بازاریابی محصولات کشاورزی لرستان، اصلاحات بنیادین می‌خواهد

متاسفانه در حال حاضر محصولات کشاورزی لرستان بازار خاص و مشخصی ندارند و متولیان امر باید در این زمینه اقدام کنند.

به گزارش خبرنگار ایلنا از خرم آباد، در زمان برداشت محصولات کشاورزی لرستا، کشاورزان ما به جای اینکه جشن بگیرند و شادمان باشند، باید با مشکلات زیادی که برای فروش محصولاتشان در پیش رو دارند، دست و پنجه نرم کنند. چرا که دسترنج کشاورزان یا در زمین می ماند و یا به جیب دلال ها می رود و این قصه تلخ هر سال تکرار می شود.

در حال حاضر شکوه اصلی کشاورزان استان درباره‌ چگونگی عرضه محصولات تولیدی آنان در بازار مصرف و پایین بودن سهم دریافتی از قیمتی است که مصرف کننده پرداخت می‌کند. بیشتر کشاورزان و کارشناسان استان این امر را ناشی از نقایص موجود در ساختار بازار محصولات کشاورزی می‌دانند. برای نمونه، اندک بودن میزان محصول عرضه شده به بازار مصرف توسط هر کشاورز سبب شده تا بسیاری از کشاورزان استان محصول خود را در بازار سر مزرعه با قیمتی پایین در معرض فروش بگذارند.

علاوه بر این در زمان برداشت نیز حجم زیادی از محصول به سبب نبود انبار برای نگهداری، روانه بازار شده و موجب کاهش شدید قیمت‌ها می شود. از سویی تعداد زیاد واسطه‌ها در مسیرهای بازاریابی نیز سبب افزایش هزینه بازاریابی شده است.

در ماده‌ ۷ سیاست‌های کلان نظام در بخش کشاورزی آمده است: حمایت موثر از سامان‌دهی فرآیند تولید و اصلاح نظام بازار محصولات کشاورزی با هدف بهبود رابطه‌ مبادله بخش با سایر بخش‌ها، افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌های تولید، رعایت قیمت تمام شده محصولات اساسی و تامین درآمد تولید کنندگان، منافع مصرف کنندگان و بهبود کیفیت مواد و فرآورده‌های غذایی باید مورد توجه قرار گیرد.

این درحالی است که به دلیل ساختار نامناسب نظام بازار محصولات کشاورزی، فاصله‌ زیادی میان قیمت بازار سرمزرعه و بازار مصرف دیده می‌شود که هیچ یک از تولید کنندگان و مصرف‌کنندگان از آن سودی نمی‌برند. چرا که این وضعیت موجب ضعف روزافزون اقتصادی تولید کنندگان و تقویت ساختار واسطه‌گری شده است.

محصولات استان بازار ندارند

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان با بیان اینکه در زمینه بازاریابی محصولات کشاورزی لرستان مشکلات زیادی وجود دارد، می گوید: متاسفانه در حال حاضر محصولات کشاورزی لرستان بازار خاص و مشخصی ندارند و متولیان امر باید در این زمینه اقدام کنند.

«غضنفری» با تاکید بر همکاری سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان در راستای ایجاد بازار برای محصولات کشاورزی لرستان عنوان می کند: باغدار و کشاورز به تنهایی نمی توانند محصولات خود را به بازارهای استان های دیگر ارسال کنند و در این راستا وجود خوشه تولیدی برای محصولات کشاورزی می تواند راهگشا باشد. به طوری که تشکل ها و شرکت هایی در ابتدای سال زراعی با کشاورزان برای خرید محصولاتشان قرارداد بسته و از آنان بخواهند که محصول با کیفیت تولید کنند.

کمبود زیرساخت ها و اعتبارات

یک کارشناس کشاورزی کمبود امکانات زیرساختی مانند سردخانه، کارخانه فرآوری و بسته بندی، کمبود اعتبار و سرمایه مالی تعاونی ها، ضعف در منابع انسانی، شفاف نبودن ارتباط بین سرپرست ها و کارمندان تعاونی روستایی با اعضا و ضعف در ساختار بوروکراسی اداری تعاونی ها را از عوامل مؤثر بر ناتوانی تعاونی های روستایی در بازاریابی محصولات کشاورزی می داند و می گوید: عوامل اجتماعی و فرهنگی به ویژه اعتماد متقابل و مشارکت فعال روستاییان در شرکتهای تعاونی روستایی نسبت به سایر عوامل مؤثر در موفق نبودن تعاونی های مذکور در بازاریابی محصولات کشاورزی، از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.

وی با اشاره به اینکه مسائل و مشکلات دیگری نیز در زمینه بازاریابی محصولات کشاورزی استان وجود دارد، ادامه می دهد: نامناسب بودن ساختار تسهیلات بازاریابی، ناپایداری قیمت، فصلی بودن تولیدات کشاورزی، نامناسب بودن سیستم اطلاع رسانی بازار، هزینه بالای تولید و ضایعات فراوان در طول مراحل مختلف تولید، حضور دلال ها و واسطه‌های فراوان و همچنین نامناسب بودن حمایت‌های دولت در زمینه توسعه بازار و سیاست‌های بازاریابی تولیدات روستایی از عواملی است که دست به دست هم داده و مانع دستیابی کشاورزان استان به درآمدهای بالا و افزایش ارزش افزوده محصولات تولیدی و همچنین مبارزه با فقر و محرومیت روستاییان استان می‌شود.

فعالیت های برداشت تا مصرف

«محمدرضا بیرانوند» با تاکید بر اینکه بازار رسانی محصولات کشاورزی به معنای وسیع کلمه شامل کلیه فعالیت هایی است که از مرحله برداشت مواد خام از مزرعه تا مرحله مصرف نهایی فرآورده های کشاورزی وجود دارد، می افزاید: بازار رسانی محصولات کشاورزی شامل عملیاتی است که موجب انتقال فرآورده های کشاورزی اعم از محصولات زراعی، دامی، سردرختی وغیره از مراکز تولید به مراکز مصرف می شود. البته باید توجه داشت که این عملیات در مورد محصولات مختلف که به شکل خام قابل مصرف نیست، متفاوت و متنوع است.

شناخت وضعیت تولیدکنندگان و مصرف کنندگان

این کارشناس کشاورزی با بیان این موضوع که فاصله و دوری تولید کنندگان استان ومصرف کنند گان از یکدیگر از نظر زمان یا مکان وظیفه سنگینی را به عهده شبکه توزیع می گذارد، عنوان می کند: از آنجایی که طبق تعریف، امر توزیع وبازار رسانی محصولات کشاورزی از طرفی در ارتباط مستقیم با گروه تولیدکنندگان و از طرف دیگر با گروه مصرف کنندگان است، بنابراین

خصوص اهمیت بازاریابی محصولات کشاورزی استان مطرح می‌شود، اضافه می کند: لازم است که برای ارتقا کمیت و کیفیت تولید و افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی و در نهایت توسعه این بخش قبل از تولید، بازارهای مناسب عرضه این محصولات شناسایی و زمینه عرضه محصولات تولید شده فراهم شود.

در این راستا شرکت‌های تعاونی کشاورزی با هدف اصلاح و بهبود نظام خدمات‌رسانی و بازاریابی محصولات کشاورزی، محو واسطه‌ها و در نهایت بهبود تولید و درآمد کشاورزان بتوانند نقش مهمی ایفا می‌کنند. همچنین اهمیت توجه به بحثبازاریابی محصولات کشاورزی استان به حدی است که گفته می‌شود اصلاح نظام بازار محصولات کشاورزی، اهمیتی بسیار بنیادین در فرآیند توسعه‌ بخش کشاورزی استان دارد. چراکه بسیاری از طرح‌های فنی در جهت افزایش کیفیت و بهره‌وری فرآیند تولید به دلیل نقص های نظام بازاریابی محصولات کشاورزی و ضعف اقتصادی تولیدکنندگان استان در عمل اجرا نمی‌شوند.

گزارش آیدا درویشی ایلنا لرستان