در 6 سال گذشته کتابخانه‌های تهران تغذیه نشده‌اند/3 میلیون نفر ساعت، زمان شهروندان در ترافیک هدر می‌رود

به گزارش خبرنگار ایلنا، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران در گفتگوی پیش رو در رابطه با گسترش فرهنگ کتابخوانی از طریق توسعه امکانات مرتبط با کتب صوتی و الکترونیکی گفت: در آغاز فرایندی هستیم که طی آن با هماهنگی با ناشران و مولفین، از طریق کاهش قیمت نسخه تمام شده صوتی، کتاب به شکل ارزان‌تری در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد. این در حالیست که توسعه کتب غیرچاپی در سالیان اخیر، با معضل کپی ‌رایت و تامین حقوق پدیدآورندگان مواجه بوده است. در صورت جلب رضایت مصنفین، به‌نظر می‌رسد که رخ دادن این پدیده باعث بروز یک انقلاب عظیم در حوزه نشر و توزیع کتب مختلف باشد.

در دوره استقرار شورای شهر کنونی چه تصمیماتی در حوزه کتاب اتخاذ شده و چشم‌انداز آینده کتاب در شهر تهران چیست؟

اگر من بخواهم به یک تصمیم خاص در حوزه کتاب در شورای کنونی اشاره کنم، باید بگویم که مصوبه اختصاصی در مورد کتاب نداشتیم. منتهی رویکرد شورا در سالهای اخیر، حمایت ویژه از نمایشگاه بین‌المللی کتاب بوده است. نمایشگاه امسال که در مصلی برگزار شد، دامنه وسیعی از حمایت‌های مادی و معنوی از جانب شورا و شهرداری نسبت به این رویداد بزرگ فرهنگی اتفاق افتاد. سال قبل هم که در نمایشگاه شهر آفتاب برگزار شده بود، حمایت‌های مدیریت شهری از این رویداد بسیار گسترده بود و طیفی از خدمات گسترده در حوزه تسهیلات مادی و معنوی تا بسیج خطوط حمل‌ونقل اتفاق افتاد. امسال هم شورای شهر در هفته کتاب، پیگیر نهضت «حال خوش خواندن» بود و در روز کتابگردی نیز با حضور مدیران ارشد شهری در پنجشنبه کتابگردی، مشکلات متولیان و فعالین حوزه کتاب از نزدیک مورد بررسی قرار گرفت. همچنین حمایت جدی از کتابخانه‌های عمومی و تخصصی در سطح شهر تهران، ازجمله رویکردهای جدی و مورد پیگیری شورا در این حوزه بود.

آیا می‌شود که در شهر تهران، «کیوسک‌های کتابخوانی» یا پاتوق‌های کوچک مشابه آن را داشته باشیم؟ به گفته ریاست قوه‌قضائیه، نرخ سرعت دسترسی به مواد مخدر تهران از 15 دقیقه به 7 دقیقه کاهش داشته است. ممکن است که در دسترسی شهروندان به کتاب و یا محصولات فرهنگی نیز چنین سهولتی ایجاد شود؟

یکی از کارهایی که ما در سال قبل در دستور کار قرار دادیم، توجه به راسته کتاب بود؛ که براساس آن ما بتوانیم  از کتابفروشی‌های حاضر در خیابان انقلاب و همچنین خیابان کریم‌خان، حمایت مادی و معنوی کنیم و فرصتی را برای شکل دادن به این بخش، در دستور کار قرار دهیم. ما همچنین به دنبال این بودیم که در سرای محلات مختلف، کتابخانه داشته باشیم و البته این اتفاقا مبارک هم پا گرفته است. در حوزه سازمان فرهنگی و هنری شهرداری، 108 کتابخانه فعال، به شکل مستقل و یا در قالب فرهنگسراها داریم، همچنین بیش از 300 کتابخانه در قالب سرای محلات نیز وجود دارد که شبکه وسیعی از دسترسی به کتاب را در شهر تهران نمایان می‌سازد. به هر حال سعی شده که به لحاظ سخت‌افزاری، چیزی کم و کسر نیست اما شوربختانه، اتفاق نگران‌کننده در این حوزه این بود که در 6 سال گذشته کتابخانه‌های زیر مجموعه سازمان فرهنگی و هنری تغذیه نشده است و از نظر خرید کتب جدید شارژی در قبال آنها صورت نگرفت. امیدوارم که ما بتوانیم براساس بودجه نیم‌درصدی که براساس قانون، از بودجه شهرداری کسر می‌شود و در اختیار سازمان کتابخانه‌های عمومی کشور قرار می‌گیرد نیز، در امر تغذیه کتابخانه‌های مختلف در سطح شهر تهران بهره ببریم و این روند در دوره جدید نه تنها دچار اختلال نشده است، بلکه با جدیت و انرژی متفاوت‌تری به دنبال تقویت این موضوع هستیم.

اتفاق تازه‌ای به نام فیدیباکس در ارتباط میان حوزه کتاب و همچنین شبکه حمل‌ونقل مترو تهران اتفاق افتاد. آیا امکان بروز این پدیده در سیستم اتوبوسرانی و تاکسی‌رانی نیز وجود دارد؟ در مترو به علت سرعت حمل و نقل، امکان خواندن دقیق متون وجود ندارد اما در شبکه تاکسیرانی و اتوبوسرانی به علت بروز پدیده ترافیک، این نیاز بیشتر حس می‌شود...

من در چند سال اخیر یک نگاه دیگری در این زمینه را دنبال می‌کنم و آن این است که ما باید توجه جدی‌تر و جدیدتری نسبت به پدیده کتاب صوتی داشته باشیم. در گذشته، کتاب‌های صوتی که تولید می‌شد بیشتر در ارتباط با جامعه روشندلان کشور بود و البته بسیار شایان تقدیر بود اما پرسشی که در این میان شکل می‌گیرد این است که چرا باید فقط این امکان برای یک قشر خاص از جامعه مورد استفاده قرار بگیرد؟ با توجه به روندی که در کاهش ساعات مطالعه ایرانیان وجود دارد و بسیار نگران‌کننده هم هست و همچنین با عنایت به اینکه ما در تهران، در روز، بیش از 3 تا 5 میلیون ساعت نفر حضور در ترافیک شهری را داریم که اگر این زمان عظیم مدیریت شود و به مسائل اساسی فرهنگی تخصیص یابد، یک تحول بزرگ فرهنگی رخ می‌دهد. با توجه به اینکه بیش از 100 میلیون دستگاه تلفن هوشمند در کشور وجود دارد، چرا ما نباید این ظرفیت را به شکل کتاب صوتی در قالب اپلیکیشن‌های متعدد به مردم عرضه نکنیم؟ این یک فرصت بسیار مغتنم هست و من در بازدیدهای مرتبط با هفته کتاب، از مراکزی که تولیدکنندگان اصلی کتاب صوتی هستند؛ یکی در خاوران که حوزه مسائل فرهنگی و هنری و دیگری در حسینیه ارشاد، بیش از هزار نسخه کتاب صوتی تولید شده است. کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر به دنبال این است که این پدیده مثبت را در سطحی گسترده در اختیار همه شهروندان تهرانی قرار دهد.

این فرآیند دارای اشکالات حقوقی متعددی از قبیل تامین حقوق ناشر و مولف هست. این مشکل چگونه قابل حل است؟

ما باید در یک فرآیند هماهنگ، با کمک ناشر و نویسنده یا مترجم، اگر کتابی در نسخه چاپی خود دارای قیمت 50 هزار تومان است، این نسخه از طریق صوتی‌سازی قابل استنساخ باشد و پس از تبدیل به کتاب صوتی، با 10 درصد قیمت روی جلد، هم کتاب با قیمت بسیار ارزان‌تری در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد و هم بحث حق مولف حفظ می‌شود و ما هم به آرامی به سمتی می‌رویم که در تمامی اماکن شهری و یا حتی در هنگام حضور در اماکن ورزشی و یا منازل افراد، امکان بهره‌برداری از این فرصت را داشته باشیم و در نهایت باعث ارتقای رویکرد شهروندان در مواجهه با پدیده کتاب خواهد شد.