احمد سمیعی: فارسی زبانی برای محققان ایرانی نوشته نشده‌است

به گزارش خبرنگار ایلنا، در ابتدای جلسه نقد و بررسی کتاب "فارسی زبانی"؛ سعید فیروزآبادی (مترجم کتاب فارسی زبانی) با اشاره به دلیل ترجمه این کتاب گفت: ایرج افشار از من خواست این کتاب را ترجمه و به فراگنر هدیه کنم.

این مترجم با بیان این مطلب که کتاب فارسی‌زبانی کمک زیادی به ایران‌شناسی می‌کند؛ گفت: برای رسیدن به ایران‌شناسی باید به همه علوم توجه کرد و انگیزه مولف نیز در این کتاب؛ ایران‌شناسی است.

احمد سمیعی گیلانی نیز با بیان این مطلب که اثر فراگنر برای محققان و صاحب‌نظران ایرانی نوشته نشده؛ گفت: کتاب فارسی زبانی برای آلمانی‌ها و  به‌طور کلی خارجی‌ها نوشته شده است و ما نباید توقع داشته باشیم در آن مطلبی بیابیم. البته این کتاب نکاتی دارد که برای پژوهشگران ایرانی مفید است و می‌توانند در آن با قلمرو ایران بیشتر آشنا شوند.

این منتقد به مقدمه کتاب فارسی زبانی اشاره کرد و با انتقاد از فراگنر گفت: باید بگویم چنان‌که مرسوم است مقدمه، فشرده کتاب را نشان می‌دهد و سبک نویسنده باید تحلیلی باشد و بتواند کل کتاب را در مقدمه به‌صورت خلاصه بیاورد. اگر در ترجمه مقدمه این کتاب؛ دست‌اندازها و جمله‌های طولانی می‌بینید، گناه مترجم نیست زیرا سبک آلمانی اینگونه است و من توصیه می‌کنم در موقع خواندن کتاب؛ آخرِ کار مقدمه را بخوانید نه اول.

وی با اشاره به محتوای کتاب گفت: حجم کتاب اجازه نمی‌دهد تا نویسنده موضوع را بشکافد و متاسفانه نویسنده برای تزها و گفته‌های خود شواهدی ندارد تا برای خواننده تصوری از زبان فارسی ارایه دهد.

سمیعی گیلانی با اشاره به این مطلب که فراگنر معلومات زیادی درباره زبان فارسی ندارد، گفت: وی درباره زبان فارسی به مباحثی پرداخته که تخصصی در آن ندارد و احساس می‌کنم او با منابع تحقیقاتی زبان فارسی آشنایی نداشته است و می‌دانم استادان و صاحب‌نظران زبان فارسی تحقیقاتی انجام داده‌اند که خیلی بهتر از کار فراگنر است.

وی در ادامه افزود: کانون تحقیقات زبان فارسی، در خود ایران است نه غرب؛ البته تحقیقاتی در غرب هم انجام می‌شود ولی نه به اندازه تحقیقات ما در داخل ایران.

این منتقد با اشاره به این مطلب که کلمات عربی چهره زبان فارسی را عوض نکرده است، گفت: هر چقدر کلمات خارجی وارد زبان ما شود، نمی‌تواند زبان فارسی را تغییر دهد چون روح زبان فارسی و روح دستور زبان فارسی و واژه‌های بنیادی آن؛ محفوظ است البته در برخی موارد عناصر دستوری دچار تغییر شده‌اند که متاسفانه نویسنده این تحولات را به خاطر ورود زبان عربی؛ عربی دانسته است.

این منتقد افزود: فراگنر معتقد است زبان فارسی از زبان عربی الهام گرفته است و من این سوال را دارم که زبان عربی از کجا آمده است؟ من با تحول خط فارسی آشنایی چندانی ندارم ولی آن را عربی نمی‌دانم.

علی‌اشرف صادقی (مولف کتاب تاریخ زبان فارسی) و (تکوین زبان فارسی) دیگر سخنران این نشست بود که گفت: فراگنر اصولا تاریخ‌دان است و مثل خیلی از دانشمندان غربی در رشته‌های دیگر می‌تواند بحث و گفت‌وگو کند.

وی با اشاره به این مطلب که مطالعه درباره زبان قدیم ایران را فرنگی‌ها شروع کردند، گفت: غربی‌ها با خواندن کتاب‌های قدیمی ایران؛ آثاری می‌نویسند و ما آن‌ها را استفاده می‌کنیم، حتی در قرن 21 می‌توانستند حرف‌هایی برای گفتن داشته باشند ولی معتقد هستم فارسی‌زبانان بهتر از غربی‌ها زبان خودمان را می‌شناسند.

صادقی افزود: اگر زبان حاصل فرهنگ نباشد کامل نیست. ایران یک فرهنگ غنی دارد و زبان فارسی حاصل فرهنگ است.

این نویسنده به راز کتاب فارسی‌زبانی اشاره کرد و گفت: در این کتاب آمده است زبان فارسی، اسلامی شد و این جمله نشان می‌دهد در حقیقت یک کشور متمدن با فرهنگ کهن؛ پرچم‌دار گسترش اسلام به‌جای یک کشور غیرمتمدن است.

صادقی درباره ترجمه کتاب فارسی زبانی گفت: این کتاب موجز نوشته شده و بعضی نقل قول‌ها از بزرگان باید با توضیحاتی همراه شده مانند ارایه منابع و همچنین برخی اصطلاحات به‌کار برده شده در کتاب با زبان فارسی متفاوت است.

مرتضی رزم‌آرا نیز با بیان این مطلب که مضمون اصلی کتاب فارسی‌زبانی؛ اسلامی شدن زبان است؛ گفت: این کتاب مرز باریکی دارد به‌طوری که اسلام‌شناسی را وارد ایران‌شناسی و ایران‌شناسی را وارد اسلام‌شناسی کرده است. بیش از یک سوم کتاب به بخش اسلامی شدن زبان اختصاص دارد و هدفش به چالش کشاندن ملی‌گرایان ایرانی است و نشان دادن این مطلب که زبان فارسی در مقابل اسلام مقاومت می‌کند.

وی در پایان با انتقاد از فراگنر؛ گفت: در کتاب فارسی‌زبانی بین ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی یک دیوار بتونی بزرگ  کشیده شده که فراگنر می‌خواهد آن را بردارد.