یک استاد دانشگاه در گفت‌وگو با ایلنا مطرح کرد؛
هنگام دیدن سریال‌های ایرانی دچار تشنج می‌شویم/ گریه مردم را درآوردن هنر نیست/ ساخت برنامه‌های کپی را دستاورد ندانیم/ در تلویزیون تک‌صدایی حکم‌فرماست
محمود مختاریان با بیان اینکه برنامه‌ای که از دیگران تقلید شده باشد، مزخرف است، گفت: ما نیروهای فراوانی داریم که در سینمای جهان اولین هستند؛ چرا باید از دیگران تقلید کنیم. متاسفانه در تلویزیون شایسته سالاری حاکم نبوده و تک‌صدایی حکم‌فرماست.
محمود مختاریان (استاد دانشگاه و کارشناس رسانه) درباره سیاست‌های رسانه ملی برای تولید برنامه‌های سرگرمی محور که غالبا از نمونه‌های خارجی ساخته می‌شوند، به خبرنگار ایلنا گفت: به طور کلی از نظر من برنامه‌ای که از دیگران تقلید شده باشد، مزخرف است. به هر حال ما باید خودمان خلاقیت داشته باشیم و برنامه‌هایی متناسب با فرهنگ خود را تولید کنیم.
وی در ادامه درباره کپی‌برداری‌های تلویزیون از برنامه‌های شبکه‌های خارجی بیان کرد: این اتفاق‌ها خیلی بد بوده و اصلا نمی‌توان درباره آنها صحبت کرد. الان که با شما صحبت می‌کنم، نمی‌دانم چند میلیون ایرانی در بیرون از ایران زندگی می‌کنند ولی این را با قاطعیت می‌گویم که دو هزار ایرانی در سینمای انیمیشن و بازی‌های رایانه‌ای جهان کار می‌کنند که نشان می‌دهد این دو بخش در سراسر جهان در اختیار ماست. علاوه بر این ما آدم‌های فراوان دیگری هم داریم که در سینمای جهان اولین هستند. از این موضوع می‌توان این طور نتیجه گرفت که ما نیروی متخصص و باسواد کم نداریم که بخواهیم از برنامه افراد دیگر کپی کنیم. به قول قدیمی‌ها مگر دستمان چلاغ است؟! با توجه به نیروهای خود به راحتی می‌توانیم در حوزه برنامه‌سازی اتفاق‌های خوبی را ایجاد کنیم.
مختاریان در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود استعداد‌های فراوان داخلی؛ شاهد ساخت برنامه‌های متناسب با فرهنگ خود نیستیم، بیان کرد: به دلیل اینکه شایسته‌سالاری حاکم نیست. ما اینجا بر اساس منافع شخصی خود آدم‌ها را نگاه می‌کنیم و به محض اینکه در جایی مستقر شویم، فامیل‌های خود را سر کار می‌آوریم. درحالی‌که این کار به هیچ وجه در رسانه جواب نمی‌دهد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: کار کردن در حوزه رسانه مانند راه رفتن روی لبه تیغ بوده و در ساختن افکار عمومی جامعه بسیار خطرناک است. باید اعتمادسازی، بسترسازی، برجسته‌سازی، فرهنگ‌سازی، تمدن‌سازی، مدیریت افکار عمومی و بسیاری موارد دیگر را بلد باشید. این موضوعات نشان می‌دهد که کار کردن در رسانه چقدر کار دشوار است. به نوعی ایجاد فضای رسانه‌ای یک شاهکار است ولی وقتی آن را بلد نیستیم، باید فکر دیگری کرد و در بحث آموزش در این حوزه کار کرد.
وی همچنین با اشاره به تعطیلی برنامه ۹۰ گفت: خیلی جالب است که تلویزیون به راحتی یکی از برنامه‌های پرطرفدار خود را تعطیل کرده و قید ۲۰ میلیون مخاطب خود را می‌زند. اصلا هم این موضوع برایش مهم نیست. واقعا باید پرسید که چطور می‌توان چنین ذهنیتی داشت؟ در جهان؛ غذا، سلاح و رسانه به عنوان معیارهای امنیتی ملی به شمار می‌آیند. یعنی باید گفت که رسانه به عنوان قدرت ملی شناخته می‌شود و نباید به این صورت با آن برخورد کرد.
مختاریان در ادامه بیان داشت: متاسفانه در تلویزیون تک صدایی حکم‌فرماست که به نوعی به ضرر خود این رسانه است. به عنوان مثال در شبکه‌های خارجی نسبت به شیوه کمک‌رسانی در سیل انتقاد می‌شود، ولی سوال اینجاست که به جای این شبکه‌ها، چرا تلویزیون خودمان این نقدها را نشان نمی‌دهد. این موضوع مشخص بوده که شهری به بزرگی آق‌قلا مشکلات زیادی دارد که اگر آنها را خودمان بگوییم، به مراتب بهتر از این است که شبکه‌های دیگر آنها را نشان دهند.
این کارشناس رسانه با بیان اینکه تلویزیون جای بسیار خوبی برای نقد است ولی اکنون چنین چیزی در آن وجود ندارد، عنوان کرد: باید بگویم قبل از اینکه آمریکا بخواهد با ما وارد جنگ اقتصادی شود، جنگ رسانه‌ای را با ما شروع کرده است. چراکه کوچکترین کار آنها حضور سناتورهایی است که از آمریکا به نوشتن توئیت‌های فارسی مشغولند، در صورتی که در حالت عادی هیچ دلیلی برای این کار وجود ندارد.
وی افزود: متاسفانه ما هیچ اقدامی بر مبنای جنگ رسانه‌ای متقابل انجام نداده‌ایم. در صورتی که واقعا آنها بر علیه ما وارد عمل شده و رسانه‌هایشان هر روز یک بامبول(بهونه) جدید را راه می‌اندازند. باید قبول کنیم که در این کار ناتوان بوده‌ایم. علاوه بر این مطبوعات که به شدت رسانه قدرتمندی بوده و در این امور می‌تواند به ما کمک کنند، با آمدن فضای مجازی تضعیف شده که اتفاق بدی به شمار می‌آید.
مختاریان ادامه داد: به هر حال ما در بحث گسترش فضای مجازی و اینترنت به هیچ وجه قابل مقایسه با کشورهایی همچون آمریکا و ژاپن نیستیم، با این وجود نشریات و مطبوعات ما از فضای مجازی ۱۰۰ درصد ضربه دیده است. در صورتی که این کشورها با وجود گسترش فضای مجازی در سرزمین‌شان با چنین مشکلی مواجه نشدند. به نوعی هر زمان که نشریات ما تضعیف شده‌اند، آنها هجوم بیشتری در رسانه‌های خود انجام داده‌اند و باید از این موضوع جلوگیری شود.
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره کیفیت سریال‌هایی که این روزها از تلویزیون پخش می‌شود، بیان کرد: اگر به کاراکترهای موجود در عموم سریال‌های ایرانی که تلویزیون نشان می‌دهد، دقت کنید، متوجه وضعیت مشابه در بین آنها خواهید شد. به نوعی عدم شاد بودن این سریال‌ها کاملا مشخص است. به عنوان مثال کاراکترهای موجود در این آثار دائما در حال دعوا هستند و به همین دلیل هنگام دیدن سریال‌هایی به این صورت حس تشنج به ما دست می‌دهد. به‌طور کلی در این آثار یا پدر گمشده، یا رفته زن دیگری گرفته است. علاوه بر این حتما سریال‌هایی به این شکل دارای صحنه‌های بیمارستان، زندان و کتک‌کاری هستند.
این کارشناس رسانه در بخش دیگری از صحبت‌هایش اظهار داشت: تلویزیون وظیفه دارد که برنامه‌های شاد تولید کند تا در روحیه ملی تاثیر بگذارد ولی اکثر برنامه‌های تلویزیون حال بد را به آدم‌ها منتقل می‌کند که به هیچ وجه خوب نیست. به شخصه گریه درآوردن از مردم در برنامه‌های مختلف را هنر نمی‌دانم. شادابی، سرزندگی، حرکت و پویایی را هنر می‌دانم و حتما تلویزیون باید همچین برنامه‌های در این جهت را بسازد. رسانه باید در خدمت منافع ملی، باور مردم، غرور ملی، ایجاد فضای شاداب در کشور، تعامل و وحدت ملی باشد و چنین اصولی را مبنای کار خود قرار دهد.
مختاریان در واکنش به قبول نکردن انتقادها توسط تلویزیون نیز گفت: اینکه ساخت برنامه‌های کپی را دستاورد بدانیم، درست نبوده و من آن را موفقیت نمی‌دانم. به هر حال ما باید خروجی داشته باشیم. چون اقتصاد رسانه خوانده‌ام می‌گویم که ما باید خرج و دخل خود را بلد باشیم. شما ۱۰۰ درصد باید هر لحظه خروجی خود را تست کنید و ببینید چه نتیجه‌ای دارد. چراکه این موضوع در برنامه‌ریزی آینده به شدت موثر است. خروجی یعنی اینکه من همین الان که با شما صحبت می‌کنم، ۲۹۵ شبکه در کشور دارم ولی چقدر مخاطب در شبکه‌های برون مرزی و درون مرزی خود دارم. اینکه شبکه‌ای پرمخاطب باشد هنری است که ما باید آن را بلد باشیم.
