رضا میرکریمی در گفت‌وگو با ایلنا:
امسال ۱۰ گردشگر سینمایی داشتیم/ بدم نمی‌آید جشنواره در یکی از شهرهای قدیمی برگزار شود/ نباید از منابع دولتی محروم شویم
رضا میرکریمی با بیان اینکه امسال حدود ۱۰ نفر گردشگر سینمایی داشتیم که با پرداخت تمام هزینه‌های خود در جشنواره جهانی فیلم حضور پیدا کردند، گفت: به شخصه از اینکه جشنواره جهانی در یکی از شهرهای قدیمی ایران برگزار شود، بدم نمی‌آید. اما این موضوع به میزان مشارکت و ضمانت اجرایی حداقل ده ساله از طرف شهر مورد نظر نیازمند است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، جشنواره‌های جهانی فیلم، جدا از اینکه رویدادی مهم در دنیای سینما به شمار می‌آیند، به عنوان یک ارزش افزوده برای کشورهای میزبان خود عمل کرده و دستاوردی برای شهر برگزاری هستند. جشنواره فیلم کن و ونیز از جمله جشنواره‌های گرید الف حوزه سینما به شمار می‌آیند که سالانه گردشگران بسیاری را به سمت خود جذب می‌کنند. به طور کلی این جشنواره‌ها علاوه بر اینکه در هر دوره خود میزبان چندی از بزرگان سینمای جهان هستند، در دو شهر تاریخی کن و ونیز برگزار شده که بسیار از گردشگران نقاط مختلف علاقمند به دیدن آنها هستند و چه زمانی بهتر از زمان برگزاری جشنواره‌های سینمایی که با سفر به آنها می‌توان با یک تیر چند نشان زد.
چند سالی است جشنواره جهانی فیلم فجر از جشنواره ملی جدا شده و اردیبهشت ماه در پردیس سینمایی چهارسو برگزار می‌شود. با توجه به اینکه این جشنواره نام جهانی را با خود یدک می‌کشد، باید در کنار میزبانی از مردم خودمان بتواند حداقل مورد استقبال گردشگران کشورهای همسایه و منطقه‌ای قرار گیرد. به بهانه برگزاری این رویداد جهانی با رضا میرکریمی (دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر) درباره ابعاد گردشگری این جشنواره که چقدر می‌تواند برای گردشگران کشورهای مختلف جذاب باشد، به گفتگو پرداختیم.
با توجه به موفقیت جشنواره‌های جهانی کن و ونیز در جذب گردشگران بسیار از نقاط مختلف دنیا، آیا در برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر نیز برنامه‌ای برای جذب گردشگران از نقاط مختلف دنیا داشته‌اید؟ به طور کلی فکر می‌کنید این جشنواره چقدر می‌تواند در بحث جذب گردشگر موفق عمل کند؟
یکی از آورده‌های جشنواره‌های جهانی برای شهرهایی که در آن برگزار می‌شود، همین جذب گردشگر و معرفی آن شهر به عنوان یک مقصد توریستی است. ولی معمولا این موضوع جزء سرمایه‌گذاری‌های درازمدت به شمار می‌آید. یعنی باید جشنواره‌ها سال‌های زیادی روی آن کار کنند تا آرام آرام بتوانند جشنواره خود را به عنوان یک مقصد گردشگری هم معرفی کنند.
از ۴ سال پیش که این جشنواره را با تغییرات جدی آغاز کردیم، یکی از نگاه‌هایمان این بود که جشنواره جهانی را به مرکز شهر و جایی که موزه‌ها و محله‌های قدیمی شهر در آن قرار دارند، بیاوریم و به این صورت جمعیت میهمانمان را هم دعوت کنیم که در زمان‌های خالی خود از این فضا‌ها بهره ببرند. بر همین اساس تورهای تهران‌گردی را برای آنها در نظر گرفتیم و حتی در سایت خود یک بخشی را مختص به کسانی در نظر گرفتیم که مهمان مستقیم ما نیستند ولی می‌‌خواهند از جشنواره استفاده کنند و همه هزینه‌های حضورشان را نیز خودشان می‌پردازند. به این ترتیب هم سال گذشته و هم امسال تعدادی گردشگر سینمایی داشتیم که البته تعدادشان زیاد نبود. یعنی سال گذشته دو نفر و امسال چیزی حدود ۱۰ نفر که از کشورهای چین و عراق بودند به جشنواره آمدند و تمام هزینه‌های خود را به صورت شخصی پرداخت کردند.
خب اگر این نگاه استمرار داشته باشد و ما برای موفقیت بیشتر جشنواره و جایگاه بالاتر آن تلاش کنیم، طبعا این آمار در آینده رشد داشته و می‌تواند گردشگران بیشتری را به سمت خود جذب کند.
چراکه در منطقه غرب آسیا که جشنواره جهانی فجر برگزار می‌شود، هیچ جشنواره معتبر دیگری هم‌تراز ما برگزار نشده و با توجه به اینکه هزینه اقامت و سفر به ایران نسبت به کشورهای دیگر ارزان‌تر هم هست، این جشنواره می‌تواند برای همه دانشجویان و هواداران سینما در منطقه و کشورهای همسایه یک مقصد خوب برای گردش علمی سینمایی باشد تا با هزینه‌ای کم به اینجا بیایند و در کنار ملاقات با فیلمسازان بزرگی را که از کشورهای مختلف در این رویداد حاضر می‌شوند، مجموعه زیادی از فیلم‌هایی که در اینجا به نمایش درمی‌آید را ببینند. این افق غیرقابل دسترسی نیست. زمان می‌خواهد و تدریجی اتفاق خواهد افتاد. به شرط اینکه جشنواره دستخوش تغییرات ناگهانی نشود و دائم آیین‌نامه‌ها و اصول اجرایی خودش را تغییر ندهد و شناسنامه دار شود.
به امکان تغییرات ناگهانی جشنواره اشاره کردید. با توجه به حواشی ایجاد شده آیا قرار است برای سال آینده جشنواره با تغییرات ناگهانی همراه شود؟
نه منظورم این نیست که تغییر در سطح دبیر می‌خواهد اتفاق بیفتد. منظورم این است که برای پیدا کردن یک هویت، شما دائما نمی‌توانید لحن خود را عوض کنید و باید افق‌های بلند برای خودتان طراحی کنید تا دیگران بتوانند شما را خوب بشناسند و بدانند با چه جشنواره‌هایی روبرو هستند.
باتوجه به اشاره‌ای که درباره برگزاری تورهای تهران گردی برای میهمان‌های خارجی جشنواره کردید، این تورها شامل بازدید از چه مکان‌هایی می‌شود؟ آیا تورهای تهران‌گردی مورد استقبال گردشگران هم قرار گرفته است؟
تورهای کم‌هزینه و پاره‌وقت زیادی را برای میهمان‌های خارجی خود برنامه‌ریزی کردیم که به طور کلی از ساعت ۱۰ صبح از جلوی محل اقامت آنها که هتل فردسی است شروع می‌شود و آنها پیاده به مقصد موزه‌های اطراف هتل فردوسی که حدود ۱۳ یا ۱۴ موزه خوب است، می‌روند و از جمله آنها می‌توان به موزه‌های ایران باستان، ملک، جواهرات سلطنتی، عبرت و موارد دیگر اشاره کرد. علاوه بر این برنامه‌ها تورهای شبانه همچون بازدید از پل طبیعت و مواردی از این دست نیز برنامه‌ریزی شده و انجام می‌شود.
میهمان‌های خارجی ما از این تورها به شدت رضایت داشته و بر همین اساس حتی گاهی اوقات حجم تورها به صورتی بوده که در حال آسیب زدن به برنامه‌های جشنواره بوده و ما مجبور شدیم به خاطر استقبال زیادی که از تورها می‌شود، سهمیه‌بندی کنیم تا فضای داخلی جشنواره خالی از میهمانان خارجی نشود.
آیا برنامه‌ای برای تبلیغ این بخش دارید تا در سال آینده شاهد جذب گردشگران بیشتری در این رویداد سینمایی باشیم؟
از میهمانان خارجی خود در ایران تصاویر زیادی گرفته‌ایم و می‌خواهیم یک بخشی از سایت خود را به معرفی تورها و جاذبه‌های شهری تهران اختصاص دهیم. امیدوارم با همکاری جدیدی که با شهرداری تهران آغاز شده بتوانیم روی این بخش بیشتر سرمایه‌گذاری کنیم.
با توجه به استفاده جشنواره‌های معتبری همچون کن و ونیز از شهری توریستی برای برگزاری جشنواره، آیا امکان این موضوع وجود دارد که دوره بعدی جشنواره جهانی فیلم فجر در یکی از شهرهای تاریخی ایران که می‌تواند برای گردشگران جذابیت بیشتری داشته باشد، برگزار شود؟ یا اینکه اگر جشنواره در تهران است، این امکان وجود دارد که برای ارائه تصویر بهتر از شهر تهران برخی از کارگاه‌ها را در مکان‌های تاریخی همچون عمارت مسعودیه برگزار کنید؟
جابجایی جشنواره و بردن آن به شهر دیگر تصمیم سختی است که جوانب آن باید کامل سنجیده شود. شخصا بدم نمی‌آید که جشنواره در یکی از شهرهای قدیمی ایران برگزار شود ولی این موضوع بستگی به خیلی چیزها دارد. به میزان مشارکتی که از طرف آن شهر وجود دارد و همچنین ضمانت اجرایی برای حداقل ۱۰ سال برگزاری جشنواره در آن شهر که باید وجود داشته باشد. ما یک تجربه تلخ در مورد جشنواره اصفهان داشتیم که بارها قرارداد بین شهرداری و سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی لغو شده و جشنواره از اصفهان به کرمان رفته دوباره به اصفهان بازگشته و برای سال بعد به همدان رفته است. اگر قرار باشد چنین اتفاقاتی بیفتد، باید این موارد در نظر گرفته شود. چراکه در صورت مشکل این موارد به هویت جشنواره لطمه می‌زند.
در مورد برگزاری برخی از مراسم‌های جشنواره در برخی از موزه‌ها و اماکن تاریخی تهران نیز باید بگویم که ما این کار تا حدی انجام داده‌ایم. به عنوان مثال دو سال قبل دو نشست و یک رونمایی فیلم از آقای سوکورف داشتیم که با حضور خودشان در موزه ایران باستان برگزار شد؛ با توجه به اینکه فیلم درباره موزه لوور بود. یا بعضی از نشست‌ها را در بنیاد سینمایی فارابی که اتفاقا یک ساختمان قدیمی بوده و کنار موزه آبگینه است، برگزار می‌کنیم. همین طور موزه سینما یکی از مکان‌هایی است که برخی از نشست‌ها در آنجا برگزار می‌شود.
در روزهای گذشته شایعاتی مبنی بر خصوصی‌سازی جشنواره جهانی مطرح می‌شود. اینکه قرار است در دوره بعدی جشنواره اسپانسر داشته باشد تا دیگر با حاشیه‌هایی که امسال نسبت به آن مطرح می‌شد تقابلی نداشته باشید. این موضوع چقدر صحت دارد؟
من تعریف خصوصی و دولتی را خیلی مناسب نمی‌دانم چون بالاخره اکثر جشنواره‌های مهم دنیا هم، بودجه‌های خود را از منابع دولتی تامین می‌کنند. به نظر من؛ استقلال فکری جشنواره حداقل در زمینه اجرا و انتخاب‌هایش و صرفا هماهنگی در سطح کلان برای ترسیم افق‌ها با سیستم دولتی وضعیت مطلوب و خوبی است که تقریبا می‌توانم بگویم در چند سال گذشته ما این را داشتیم. به شخصه خیلی مناسب نمی‌دانم جشنواره‌های معتبر این شکلی از منابع دولتی محروم شوند و ارتباط‌شان کاملا قطع شود.
ضمن اینکه همان طور که گفتم جشنواره‌های موفق و بزرگ دنیا ممکن است که در ظاهر تظاهر کنند که خیلی مستقل هستند ولی عملا افق‌های بلندشان را بر اساس سیاست‌های کلان ملی خود تنظیم می‌کنند و برای تنظیم و طراحی این افق‌ها حتما هماهنگی بین سازمان‌های ذیربط‌شان و جشنواره‌هایشان وجود دارد منتهی با زیرکی تمام این موضوعات پشت پرده اتفاق می‌افتد و در ظاهر به شکل دیگری عمل می‌کنند و در جزئیات دخالت نمی‌کنند.
گفتگو: حامد قریب
