کشتی گرفتن با «بوف کور» یا شجاعت می‌خواهد یا حماقت

به گزارش ایلنا، بیست و هشتمین رونمایی کتاب بهاران با رونمایی از نمایشنامه محمدعلی سجادی با عنوان «بوف نه چندان کور» با حضور فرهاد توحیدی، جابر قاسمعلی، محمد ابراهیمیان و محمدعلی سجادی در تاریخ هفتم اسفندماه نود و پنج برگزار شد.

برنامه با معرفی میهمانان توسط مجری، بهزاد مرتضوی و سپس دعوت او از فرهاد توحیدی برای سخنرانی آغاز شد.

فرهاد توحیدی: محمدعلی سجادی نوع جویی و جسارت در کار دارد

توحیدی ضمن تفسیر مختصری در مورد رمان «بوف کور» گفت: من در مورد محمدعلی سجادی می‌توانم بگویم که او یک نوع‌جویی و جسارت در کار دارد و عنصر تجربی را از آغاز فعالیت‌های هنری خود تا به الان حفظ کرده است و این از کسی که هم نقاش هست و هم کارگردان، هم بازیگر و هم نویسنده بعید نیست. کسی که بخواهد با بوف کور کشتی بگیرد یا احمق است یا شجاع و در مورد سجادی تشخیص من این است که او شجاعت به خرج داده است.

توحیدی گفت: «بوف کور» ایهامی دارد که صادق هدایت با وضعیت خود انتخاب کرده است. پی‌رنگ درونیِ «بوف کور» با عنصر مدرنیت در دوره هدایت ارتباط دارد و در بحث جوهر فلسفه خود را نشان می‌دهد. آن‌چه «بوف کور» را بوف کور می‌کند عنصر مدرنیت است. صادق هدایت را حتی دوستان نزدیکش هم درک نمی‌کردند برای مثال  وقتی صادق هدایت «بوف کور» را نوشت یکی از دوستان نزدیکش به او گفت زمانی را که تو روایت می‌کنی در آن عینک و تریاک وجود نداشته و هدایت در جواب گفت این یک اثر فانتزی است و در آن الزامات تاریخی را می‌توانی نادیده بگیری.

توحیدی در ادامه گفت: آثار هدایت تحت تاثیر خیلی چیزها بوده اما بیشتر تحت تاثیر آخرین یافته‌های روانشناسی بوده است.

وی افزود: عقده‌ی ادیپ در «بوف کور» مطرح است که البته سجادی هم به نوعی در «بوف نه چندان کور» به آن پرداخته است.

وی درپایان گفت: نقطه تمایزِ بین «بوف نه چندان کور»  محمدعلی سجادی با «بوف کور» صادق هدایت این است‌که هر چقدر آن در ذهن است این زمینی است و همه‌ی ارجاعات آن ما را به مناسبات امروز می‌رساند. جهان، جهانِ رجاله‌ها و جهانِ لکاته‌هاست. «در کوی ما شکسته دلی می‌خرند و بس بازار خودفروشی از آن سوی دیگر است». در این زمان هم یکی خود را با بنزش عرضه می‌کند و یکی مدل نقاشی می‌شود. امروز عنصری که این دنیای دیجیتال را هضم می‌کند چیست؟ و این پرسش از نظر من در کار سجادی غیبت دارد که البته اشکالی ندارد و شاید سجادی اصلا نمی‌خواسته به آن سمت برود.

جابر قاسمعلی: بوف نه چندان کور حدیث نفس خود محمد علی سجادی است

جابر قاسمعلی که سخنران بعدی مراسم بود، گفت: سجادی چه چیزی بهتر از «بوف کور» را می‌توانست پیدا کند که دل‌مشغولی‌های خود را در آن بگوید و آن را بهانه‌ای پیدا می‌کند تا اسطوره و داستان خود را بسراید. سجادی این فضا را برای کارها و نگاهِ ویژه‌ی خودش فراهم کرد. «بوف نه چندان کور» یک جورهایی معکوس شده است و در واقع حدیث نفس خودِ محمدعلی سجادی است؛ سجادی‌ای که نقاش است حالا آمده تا در فضا و بستری که به سینما نزدیک است آن ژانری که خود دوست می‌دارد را در آن بریزد.

قاسمعلی در ادامه گفت: آن چیزی که برای من به شدت جذاب است تاکید بر جهان مردگان است. بازی با جهان مردگان بازی با عنصر آینه، بازی با زنی که مثل کابوس ظاهر می‌شود، بازی با یک افسانه یونانی، بازی با اسطوره «ارفه» است و در اینجا هم در واقع نویسنده و نقاش هر دو یکی هستند و با یادآوری آن گذشته‌ها به یک گذشته‌ای برمی‌گردد که فقط جهان مردگان را برای ما بازسازی می‌کند.

وی در ادامه افزود: سجادی از ترفند بازی در بازی استفاده می‌کند و این به خاطر محدودیت امکانات و یا مالی نبوده بلکه استفاده از بازیگران محدود و ایفای نقش‌های متعدد توسط آن‌ها در حقیقت عامدانه بوده و در پایان نمایش می‌خواسته بگوید همه‌ی این‌ها در حقیقت می‌خواسته یک نفر باشد.

قاسمعلی در پایان گفت: محمدعلی سجادی در سن و سالی که الان دارد یک بچه‌ی بازیگوش است که به نظر من یکی از اصلی‌ترین خصیصه‌های محمد است.

محمد ابراهیمیان: نقطه درخشان این کار زبان نمایش و نگاه آن به اجرا است

محمد ابراهیمیان روزنامه‌نگار و منتقد تاتر در سخنانی ضمن نقد «بوف نه چندان کور» محمدعلی سجادی گفت من روایت سجادی را از «بوف کور» را به انار تشبیه می‌کنم.

ابراهیمیان ورود سجادی را به تاتر درخشان خواند و اثر اخیر او را قابل تامل و در خور توجه دانست.

محمدعلی سجادی: با دیداری کردن کتاب می‌خواهم فضایِ دوری از کتاب خواندن را پر کنم

در پایان این آیین رونمایی محدعلی سجادی ضمن تشکر از موسسه‌ی بهاران و نشر افراز گفت: هرقدر سپاس بگویم در این شرایط نامهربان با این‌همه مهربانی از سمت دوستانم کم است.

او گفت: من در مورد «بوف نه چندان کور» چیزی نمی‌گویم و فقط به این نکته اشاره می‌کنم که زمانی که آن را کار می‌کردم هم‌زمان تابلوهای آن را هم می‌کشیدم و آن را به یک پکیجی تبدیل کردم که این کتاب در حقیقت دیداری شود.

در پایان این مراسم فیلم درباره بوف کور، ساخته محمد علی سجادی برای حضار به نمایش درآمد.