گردشگری تجاری؛ کاروانی برای سفر در راه ابریشم

به گزارش خبرنگار ایلنا، تجارت در جهان به محور اصلی زیست اقتصادی بدل شده و با گسترش تجارت، تقسیم منافع اقتصادی میان مردم جهان، سرعت بیشتری گرفته است و سبب شده تا مطابق با تکیه بر اصل رقابتی مزیت نسبی، از مزایای زندگی مرفه‌تر با هزینه‌ای کمتر بهره ببرند.

از گذشته‌های نسبتا دور، سفرهای طولانی مدت و با بعد مسافت بالا، منحصر به طبقه تجار بود و حتی در تاریخ ایران نیز، لقب سیاح، با بسامد و تکرار بسیار بالایی خطاب به تجار به کار می‌رفت.

این موضوع هم از این جهت بود که تجار سرزمین‌های مختلف برای خرید کالاهایی که در سرزمین خودشان یافت نمی‌شد، تجارت را بدل کردند و به همین دلیل می‌شود گفت که تجارت اولین نوع، یا یکی از اولین‌ گونه‌های توریسم (به لحاظ زمان پیدایش) بود و توریسم هم در واقع معلول شکل‌گیری و بسط تجارت بوده و هست.

اکنون از انواع گردشگری‌های تجاری، می‌توان به حضور هیئت‌های تجاری مختلف در سرزمین‌های دیگر، برای خرید و یا فروش کالا، تکنولوژی و خدمات یاد کرد؛ که بر اساس آن کشورها نیازمندی‌های خود را در مبادله با صاحبان کالا و سرمایه تهیه می‌کنند.

نمایشگاه‌های بین‌المللی به عنوان نمود دیگری از گردشگری تجاری، که در حوزه‌های تخصصی مختلف برگزار می‌شوند نیز، در واقع به عرصه‌ای برای عرضه کالاها و خدمات مختلف بدل شده‌اند که مشتری‌ها در فضاهایی نسبتا رقابتی، نیازهای خود را تامین می‌کنند. بازارچه‌های مرزی نیز در واقع، مرزنشینان سرزمین‌های مختلف را به بسط سفرهای تجاری ترغیب می‌کنند؛ از این جهت که کالاهای تولید شده خود را برای عرضه به همسایگان آن سوی مرز عرضه می‌کنند و همچنین کالاهای مورد نیاز خود را از آن سوی مرز و با سفرهای نسبت کم مسافت، تامین می‌کنند و یکی دیگر از اشکال توریسم تجاری را رقم می‌زنند. 

گونه‌ای دیگر از توریسم تجاری وجود دارد که در واقع مسافران با قصد سفرهای درمانی، مذهبی، تاریخی، ورزشی و دانشگاهی، به یک مقصد سفر می‌کنند اما با مشاهده فضای کالاهای ترجیحی و با مزیت نسبی مناسب، در واقع به «تجارت چمدانی» روی می‌آورند.

تجارت چمدانی در واقع عبارت از گونه‌ای از توریسم بوده که اقدام به خرید کالاهای متنوع با حجم‌های محدود از سرزمین‌های مقصد می‌کنند و در واقع به خردترین شکل از توریسم تجاری (به لحاظ حجم) بدل می‌شود. این در حالی‌ست که بیشترین خرید از کالاهای با مارک‌های پرطرفدار (برندها)، در این مدل از توریسم صورت می‌پذیرد.

برای توسعه توریسم تجاری در کشور، حذف یا کاهش تعرفه‌های تجاری به شکل ترجیحی، توسعه نمایشگاه‌های بین‌المللی تخصصی، توجه ویژه به بازارچه‌های مرزی، کاهش محدودیت‌های مترتب بر تشکل‌های صنفی و تجاری (به ویژه اتاق بازرگانی مشترک ایران با کشورهای دیگر) و همچنین رفع موانع حضور تجار، کارآفرینان و شرکت‌های ایرانی برای حضور در نمایشگاه‌های خارجی، در کنار احیای پروژه‌های حمل و نقل از قبیل احیای راه ابریشم و همچنین تکمیل شبکه کریدوری شمال ـ جنوب، از جمله راهکارهای متخصصان این حوزه برای توسعه و تقویت توریسم تجاری در ایران است.

راه ابریشم، در واقع مسیری تجاری بود که در ابتدا کاروان‌های تجاری در مسیر آن، ابریشم و کتان حریری به مقصد اروپا می‌بردند و از مسیر ایران عبور می‌کردند و در واقع ایرانیان نخستین وضع‌کنندگان تعرفه برای عبور کالاهای تجاری بودند. پس از چندی، در عصر اشکانیان، تجار ایرانی نیز به تجارت ادویه، عطر، زعفران، فرش و خشکبار نیز، به سایر کالاهای تجاری در این جاده افزوده شد و به مدت حدود دو هزار سال، تنها کریدور سراسری و مهم تجارت در جهان بود.

تکمیل شبکه ریلی و برقی‌سازی خطوط آهنی که پیش‌‌تر ساخته شده بودند، هم در جهت حمل بار و هم در راستای جابجایی مسافر با اتصال کامل شبکه ریلی ایران به کشورهای ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، چین، روسیه، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، ترکیه و در نهایت اروپا، به طور قطع همان احیای راه تاریخی ابریشم از طریق غول‌های لوکومتیوی‌ست. تکمیل شبکه اتوبان‌های بین شهری و حذف نقاط حادثه‌خیز راه‌ها، توسعه فرودگاه‌ها و افزایش پروازهای بین‌المللی، تخصصی‌سازی نمایشگاه‌های بین‌المللی و توزیع آن بین استان‌ها، از دیگر ابتکارات لازم برای افزایش جلب توریست‌های تجارت‌پیشه است.