متأسفانه کشور را با رویکرد مسأله محور اداره می‌کنیم
خسرو سلجوقی، عضو هیات عامل و معاون سازمان فناوری اطلاعات ایران در چهاردهمین نشست تخصصی سواد رسانه‌ای و مسئولیت اجتماعی با بیان اینکه در کشور دو نوع رویکرد می‌تواند حاکم باشد که یکی رویکرد مسأله محور و دیگری راهبرد محور است، اظهار کرد: متأسفانه کشور را با رویکرد مسأله محور اداره می‌کنیم و رویکرد راهبرد محور اصلا حاکم نیست. رویکرد مسأله محور یعنی ابتدا با مشکلی رو به رو می‌شویم و بعد فکر می‌کنیم چه راهکاری باید ارائه دهیم.
به گزارش ایلنا، چهاردهمین نشست تخصصی سواد رسانه‌ای و مسئولیت اجتماعی با موضوع «نقد و بررسی سیاستگذاری فرهنگی در حوزه ی فضای مجازی» با حضور محمد صادق افراسیابی؛ دبیر کل همایش سواد رسانه‌ای و مسئولیت اجتماعی، امیر عبدالرضا سپنچی؛ عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و خسرو سلجوقی؛ عضو هیئت عامل و معاون سازمان فناوری اطلاعات ایران در رادیو گفت و گو برگزار شد.
محمد صادق افراسیابی با اشاره به نظریه‌ی مک گوئیگان در حوزه‌ی سیاستگذاری فرهنگی گفت: مک گوئیگان معتقد است سه نوع گفتمان مسلط در حوزه‌ی سیاستگذاری فرهنگی وجود دارد که باید دید در ایران کدام سیاست حاکم است.
وی افزود: گفتمان‌های دولت، بازار و مدنی – ارتباطی سه گفتمان حوزه‌ی سیاستگذاری فرهنگی هستند و سوال اینجا است که آیا ما در ایران اساسا سیاستگذاری فرهنگی در فضای مجازی داریم یا صرفا به حل مسائل بسنده می‌کنیم؟
خسرو سلجوقی، در پاسخ به این پرسش گفت: به طور طبیعی دیدگاه کشور ما از گذشته تا کنون به صورت دولتی و مداخله گرانه است تا سیاستگذاری انجام شود. چنانچه عمده‌ی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت در گذشته و مصوبات شورای عالی فضای مجازی در حال حاضر بیانگر دولتی بودن عرصه‌ی سیاستگذاری فرهنگی در فضای مجازی است.
وی با اشاره به تشکیل شورای عالی فضای مجازی به عنوان مرجع سیاستگذاری فرهنگی در عرصه‌ی فضای مجازی خاطر نشان ساخت: این تنها شورایی است که روسای سه قوه در آن حضور دارند و می‌توانند قانون گذاری کنند اما متأسفانه عملکرد شورای عالی فضای مجازی به گونه‌ای نبود که رهبری انتظار داشتند و سیاست گذاری مغفول ماند و به نظرم به صورت جدی این بحث پیگیری نشد.
عضو هیئت عامل و معاون سازمان فناوری اطلاعات ایران افزود: هم اکنون سازمان فناوری اطلاعات ایران بر اساس سیاست‌های موجود و حتی گاهی اوقات بدون داشتن بسته‌های سیاستی تلاش دارد با دو برابر کردن تولید محتوای بومی در فضای مجازی تا پایان امسال و آموزش سواد رسانه‌ای نقش خود را در عرصه‌ی فرهنگی فضای مجازی ایفا کند.
سلجوقی با بیان اینکه در کشور ما دو نوع رویکرد می تواند حاکم باشد که یکی رویکرد مسأله محور و دیگری راهبرد محور است، اذعان کرد: متأسفانه کشور را با رویکرد مسأله محور اداره می‌کنیم و رویکرد راهبرد محور اصلا حاکم نیست. رویکرد مسأله محور یعنی ابتدا با مشکلی رو به رو می‌شویم و بعد فکر می‌کنیم چه راهکاری باید ارائه دهیم و معمولا این رویکرد جزء نگر است و از روش توصیف فرصت‌ها و تهدیدها برای تحلیل مسئله استفاده می‌کند.
محمد صادق افراسیابی با بیان این موضوع که بررسی مصوبات مجمع تشخیص مصلحت و شورای عالی انقلاب فرهنگی از سال 1377 تا سال 1390 بیانگر حاکمیت نگاه صرفا فنی است گفت: متاسفانه تا قبل از تشکیل شورای عالی فضای مجازی اساسا هیچ توجهی به امر سیاستگذاری فرهنگی در حوزه‌ی فضای مجازی نشده بود و من تنها چند مصوبه‌ی محدود از میان انبوه مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای عالی انقلاب فرهنگی پیدا کردم که آن هم به یکی دو مورد خاص بسنده شده بود و بیانگر این است که هیچ بسته‌ی سیاستی فرهنگی برای حوزه‌ی فضای مجازی در کشور وجود ندارد و این موضوع خیلی خطرناک و ناراحت کننده است.
در ادامه امیرعبدالرضا سپنچی درباره سیاست فرهنگی گفت: این بحث از دهه 1980 در یونسکو پایه‌ریزی شد و کشورها به سمت پایه ریزی سیاست فرهنگی رفتند و این در سپهر اطلاع رسانی نیز مطرح شد اما زمانی که به فضای مجازی می‌رسیم باید در فضای مجازی نکات خاصی را مد نظر قرار دهیم که باز هم مباحث فرهنگی در آن دخیل است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به فعالیت‌هایی که در زمینه فضای مجازی انجام داده است، افزود: ما پژوهشی در سال 87 انجام دادیم و در 8 کشور فراصنعتی سیاست‌ها را در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بررسی کردیم. در سال 93 ما سیاست‌های اطلاعات و ارتباطات 5 کشور از جمله امارات متحده عربی، مصر، کوبا، چین و مالزی را بررسی کردیم.
وی یادآور شد: سیاستگذاری در تمام دنیا به صورت ترکیبی هم متمرکز و هم غیر متمرکز است اما ما سال‌هاست که از سیاستگذاری متمرکز استفاده می‌کنیم.
سپنجی درباره عملکرد ایران در سیاستگذاری فرهنگی فضای مجازی گفت: شاید یک سری سیاست‌های کلی وجود داشته باشد اما هنوز مدون نیست و به دستور العمل منتهی نشده است در حالیکه سایر کشورهای جهان برای فضای مجازی دستور العمل‌های خاصی دارند و تکلیف همه چیز روشن است.
وی افزود: ما در ایران حتی نمی‌توانیم دو سند سیاست‌های کلی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات و سیاست‌های کاربرد تجارت الکترونیک را در یک منظومه‌ی خاص سیاستی جای دهیم و نوعی آشفتگی در زمینه ی سیاستگذاری فرهنگی در کشور وجود دارد که بسیار ناراحت کننده است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با انتقاد از وضعیت پژوهش در کشور گفت: در سایر کشورهای جهان یکی از سیاست‌های فرهنگی در حوزه‌ی فضای مجازی آموزش سواد رسانه‌ای است اما متاسفانه در ایران برای نحوه‌ی آموزش سواد رسانه‌ای پژوهش خاصی انجام نم‌شود و می بینیم که اقدامات اجرایی در حوزه ی سواد رسانه ای بدون پشتوانه ی پژوهشی طراحی می شود که ممکن است در دراز مدت اثرات نامطلوبی به جای گذارد.
محمد صادق افراسیابی در این خصوص گفت: هر چند دیر و با تاخیر اما همایش ملی سواد رسانه‌ای و مسئولیت اجتماعی با مشارکت دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و مراکز رسانه‌ای از جمله رادیو گفت و گو و مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال به دنبال ایجاد پشتوانه‌ی پژوهشی برای اقدامات اجرایی دستگاه‌های مرتبط با سواد رسانه‌ای و سیاستگذاری فرهنگی در فضای مجازی است و علاقه‌مندان می‌توانند برای حضور در این همایش به نشانی اینترنتی saramad.ir مراجعه نمایند.