۱۷ سال است که نقشه توسعه گردشگری نداریم/گردشگران خارجی برای سفر به ایران تردید دارند/ اجازه ساخت دستشویی را هم نداریم/ صنعت گردشگری ترسو است

به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری روز جهانی گردشگری صبح امروز با حضور معاون گردشگری و مدیران کل این معاونت در وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار شد.

ولی تیموری (معاون گردشگری وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی) با اشاره به آنکه براساس رأی UNWTO میزبانی مراسم رسمی روز جهانی در کشور هند برگزار خواهد شد، گفت: شعار امسال روز جهانی گردشگری «گردشگری و اشتغال آینده‌ای بهتر برای همه» با تاکید بر اشتغال و نقش مهم گردشگری در اشتغال جهان مطرح شده است. در این میان ما نیز سه موضوع آموزش، مهارت و اشتغال را مدنظر خود قرار دادیم.

او ادامه داد: در حال حاضر بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون گردشگر در دنیا وجود دارد و گردشگری دنیا سال جدید را با ۶ درصد رشد در حوزه گردشگری تجربه کرده است. همچنین روند رشد گردشگری در سطح جهان در شش ماه نخست ادامه دارد و در آسیا و اقیانوسیه با ۷ درصد رشد در حوزه گردشگری روبه‌رو بودیم. این در حالی است که این میزان رشد در منطقه خاورمیانه با ۸ درصد همراه بوده است.

تیموری خاطرنشان کرد: در سطح جهان از هر ۱۰ شغل یک شغل در حوزه گردشگری است؛ این در حالی است که تا چند سال پیش از هر ۱۱ شغل یک شغل به گردشگری اختصاص می‌یافت. این امر نشان‌دهنده توسعه گردشگری در دنیا است. نباید فراموش کرد که طی ۱۰ سال گذشته از هر ۵ شغل که در دنیا ایجاد می‌شد یکی از آنها گردشگری بود و این نشان می‌دهد که صنعت گردشگری به عنوان یک شغل و ابزاری برای ایجاد آن در دنیا مطرح بوده و هست.

معاون گردشگری با اشاره به آمار تعداد گردشگران ایران در سال ۹۷ گفت: ۷ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر گردشگر ورودی در سال ۹۷ داشتیم که نسبت به دوره مشابه آن با ۵۰ درصد افزایش روبه‌رو بودیم. این در حالی است که در ۵ ماه نخست سال ۹۸ نیز توانسته‌ایم با تعداد گردشگران ورودی به میزان ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر روبه‌رو باشیم که حدود ۳۰ درصد رشد را نشان می‌دهد.

او یادآور شد: صنعت گردشگری یک صنعت ترسو است و کوچکترین چالش‌ها و اتفاقات سیاسی و شدت آنها این صنعت را متلاطم می‌کند و تحت تاثیر می‌گذارد. وقتی با اتفاقات منطقه‌ای روبه‌رو می‌شویم حتی با جابه‌جایی یک ناو سبب ریزش گردشگران ورودی می‌شود. نباید فراموش کرد که ایران در یک منطقه پرچالش قرار دارد هرچند امن باشد اما در کنار ناامنی‌هایی که در منطقه شاهد هستیم، صنعت گردشگری ما به طور غیرمستقیم مورد تاثیر قرار می‌گیرد.

تیموری اظهار کرد: در شرایط امروز سعی ما بر آن است تا توسعه گردشگری داخلی را در برنامه خود قرار دهیم و اگر بتوانیم در توسعه گردشگری داخلی موفق عمل کنیم، می‌توانیم بستری برای توسعه گردشگری بین‌المللی فراهم کنیم. وقتی مردم کشور خودمان هنوز برای رفتن به برخی نقاط کشور تردید دارند یا حتی جاذبه‌های آنجا را نمی‌شناسند نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که گردشگران بین‌المللی را جذب کنیم. درواقع به دنبال ساماندهی توزیع سفر در حوزه سفرهای داخلی هستیم.

 گردشگری خروجی

معاون گردشگری همچنین به حوزه گردشگری خروجی اشاره کرد و گفت: بعد از رکودی که سال گذشته در این حوزه شاهد بودیم مجددا نشاط به حوزه گردشگری خروجی بازگشته و می‌توان گفت آمار گردشگران خروجی ۵ ماه نخست سال ۹۷ تقریبا برابر با تعداد گردشگران ورودی ما است.

او تصریح کرد: از آن جهت به حوزه گردشگری خروجی نیز توجه نشان می‌دهیم چراکه زندگی و معاش فعالانی که در حوزه گردشگری خروجی فعال هستند کاملا با توسعه و رکود در این حوزه ارتباط دارد. از دیگر سو ۱۰ کشوری که در اولویت گردشگری ورودی ما هستند تقریبا همان کشورهایی هستند که گردشگران خروجی ما نیز به آن سفر می‌کنند. درواقع می‌توان گفت یک روند متقابل بین کشورهای ما وجود دارد.

او در ادامه به برگزاری مراسم روز جهانی گردشگری اشاره کرد و گفت: رویدادها و جشنواره‌هایی را به عنوان یکی از عوامل توزیع سفر در کشور در نظر گرفته‌ایم حتی از رویداد مراسم گردشگری برای معرفی مقصدی جدید در کشور استفاده خواهیم کرد چنانکه مراسم رسمی روز جهانی گردشگری را ۶ مهر ماه در زاهدان، در استان سیستان و بلوچستان برگزار خواهیم کرد. در عین حال امسال سه استان سیستان و بلوچستان، سمنان و کردستان را به عنوان پایلوت برگزاری برنامه‌های روز جهانی گردشگری در نظر گرفته‌ایم. در این میان ۹ مهر ماه در سمنان با همکاری دانشگاه سمنان ۱۰ و ۱۱ مهر ماه نیز در استان کردستان رویداد ملی با موضوع اکوتوریسم و گردشگری روستایی در سنندج برگزار خواهد شد.

 ستاد هماهنگی سفر

تیموری در ادامه به بحث ستاد هماهنگی سفر اشاره کرد و گفت: ستاد مرکزی خدماتی سفر دبیرخانه‌ای دائمی دارد و صرفا در ایام نوروز فعال نیست بلکه در تابستان نیز جلساتی برگزار کرد. سعی بر آن است تا سفرهای برنامه‌ریزی شده را نه عنوان یک پروژه بلکه به عنوان یک رویکرد دنبال کنیم. هرچند سفر در حجم بالایی در کشور اتفاق می‌افتد اما بیشتر انفرادی است و از هزینه‌های بالایی برخوردار است. در عین حال خط و مشی‌پذیر نیست و من به عنوان متولی گردشگری نمی‌توانم از آمارهای آن برای سیاستگذاریهای کلان استفاده کنم. از این رو به دنبال تورهای برنامه‌ریزی شده هستیم تا بتوانیم فرهنگ سفر را دنبال کنیم و همچنین سفرهای ارزان را اشاعه دهیم. بر این اساس هر استان موظف شده تا دو بسته سفر با ویژگیهای مد نظر معرفی کند.

معاون گردشگری کشور در پاسخ به این سوال که ایران در رتبه ۷۴ امنیت در دنیا قرار دارد و به نسبت کشوری ناامن به حساب می‌آید، گفت: امنیت یک مقصد از پارامترهای تعیین‌کننده در انتخاب آن مقصد برای سفر است ما نیز باید با بالا بردن امنیت و ایمنی در کشورمان این مهم را محقق کنیم اما متاسفانه به دلیل تبلیغات منفی که در سطح بین‌المللی وجود دارد برای سفر به ایران تردید وجود دارد. نباید فراموش کرد که در خیلی از کشورها مانند ایتالیا نیز دزدی و دعوا می‌شود. بنابراین لزومی ندارد در شرایطی که برای سفر به کشور ما تردید وجود دارد باز بیاییم و هر اتفاقی را که ممکن است تصویر منفی از ایران نشان دهد را بازنشر کنیم. در این میان کمیسیون امنیت گردشگران خارجی با همکاری دبیرخانه وزارت کشور و معاونت گردشگری مسائل پیش آمده را رسیدگی می‌کند.

او در پاسخ به سوال دیگری که در خصوص فعالیت یکی از سایت‌های فروش بلیت و بسته‌های سفر مطرح شده بود، گفت: شرکت‌های مسافرتی که به صورت مجازی و فیزیکی فعالیت می‌کنند تا زمانی که در چارچوب قوانین فعالیت داشته باشند و کاری خلاف قانون ارائه ندهند کارشان از نظر ما مورد تایید است. اینکه فعالیت برخی از واحدها به دلیل کاهش قیمت‌ها برای سایر فعالان چالش شده است، بهتر است در بازار رقابتی بخش خصوصی و صنفی آنها حل و فصل شود. به عنوان بخش دولتی در یک رقابت سالم ورود نمی‌کنیم تا زمانی که تخلفی را شاهد نباشیم.

 اساسنامه و قانون جامع گردشگری

تیموری در خصوص فعالیت سه بخش میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در وزارتخانه تازه تاسیس گفت: این سه حوزه سه بال وزارتخانه را تشکیل می‌دهند و هر یک از آنها می‌توانند موجب بالندگی دیگری شوند. قصد ما بر آن است ساختاری متوازن در برنامه خود داشته باشیم که این ساختار نیازمند کار مطالعاتی است. مجلس شورای اسلامی یک سال به ما فرصت داده تا ساختار مناسبی را آماده کنیم. مهم آن است که از فرصت ایجاد شده برای ساختار تخصصی که بدون نواقص ساختار قبلی باشد را ایجاد کنیم.

او خاطرنشان کرد: اساسنامه و قانون جامع برای گردشگری آماده کنیم چرا که مشکلات ما در آن بخش است و تداخلات وظایف با دستگاه‌های مختلف را شاهد هستیم که باید با وضع یک قانون آن را رفع کنیم.

ساماندهی تعطیلات

معاون گردشگری در خصوص ساماندهی تعطیلات برای رونق سفر نیز گفت: ما متولی و تصمیم‌گیر تعطیلات کشور نیستیم اما به عنوان متولی سفر از افزایش و نظم گرفتن تعطیلات استقبال می‌کنیم. ما به دنبال ساماندهی تعطیلات هستیم.

حساب‌های اقماری گردشگری

معاون گردشگری در پاسخ به خبرنگار ایلنا مبنی بر نتیجه نهایی حسابهای اقماری گردشگری که سالهاست مورد توجه مسئولان قرار گرفته، گفت: حسابهای اقماری از جمله مطالبات تاریخی ما است. حتی در اسناد بالادستی برنامه‌های چهارم و پنجم برای سه دستگاه مرکز ملی آمار، میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و بانک مرکزی تکلیف مشخص شده که این سه دستگاه در کنار هم باید حسابهای اقماری گردشگری را اجرایی کنند. به اعتقاد من؛ متولی اصلی این برنامه مرکز ملی آمار است و معاونت گردشگری باید از خروجی حسابهای اقماری استفاده کند. بانک مرکزی نیز به این مهم رسیده که باید حسابهای اقماری در حوزه گردشگری محقق شود اما این دستگاه‌ها این مهم را در اولویت خود قرار نداده‌اند. به گفته او در حال حاضر شرح خدمات پنج جدول از جداول حسابهای اقماری گردشگری با مرکز ملی آمار نهایی شده که این مهم طی یک ماراتن سخت و دشوار محقق شد. در این میان تمام هزینه‌ها توسط معاونت گردشگری پرداخت شده است.

علیرضا رحیمی (مدیرکل دفتر برنامه ریزی و حمایت از توسعه گردشگری) نیز در پاسخ به این خبرنگار ایلنا گفت: کشور بیش از ۱۷ سال است که نقشه توسعه گردشگری ندارد. در عین حال برنامه ملی توسعه گردشگری کشور را باید بازنگری کنیم. همچنین کشور سند راهبردی ندارد و نقش گردشگری در توسعه کشور مشخص نیست. نه تنها در حوزه صدور ویزا و فروش بلیت هواپیما بلکه در فروش بلیت بازدید از موزه‌ها و غیره نیز دستی نداریم و گردشگری هماهنگ‌کننده است. در این میان در ابتدای امر باید نقش گردشگری را در کشور مشخص کنیم. گردشگری جایی در حسابهای عالی کشور ندارد و ۲۰ سال است که فقط درباره TSA صحبت می‌کنیم و هنوز محقق نشده است. در عین حال می‌توان گفت فقط یک دستگاه است که توانسته در کشور حسابهای اقماری داشته باشد. حجم این پروژه بسیار پیچیده است و چون هیچ سابقه‌ای در انجام آن در کشور وجود ندارد با چالش‌های بسیاری روبه‌رو هستیم.

 ایران هراسی

تیموری در ادامه به ضعفی که در اطلاع‌رسانی حوزه گردشگری وجود دارد اشاره کرده و گفت: در حوزه موضع‌گیری‌ها ضعیف عمل کرده‌ایم از این رو در سطح بین‌المللی تبلیغات منفی علیه ایران شکل گرفته است و سبب شده گردشگران بین‌المللی یا ایران را به عنوان مقصد سفر نبینند و انتخاب نکنند یا اگر هم اسم آن را شنیده باشند به دلیل تبلیغات منفی برای سفر به ایران تردید خواهند داشت. در این میان فقط وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیست که می‌تواند چهره ایران را تغییر دهد بلکه این مهم به مجموعه‌های حاکمیتی بازمی‌گردد.

او خاطرنشان کرد: اکنون با ایران هراسی روبه‌رو هستیم. رفع این مهم فقط توسط وزارت گردشگری محقق نمی‌شود بلکه سایر ارگانها نیز باید ورود کنند. در این میان قرار است فرایند اطلاع‌رسانی گردشگری را به سازمان فرهنگ و ارتباطات و رایزنهای فرهنگی بسپاریم.

تیموری در خصوص وضعیت بودجه حوزه گردشگری نیز گفت: بودجه در بدترین شرایط خود قرار دارد اما طی سال گذشته حتی یک ریال هم برای انجام کارهای حوزه گردشگری از بودجه صرف نکردیم.

 احداث سرویس‌های بهداشتی

معاون گردشگری در ادامه به بحث احداث سرویس‌های بهداشتی بین‌راهی که یکی از مهمترین مباحث حوزه گردشگری است اشاره کرد و گفت: با وجود آنکه احداث و مدیریت سرویس بهداشتی را از دستگاه‌های متولی خواهان بودیم اما با توجه به قوانین موجود حتی نتوانستیم این مهم را در اختیار بگیریم در حالی که مسئولیت حوزه گردشگری را از معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خواهان هستید اما این حوزه در بین ۲۷ دستگاه تقسیم شده است و ما فقط اختیاردار این حوزه نیستیم. این مشکل در حوزه تشکل‌های گردشگری نیز وجود دارد. ما خواهان انسجام تشکل‌های گردشگری هستیم.

به گفته تیموری در وزارتخانه میراث گردشگری در حوزه میراث فرهنگی با تراکم نیرو روبه‌رو هستیم چنانکه ۷۰ درصد نیروهای فعال در حوزه مراکز استانها در حوزه میراث فرهنگی و یگان حفاظت فعال هستند و این تراکم در حوزه گردشگری وجود ندارد.

تیموری در ادامه به گردشگری سلامت و متولیان این بخش اشاره کرد و گفت: هر چند رتبه ایران در حوزه گردشگری سلامت و پزشکی ۴۲ در دنیا است اما در این میان با چالش‌هایی با وزارت بهداشت روبه‌رو هستیم و با وجود توافق‌نامه‌ای که بین وزارت بهداشت و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هنوز نتوانستیم به این حوزه نظم بدهیم. ما معقتد هستیم وزارت بهداشت باید این فرهنگ را بپذیرد که در امور غیر از درمان و تشخیص ورود نکند و اجازه دهد معاونت گردشگری امور گردشگران سلامت تا دم در بیمارستان را برعهده داشته باشد و امور گردشگران در داخل بیمارستان با وزارت بهداشت باشد. هرچند اگر خدمات در بیمارستان درست ارائه نشود و قیمت‌ها متناسب نباشد، گردشگران راضی نباشند خلل در حوزه گردشگری سلامت به وجود می‌آید. خلاءهای موجود در وظایف سبب شد شاهد ورود دلالان به حوزه گردشگری سلامت باشیم.