نگاهی نمایشی به زندگی کارگری از نیشکر هفت تپه؛
وقایع ناگوار چگونه در مناطق جنگزده ادامه مییابد؟
نمایشنامهنویس «خینابه» این اثر را بررسی پساجنگ و لطمات دوره هشت ساله دفاع مقدس بر کشور و به ویژه ساکنان مناطق جنگزده خوانده و آن را در پیوند با اتفاقاتی میداند که پس از آن و در وقایعی مانند وضعیت کارگران کارخانه نیشکر هفت تپه هم ادامه دارد.
وحید اسدزاده نویسنده نمایشنامه «خینابه» که این روزها در خانه نمایش مهرگان اجرا میشود، به خبرنگار ایلنا گفت: «خینابه» در مورد وضعیت شهرهای مرزی خوزستان به ویژه شهرهایی است که در طول هشت سال دفاع مقدس، شاهد بیشترین حوادث جنگی و وقایع پساجنگ بودند.
اسدزاده ادامه داد: این نمایشنامه، مساله جنگ را از نگاه پسری بررسی میکند که تمام خانوادهاش را در طول جنگ از دست داده و به تهران مهاجرت کرده بعد از آن وقتی به شهرش برمیگردد با یک ویرانه مواجه میشود. حالا دیگر نه تکیهگاهی دارد و نه پدری و نه حتی سرمایهای؛ همهچیزش را از دست داده است و امروز به دلیل تبعاتی که جنگ برای کشور داشته، به مشاغل کاذب و دستفروشی و قاچاق روی میآورد و دوباره به تهران برمیگردد.
این نمایشنامهنویس با اشاره به محوریت «خینابه» در پرداخت به اثرات روانی جنگ بر مشاعر این فرد، گفت: این داستان، داستانِ زندگی پسری است که در هفت سالگی شاهد مرگ خانوادهاش بوده و الان دیگر نمیتواند مسیر زندگیاش را به حالت عادی برگرداند. در واقع، با حفظ تمام قداست مساله دفاع و مظلومیت ایران در دوره جنگ هشت ساله، از یک دریچه دیگر به این دوره نگاه میکنیم؛ از سنگرهای جبهه فاصله میگیریم و میگوییم در گذر هشت سال دفاع مقدس، از بقایای جنگ، نسلی مانده که هیچوقت دیده و رسیدگی نشده است.
اسدزاده با اشاره به اینکه اینها پیشینه این قصه و عواملی است که داستان امروز زندگی این فرد را شکل میدهد، گفت: این پسر در گذر زمان از کارهای خلاف فاصله میگیرد و به سمت کارخانههای خصوصی میآید. اما در این کار هم با بدبیاری مواجه میشود؛ یک کارخانه تعدیل نیرو میکند و کارخانه بعدی حقوقش را نمیدهد؛ در واقع با تمام حوادثی مواجه میشود که واقعیت روز جامعه ماست. اتفاقاتی مانند نیشکر هفت تپه و شرایط اقتصادی کارگرانش.
او با تاکید بر اینکه وظیفه هنرمند این است که اتفاقات و وقایع پیرامونش را بررسی کند، گفت: در این متن قصد داشتم بگویم وضعیت اقتصادی و تعدیل نیرو و نپرداختن حقوق کارگران در همهجا بد و ناگوار است اما اگر این درگیری و تعدیل نیرو در اهواز و خوزستان اتفاق بیفتد که هشت سال جنگ و تبعاتش را متحمل شده، درد بیشتری دارد.
اسدزاده با تاکید بر اینکه «خینابه» مساله جنگ را بررسی میکند، گفت: کاراکتر اصلی قصه همان آدمی است که لطمه خورده و قربانی حوادث جنگ شده و امروز دقیقا همان جایی است که هیچ وقت به آن نگاه نشده. اغلب ما وقتی حرف از دفاع مقدس میزنیم تصورمان نشان دادن رزمندهها و نیروی عراقی است؛ اما علم جنگشناسی اساسا ماهیت جنگ را بررسی میکند؛ ما لطمههایی در این جنگ تحمیلی دیدهایم که هیچ وقت به آن نگاه نکردهایم. قطعا آمار بزهکاری، جرم و جنایت و موارد دیگر در شهرهای جنگزده پس از دفاع مقدس چندین برابر شده است و باید بررسی شود. درحالیکه این نگاه بهنظرم در مقوله جنگ بسیار کم یا جانبدارانه بوده است.
«خینابه» نمایشی به نویسندگی وحید اسدزاده، کارگردانی فربد نوزاد صدیق، تک بازی آرش کابلیان باغانی و تهیهکنندگی گروه فرهنگی هنری ژیوار است که تا ۲۶ تیر در خانه نمایش مهرگان اجرا میشود.