«گنگ خوابدیده» گزارشی از یک سوء تفاهم دویست‌ساله
کتاب «گنگ خوابدیده (تحلیلی از نخستین مواجهه ایرانیان با تمدن جدید غربی)» را می‌توان گزارش یک سوءتفاهم دویست‌ساله دانست.
به گزارش خبرنگار ایلنا، کتاب «گنگ خوابدیده (تحلیلی از نخستین مواجهه ایرانیان با تمدن جدید غربی)» اثر بهزاد جامه‌بزرگ با مقدمه رضا داوری اردکانی در ۲۲۲ صفحه به همت نشر صاد به چاپ رسید.
در معرفی این کتاب آمده است:
کتاب «گنگ خوابدیده» نگاهی به نخستین دریافت‌های ایرانیان از تمدن جدید غرب است. از منظر تاریخ‌نویسی اندیشه صورت‌بندی‌های متنوعی از مواجهه‌ی ایرانیان با تمدن جدید غربی طی دو سده گذشته را می‌توان مورد بررسی قرار داد. دویست سال گذشته تاریخ اندیشه ایرانی محل ظهور، بروز ایده‌ها، تفکرات و تجویزهایی در مواجهه با غرب، تمدن و تفکر جدید آن بوده است که جنبه‌های بسیاری از آن مغفول واقع شده و یا کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است.
تاریخ‌نویسی اندیشه ایران طی دهه‌های اخیر به شکل پرتکرار و کلیشه‌محوری توجه خود را به تبیین و تحلیل آراء و عقاید منورالفکران عهد قجر و روشنفکران سده‌ی معاصر معطوف کرده و سایر مولدان فکر و نظر را بنا به سهمی که در شکل‌گیری تکوین تفکر معاصر ما داشتند، مورد بی‌مهری قرارداده است. تردیدی نیست که افرادی نظیر میرزا ملکم خان ناظم الدوله، عبدالرحیم طالبوف تبریزی، میرزا آقاخان کرمانی و در دهه‌های بعد تقی ارانی، فخرالدین شادمان، علی شریعتی و احمد فردید و سایرین نقش پررنگی در تبیین و تحلیلِ نسبت ما با غرب داشتند؛ اما خاصه در دوران متقدمِ آشنایی ایرانیان با غرب، این نسبت‌سنجی و ادراک و تحلیل دنیای جدید برآمده تحت تأثیر تفکر و تمدن جدید غربی، از مجراهای دیگری نظیر سفرنامه‌نویسان، تجار و بازرگانان و برخی دیگر از اهل فضل و نظر به مثابه فرصتی در اختیار تاریخ‌نویسی اندیشه قرار گرفته است تا در فهم و انعکاس اندیشه ایرانی در مواجهه با غرب نگاه همه‌جانبه‌تری داشته باشد.
اثر حاضر تلاشی است در این راستا که برای پیشگیری از افسارگسیختگی تحقیق و چارچوب دادن به آن، از حیث نوع رساله‌های انتخابی برای تحلیل، آثار سفرنامه‌نویسان ایرانی و از حیث زمانی سفرنامه‌های نگارش‌یافته حد فاصل دوران فتحعلی‌شاه قاجار تا جنبش مشروطیت را مدنظر قرار داده است.
در پشت جلد کتاب از مقدمه رضا داوری اردکانی آمده است:
اثر حاضر را به اعتباری می‌توان گزارش یک سوء تفاهم دویست‌ساله دانست… به گمان من «گنگ خواب دیده» می‌تواند آینه‌ای باشد که نویسنده کتاب در برابر ما قرار داده و از ما خواسته است که صورت و سیرت فهم و فرهنگ خویش را در آن تماشا کنیم؛ ولی چون این تماشا باید با چشم جان باشد، به آسانی صورت نمی‌گیرد. نیاکان ما جهان جدید را نشناختند؛ ما هم (گرچه اطلاعاتمان بیشتر است) در درک و فهم کم و بیش با آن‌ها شریکیم و همان نگاه را داریم و چندان بیش از آنچه آن‌ها از باطن تجدد دریافتند، درنیافته‌ایم و علاقه‌ای هم به درک و دریافت آن نداریم.
