برگزاری نمایشگاه «خط ابریشم» حرکتی نو در جهان است/ یک دوئت (دونوازی) در حوزه خوشنویسی

به گزارش ایلنا، بهمن پناهی هنرمند عرصه خوشنویسی درباره نمایشگاه مجازی «خط ابریشم» گفت: چندی پیش برگزاری این نمایشگاه از طرف کمیسیون ملی یونسکو در ایران به من پیشنهاد شد. من با توجه به علاقمندی که به برنامه‌های فرهنگی و هنری بین‌المللی و فرا فرهنگی دارم با استقبال زیادی قبول کردم و پیشنهاد دادم این نمایشگاه عنوان «خط ابریشم» داشته باشد که مورد استقبال کمیسیون ملی یونسکو و دبیرکل محترم دکتر ایوبی قرار گرفت و قرار شد این کار را انجام بدهیم.

وی افزود: پیش از هر چیزی لازم است توضیح بدهم پیشنهاد نام «خط ابریشم» به این دلیل بود که این نمایشگاه درآمدی برای یک طرح بزرگ است که دکتر ایوبی و کمیسیون ملی یونسکو- ایران در حال برنامه‌ریزی برای آن هستند که پروژه جالب و نویی است. برای اولین بار خط ابریشم تاریخی با هنر تاریخی، فاخر و اصیل خوشنویسی گره می‌خورد و این دو، کشورها و فرهنگ های متنوعی را تحت پوشش قرار می‌دهند. این موضوع برای یک حرکت بزرگ در زمینه خوشنویسی است که یادآور خط ابریشم نیز هست. بنابراین نام «خط ابریشم» به نظرم آمد و مورد قبول قرار گرفت.

پناهی اظهار کرد: این نمایشگاه قرار است در تاریخ 8 مهر 1399 به صورت مجازی اجرا شود که این یک پیشنهاد و حرکت جالبی بود. درواقع مدتی است که کمیسیون ملی یونسکو- ایران این حرکت را آغاز کرده و نمایشگاه‌های مختلفی را تاکنون به نتیجه رسانده به همین ترتیب این نمایشگاه هم قرار است در آرامگاه بزرگ سلسله جنبان فرهنگ ادب و شعر ایران؛ فردوسی بزرگ در طوس به صورت مجازی برگزار شود. همزمان در مشهد و تهران هم نسخه چاپی این آثار به نمایش گذاشته می‌شود که خودش، یک حرکت نو و ارزنده‌ای است که در حال تجربه در ایران است.

این هنرمند عرصه خوشنویسی توضیح داد: در مورد ویژگی‌های خاص این نمایشگاه باید بگویم که در نوع خود منحصر به فرد است چون اصولا برگزاری نمایشگاه از آثار ۲ هنرمند رشته‌های تجسمی کار بسیار نادری است. ما همواره شاهد برگزاری نمایشگاه جمعی و چند نفره یا به صورت انفرادی در حوزه هنرهای تجسمی هستیم ولی می‌توانم بگویم برگزاری نمایشگاهی مشترک از ۲ هنرمند حتی به ندرت در دنیا رخ می‌دهد. تخصص من و کارهایم بر مبنای یک مفهوم هنری سوار شده است که من نام «موسیقایی خوشنویسی» برای آن گذاشتم. از همین رو سال‌ها در تدوین، تبیین و ترویج این مفهوم در نقاط مختلف دنیا فعالیت می‌کنم.

پناهی بیان کرد: اجازه می‌خواهم که این نمایشگاه دو نفره را با مثالی از دنیای موسیقی بیشتر توضیح بدهم؛ در اجرا و آهنگسازی موسیقی ما فرمی به نام «دوئت» یا دونوازی و دو خوانی داریم که ۲ هنرمند آن را با یکدیگر اجرا می‌کنند؛ اتفاقا یک فرم بسیار پیچیده و هنری هم است که در تاریخ موسیقی جایگاه مهمی دارد چون ۲ هنرمندی که با هم روی صحنه می‌روند، باید ویژگی‌های بسیار خاصی داشته باشند که یک اجرای دوئت را در سطح خوب انجام بدهند. باید هر دو از نظر فرهنگی و تکنیکی در اندازه‌ای استاندارد باشند و باید هر دو فهم، برداشت و نگرش مشترکی از اجرا داشته و با توانایی یکدیگر آشنایی کامل داشته باشند. ضمن اینکه باید از نظر حسی، عاطفی و ارتباط انسانی بتوانند رابطه روان و مثبتی با یکدیگر داشته باشند تا اجرای خوب و دلنشینی ارائه بدهند. این موضوع کار را در اجرای موسیقی بسیار پیچیده می‌کند. خلاف تک نوازی یا گروه‌نوازی که یک ویژگی‌های دیگر دارد. این  مثال را زدم تا این موضوع را روشن کنم که این نمایشگاه در حوزه تجسمی هم این سختگیری ها را دارد یعنی دو هنرمند از جهت فنی و سوابق هنری باید اندازه و استانداردهایشان در یک سطح و ردیف باشد، هم راستا باشند، باید کارهایشان از نظر نگرش و رویکرد هنری به هم نزدیک باشد و باید با هم رابطه احساسی، انسانی و روحی مشترکی داشته باشند. بنابراین با توجه به این سختی به آقای دکتر ایوبی پیشنهاد دادم که با دوست هنرمند و استاد برجسته چینی که سالیانی است که همدیگر را می‌شناسیم و در مناسبت‌ها و فستیوال‌های جهانی با هم دیدار و همکاری داشتیم، این نمایشگاه را برگزار کنیم.

وی ادامه داد: استاد حاج نورالدین با اسم چینی می گوانگ جیانگ از فرهنگ خوشنویسی مسلمانان چین برخاسته است؛ این فرهنگ خوشنویسی سابقه و تاریخ طولانی دارد، بسیار جذاب و غنی است و یک مکتب و یک سنت خوشنویسی است که از یک جهت نگاه به سنت و فرهنگ خوشنویسی ایرانی دارد و از طرفی با زیبایی‌شناسی و مفاهیم هنری خوشنویسی بی نظیر چینی آمیخته و ویژگی خاصی به این مکتب هنری خوشنویسی داده اما متاسفانه کمتر در جهان و ایران شناخته شده است. استاد حاج نورالدین این مکتب هنری خوشنویسی را با زبان، فهم و دریافت خود ترجمه و اجرا می‌کند و توانسته به نقطه‌های جدید و نویی در این سنت برسد، او توانسته این دستاوردهای هنری خود را در عرصه جهانی عرضه کند که در قاره‌ای های مختلف مورد استقبال هم قرار گرفته، بنابراین فرد بسیار شناخته شده و معتبری در این رشته است.

این هنرمند عرصه خوشنویسی عنوان کرد: بنده هم، از نظر روند زندگی هنری و تجربیات هنری، چنین مسیری را طی کردم. من از فرهنگ و سنت خوشنویسی ایرانی می آیم و از کودکی خط خوشنویسی را به صورت جدی آموخته‌ام، در جوانی به سرعت توانستم مدارجی که برای فراگیری این هنر لازم است در انجمن خوشنویسان ایران اخذ کنم و به سرعت از سن ۱۸ سالگی خودم به آموزش هنرجویان پرداختم. بنابراین خواستگاه هنری من در خوشنویسی یک سنت دیرینه هنر خوشنویسی ایرانی و اسلامی دارد ولی بعدها با گسترش فعالیت‌ها و تحصیلات هنری که در تهران و بعد در فرانسه داشتم به ترتیب افق‌های جدیدی برای من باز شد و سعی کردم این دریافت‌های جدید را در آثارم دربیاورم و با نگاه خودم به مقوله خط خوشنویسی بپردازم.

پناهی گفت: تحصیلات، آموزش، زندگی و مشاهده فرهنگ های مختلف در خارج از ایران، آشنایی با هنر مدرن و معاصر جهان، آشنایی و شناخت من از موسیقی ایرانی و... به من کمک کرد یک رابطه عمیق و کاربردی بین هنر موسیقی و خوشنویسی در فرایند جستجوهای هنری خودم ایجاد کنم. این مبانی، مفاهیم موسیقی و مبانی خوشنویسی چنان به هم آمیخته شدند که امروزه در کارهایم اگرچه به آفرینش آثار تجسمی خط خوشنویسی می‌پردازم ولی برای من هر یک از آثار یک اجرا و یک ساختار صوتی و موسیقایی دارند. این تجربیات و کنکاش هایی که من در رابطه با موسیقی و خوشنویسی طی سالیان سال انجام دادم منجر شد به اینکه در تحصیلات دانشگاهی در فرانسه به این موضوع به عنوان موضوع پژوهش تحصیلی و رساله دکتری ام بپردازم. ضمن اینکه مفهوم یا به تعبیری کانسپت موسیقایی خوشنویسی را تبیین و تعریف کردم، دریافت خودم از هنر خوشنویسی را با این مفهوم توضیح دادم و به جامعه معرفی کردم که خوشبختانه با استقبال بسیار زیادی چه در محیط‌های دانشگاهی و آموزشی و چه در محیط‌های هنری رو به رو شده است. در واقع در سراسر جهان این مفهوم هنر معاصر در خوشنویسی ترویج شده و به همین دلیل من این مفهوم هنری را در کشورهای مختلف با برگزاری نمایشگاه‌ها، سخنرانی و ورکشاپ های مختلف ترویج دادم.

وی ادامه داد: در ایران هم چند سالی است که با اشتیاق و عشق تلاش می‌کنم موسیقایی خوشنویسی را به جوانان، دانشجویان و هنرمندان معرفی کنم. باید هنرمندان، دانشجویان و جوانان ما به این نقطه برسند که روش‌های میان رشته‌ای هستند که از تلفیق و تطبیق رشته‌های مختلف هنری با هم شکل می‌گیرند و مهم هستند. در این نمایشگاه هم آثار من از آثاری هستند که از همین آثار موسیقایی خوشنویسی نشأت گرفته‌اند.

این استاد خوشنویسی مطرح کرد: خوشحالم که برای اولین بار این حرکت‌های جهانی به صورت نمایشگاه‌های دو نفره با رویکرد خاص در قلمرو خط خوشنویسی اجرا می‌شود و این‌بار این اتفاق به همراه یک استاد شناخته شده جهانی رخ می‌دهد. از همین رو فکر می‌کنم اتفاقی مبارک و بسیار راهگشا برای آینده است که هنرمندان خوشنویس کشور عزیزمان ایران می‌توانند با حرکت‌ها، فعالیت‌های جهانی، همیاری و همکاری با هنرمندان فرهنگ های مختلف این مسیر را دنبال کنند. این یک امر بدیهی است که یک فرهنگ در تعاملات و تبادلات فرهنگی و هنری بارور و غنی تر می‌شود. بنابراین فرصتی است که ما از این تبادلات و تعاملات فرهنگی به ویژه سابقه دار و تمدن ساز استفاده کنیم و خوشحالم کمیسیون ملی یونسکو- ایران پیشقدم چنین فعالیت‌هایی شده است. از جناب دکتر ایوبی سپاسگزارم که پشتیبان این پروژه بودند، از دیگر دوستانی که حمایت کردند هم تشکر می‌کنم. می دانم که شهرداری مشهد یکی از پشتیبانان جدی این پروژه بوده، از دوستان و همه کسانی که در امور اطلاع رسانی و اجرای مجازی این پروژه نقشی داشتند، تشکر می‌کنم، از راه دور دست همه را می‌بوسم و امیدوارم در آینده این نمایشگاه به صورت فیزیکی در ایران شکل بگیرد و شاهد باشیم که ایران چهارراهی از تبادلات و تعاملات فرهنگی هنرمندان اقصی نقاط جهان شده است.