. بلکه مقصود این است که دیگران نتوانند در امنیت کشورمان دخالت کنند و دشمنیشان را بروز دهند. ما جنبه بازدارندگی را در این امر باید داشته باشیم. وقتی می‌گوییم استقلال سیاسی به این معنا نیست که با هیچ کشوری ارتباط نداریم٬ بلکه آنها در تصمیم‌گیری‌های سیاسی‌مان تاثیرگذار نیستند.
رئیس قوه مقننه ادامه داد: در حوزه اقتصاد وقتی راجع به استقلال اقتصادی صحبت می‌کنیم٬ یعنی افرادی که دشمنان ما هستند نتوانند اخلالی در اقتصاد ما وارد بکنند. گاهی ما نوعی اقتصاد را تعریف می‌کنیم که برای دفاع و دخالت بیگانگان بازدارندگی دارند. بنابراین اینجا ما صاحب یک استقلال و یک اقتصاد مقاومتی می‌شویم. ما نتوانستیم استقلال اقتصادی را در کشور حاکم کنیم و جلوی شیطنت دشمنان را بگیریم.
لاریجانی خاطرنشان کرد: مسئله تحریم‌ها نشان داد آسیب‌پذیری‌مان زیاد است. شهید مطهری زمانی که راجع به جمهوری اسلامی و شرایط کشور پس از انقلاب صحبت می‌کند٬ روی مفهوم استقلال اقتصادی تاکید بسیاری دارد و می‌گوید نداشتن اقتصاد سالم٬ باعثعدم تحقق عدالت می شود٬ و همین بر استقلال فرهنگی و سیاسی تاثیر می‌گذارد.
رئیس قوه قانونگذاری کشور تاکید کرد: نکته مهم دیگر این است که ما کشور را گران اداره می‌کنیم٬ یعنی هزینه‌های زیادی می‌شود ولی بهره‌وری کشور به آن اندازه نیست. این آسیبی بزرگ است٬ ما منابع کمی نداریم پس چرا رشد اقتصادی ما اینطور است؟ یعنی کشور منابعش هزینه می‌شود اما تبدیل به رشد اقتصادی نمی‌شود. این جهشی که باید به وجود بیاید روی این بخش است که ما نواقصی در کشور داریم که با همه توانمندی‌های بالقوه‌ای که در کشور ماست٬ نتوانستیم آن را تبدیل به رشد اقتصادی کنیم یا به نحو مطلوبی از آن استفاده کنیم.
وی بیان داشت: ارزیابی از محورهای مختلف اقتصادی در کشور باعثشد پس از اینکه تحریم‌ها آسیب‌هایی را به کشورمان وارد کرد٬ توجه‌ها بیشتر به این سمت جلب شود که از منابع بیشتر و بهتر استفاده کنیم. یعنی به جای اینکه با معلول برخورد کنیم بیاییم با علت برخورد داشته باشیم.
لاریجانی بیان داشت: می‌بینیم در کشور دو جور با این موضوع و مشکلات برخورد می‌شود. گاهی این فشار‌ها وجود دارد و می‌خواهیم ببینیم که چگونه این فشار‌ها را کاهش دهیم که البته این برخورد با معلول است و گاهی فشار‌ها به خاطر نقایصی است که وجود داشته پس ما باید این نواقص را رفع کنیم، این برخورد با علت است.
رئیس مجلس ادامه داد: رویکرد مجمع تشخیص مصلحت نظام که سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را تدوین کرد و بعد به دولت و مجلس ابلاغ شد این بود که ما ریشه‌ها و نواقص را بررسی کنیم و این کلیتی از بررسی‌های اولیه از بررسی شرایط منجر به این موضوع بود.
وی افزود: نکته بعد روح حاکم بر سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است٬ با همان ارزیابی و بندهای سیاست‌های مقاومتی خیلی روشن است که شاید اکثر آنها قابل اجرا است؛ یعنی ابهام در مفهوم نداریم. اما اگر همه این تنوع سیاست‌ها را نگاه کنیم یک روح بر آنها حاکم است؛ اینکه در کشورمان ارزیابی که از منابع بالقوه کشور داریم از نظر انرژی، منابع و نیروهای اقتصادی متخصص٬ باید رشد اقتصادی‌مان را در تولید ملی قرار دهیم، این یعنی رونق ملی را محور قرار دهیم و بقیه بخش‌ها٬ آرایشی حول این محور باشند.
لاریجانی با اشاره به اینکه ما نباید اسناد بالای سرمان آنقدر شلوغ باشد که محور اصلی‌مان را گم کنیم٬ گفت: گاهی آنقدر اسناد بالای دستی‌مان شلوغ است که باعثمی‌شود جهت‌گیری اصلی ملی‌مان را گم کنیم. مثل اینکه قوانین زیاد می‌نویسیم و حرکت را گم می‌کنیم، در سیاست هم همینطور است. باید درست حرکت کرد که این سیاست‌ها دغدغه اصلی باشد و باعثشود روح ملی رونق داشته باشد. طبعاً باید بهره‌وری‌مان افزایش پیدا کند. باید چینش مناسب پیدا کنیم٬ مثلاً اگر ما در این سیاست‌ها راجع به صادرات بحثمی‌کنیم٬ این است که تولید ملی کشورمان را افزایش بدهیم.
وی با بیان اینکه ما اگر در مورد سیاست های خارجی بحثمی‌کنیم به علت این است که تولید و بحث‌های ملی‌مان را بالا ببریم٬ ادامه داد: ما ظرفیت زیادی داریم و باید از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم طبعا رشد ملی‌مان را بالا می‌بریم و رشد ملی ما تولید داخلی کشور است. یا اگر راجع به کارآفرینی صحبت می‌کنیم برای این است که این رکن تولید ملی است یعنی ما نیروی انسانی داریم و با آن می‌توانیم به این امر برسیم. برای اینکه روح ملی باشد باید این سیاست‌ها را طبقه بندی کرد اولین مسئله در این سیاست‌ها این است که ما اگر بخواهیم در تولید خود یک جهش ملی داشته باشیم باید اقتصادمان مردمی شود.
لاریجانی اذعان داشت: باید نحوه اراده‌های ما به این موضوعات معطوف شود و آنها را بپذیریم این بحثاز مدت‌ها قبل در کشور ما مطرح است سیاست‌های اقتصادی اصل ۴۴ هم برای این تدوین شد الان حدود ۱۰ سال است که از این موضوع گذشته است اما مانند بسیاری از قوانین به خوبی در کشور ما اجرا نشد. پس ما باید اصلاحش کنیم زیرا سیاست‌های اصل ۴۴ برای مردمی کردن است نه بای اینکه ما بخش‌هایی از آن را از دولت به جای دیگر دولت بدهیم. مثلا پایشگاه را از وزارت نفت بگیریم و به عنوان بدهی به دستگاه دیگری از دولت بدهیم.
رئیس قوه مقننه افزود: اگر بخواهد اقتصاد مقاومتی رخ دهد باید اقتصاد دست مردم قرار بگیرد و مردمی کردن اگر سیاست‌های اصل ۴۴ را درست اجرا کنیم باید فضای رقابت در کشور بوجود بیاوریم تا کیفیت و بهره وری بالا رود.
رئیس مجلس افزود: اجرایی نشدن بسیاری از قوانین ضعف بزرگی در کشور ماست و نتیجه‌اش این می‌شود که تولید و کارآفرینی رونق پیدا نمی‌کند و با مشکل بیکاری روبرو می‌شویم ما در چند سال اخیر رقم بیکاری بالایی داشتیم تا همین الان ۴۲ درصد فارغ التحصیلان دانشگاهی ما کار نمی‌کنند یعنی برای افراد سرمایه‌گذاری کرده‌ایم درس خوانده‌اند اما کار ندارند.
وی اظهار داشت: همین مشکل وجود داشت که در دولت قبل حجم دولت زیاد شد، وقتی حجم دولت گسترده شود به آبادانی کشور لطمه وارد می‌شود در حال حاضر یعنی در سال ۹۳ از بودجه کل کشور که اگر تا آخر سال به همین روال تمام شود ۱۸۰ هزار میلیارد تومان بودجه جاری عمرانی کشور است که ۱۵۰میلیارد آن بودجه جاری است یعنی همان دستگاههای دولتی و ۳۰ هزار میلیارد آن حداکثر مربوط به موضوعات عمرانی است بنابراین این طور که نمی‌شود شکوفایی ایجاد کرد و این به خاطر این بود که حجم دولت گسترش پیدا کرده بود.
لاریجانی اذعان داشت: قرار بود در سیاست‌های اصل ۴۴ اینطور نباشد بنابراین استخدام کردن در بخش دولتی بد‌ترین راه است باید دولت کوچک شود و کار را واگذار کند تا بخش غیر دولتی بتواند در حوزه‌های مختلف حضور کار آمد داشته باشد. پس باید اقتصاد را مردمی کنیم و این مردمی کردن واقعی باشد. هر چند در حال حاضر بخش خصوصی فعال است اما خیلی از قسمت‌ها هنوز به صورت نیم بند واگذار شده است و آن وجه دولتی را هنوز دارد.
رئیس مجلس افزود: امروز اگر ما بخواهیم رشد اقتصادی پایداری داشته باشیم باید سیاست‌های حمایت از کارآفرینان را پیاده کنیم. همانطور که الان قوانینی برای آنها نوشته شده پس باید از این ظرفیت در همه بخش‌ها استفاده کنیم اما مهم‌تر از همه این است که در نظام تصمیم سازی کشور باید از وجود افراد سالم استفاده شود. این خیلی مهم است که اگر ما دولت ایجاد می‌کنیم، این دولت نباید خود بسنده باشد بلکه باید احساس کند در بخش‌های مختلف نیازمند دانشگاه است.
رئیس قوه مقننه با بیان اینکه ما با مشکلی مواجه هستیم که احساس می‌کنم باید بیشتر از اینها به آن پرداخته شود و آن ارتباط دانشگاه با اقتصاد کشور است٬ تاکید کرد: ما در پیروزی انقلاب تجربیاتی داشتیم؛ مثلا دفتر ارتباط با صنعت در دانشگاه بوجود آمد که البته خیلی کار آمد نبود یعنی نتواست ارتباط را خوب برقرار کند راه دیگر این بود که ما مقداری از بودجه کشور را اختصاص دادیم به پژوهش و بودجه پژوهش را افزایش دادیم؛ اما حادثه مهمی ایجاد نکرد. یعنی ارتباط دانشگاه و تحقیقات دانشگاهی را با بخش‌های مهم صنعت بوجود نیاوردیم٬ اگر هم بوجود آوردیم بسیار کم بود.
وی خاطر نشان کرد: اگر رقابت در کشور بوجود بیاید حتی در سطح استان‌ها کمک بسیار مهمی به اقتصاد ما است در مورد هدفمند کردن یارانه‌ها سیاستی نوشته شده است و مشکل اینجا بود که منفک اجرا شد یعنی دولت هر ماه و موقع پرداخت یارانه‌ها می‌گوید که دغدغه ما الان این است که این پول را از کجا تهیه کنیم بنابراین چه لزومی داشت که ما از چنین رقمی برای یارانه‌ها استفاده کنیم مگر در بودجه مثلا برای بهداشت و درمان مبلغ در نظر گرفته نشده بود و اینکه برای تولید شغل در این صنف و صنف‌های دیگر بودجه در نظر گرفته شد اما نه اینکه پول را به این شکل پرداخت کنیم که هیچ مصرفی هم نداشته باشد.
لاریجانی اذعان داشت: هدفمند یارانه‌ها مسیری است که با ید اشکالاتش رفع شود که هنوز هم اشکالاتش رفع نشده است یعنی آن بودجه‌ای که باید در مسیر تولید پرداخت کنند را ندارد و دولت برای پرداخت آن مشکل دارد بنابراین این سیاست روی زمین مانده و اقتصاد مقاومتی در این امر محقق نشده یا درمورد صادرات نکته‌ای در این سیاست‌ها آمده که بسیار مهم است؛ مخصوصا در قسمت انرژی که ما انتخاب مشتریان راهبردی داشته باشیم و به این موضوع کمتر توجه شده است.
رئیس قوه مقننه گفت: ما کشوری هستیم که نفت و گاز داریم و این جزء مزیت‌های ما محسوب می‌شود٬ اما این الان خیلی مزیتی مهمی نیست. یکی از این مزیت‌ها را می‌توانستیم در مسیرهای راهبردی استفاده کنیم که نکردیم و این یکی از مشکلات ما است.
لاریجانی در پایان خاطرنشان کرد: در حوزه مناطق آزاد هم قضیه به همین منوال است اصل مناطق آزاد خوب است اما باید دریچه‌ای باشد برای تولید آسان‌تر و صادرات که متاسفانه درست عکس آن اجرا شده است؛ مثل قانون منطقه آزاد که تصویب شده اما اجرای آن مشکل دارد؛ یعنی به جای اینکه برای صادرات ما سکوی پرشی باشد دروازه‌ای شده برای واردات بیشتر که اینها رنگ و لعاب زندگی را هم عوض می‌کنند٬ اگر این طور است همه ایران را می‌توانیم منطقه آزاد کنیم.
