کشف آثاری از دوران پیش از تاریخ در حوضه آبگیر سد چپرآباد

به گزارش ایلنا، علی فرحانی (مدیر پروژه کاوشهای نجات‌بخشی سد چپرآباد و سرپرست کاوش محوطه شیخ رش ۱)، گفت: در راستای تفاهم نامه فیمابین پژوهشگاه و شرکت آب منطقه‌ای استان آذربایجان‌غربی در خصوص انجام مطالعات باستان‌شناختی در حوضه آبگیر سد چپرآباد شهرستان اشنویه و پس از انجام فاز نخست مطالعات در سال ۱۳۹۹ (طرح بررسی و شناسایی آثار باستانی)، با حمایت ریاست پژوهشگاه و رییس پژوهشکده باستان‌شناسی، پس از صدور مجوزهای لازم مرحله نخست کاوشهای باستان‌شناسی در ۴ محوطه مهم باستانی آغاز و در ۳ محوطه آن به اتمام رسید که یک محوطه دیگر نیز مراحل پایانی خود را طی می‌کند.

او با بیان اینکه کاوش‌های باستان‌شناسی در ۴ محوطه توسط پژوهشگرانی از پژوهشکده باستان‌شناسی (۲ تیم) و پژوهشگران آزاد به انجام رسیده، این محوطه‌ها را شامل شیخ رش ۱به سرپرستی علی فرحانی عضو هیات‌علمی پژوهشکده باستان‌شناسی، شیخ رش ۲به سرپرستی فرشته شریفی، کانی حوا به سرپرستی بایرام اقالاری وگرگرو به سرپرستی حنان بحرانی‌پور کارشناس پژوهشکده اعلام کرد.

عضو هیات‌علمی پژوهشکده باستان‌شناسی خاطرنشان ساخت: این محوطه‌ها دربر دارنده آثاری از دوران پیش از تاریخ هزاره ۵ و ۴ پیش از میلاد عصر مفرغ، عصر آهن و قرون نخستین اسلامی (سده ۳ و ۴ هجری قمری) بودند.

این باستان‌شناس بااشاره به آسیب‌های فراوان وارده به محوطه‌های مورد کاوش، نتایج بدست آمده از تمامی کاوش‌ها را در خور توجه خواند و تصریح کرد: این نتایج در بازسازی سیمای تاریخی این منطقه از شمال‌غرب کشوردر طی ادوار مختلف تاریخی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

فرحانی گفت: محوطه شیخ‌رش با وسعتی بیش از یک هکتار در حاشیه شرقی رودخانه کانی رش در فاصله ۷۰۰ متری از تاج سد چپرآباد قرار داشته و شامل دو محوطه مجزا ولی مرتبط به هم است که بخشی از آن در دشت مجاور رودخانه و بخش دیگری نیز بر بلندای پشته‌ای در ارتفاع ۳۰ متری از اراضی پیرامون قرار دارد.

او افزود: شیخ رش ۱ با وسعتی در حدود ۵۰۰۰ متر مربع بر فراز تپه‌ای مخروطی و مشرف بر دشت پیرامون شکل گرفته و نام آن متاثر از وجود آرامگاه شخصی به همین نام است.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی با اشاره به اینکه این محوطه و سایر محوطه‌ها نخستین باردر طی سالهای دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی توسط باستان‌شناسان خارجی همچون کلایس و سالوینی مورد بازدید و بررسی قرار گرفت و اطلاعات مختصری از آن‌ها به زبان آمانی و ایتالیایی منتشر شدخاطرنشان کرد: کاوش در محوطه شیخ رش ۱ به کشف و شناسایی آثاری از قرون نخستین اسلامی منجر شد.

یافته‌ها شامل بخشی از یک بافت منسجم معماری است که احتمالا مرکز فعالیت اقتصادی بوده و با استفاده از سنگ لاشه و خشت با ملاط گل و شامل اطاقهایی راست گوشه در امتداد یک راهروی مرکزی که بر روی بستر صخره‌ای بر پا شده و درون تمام اطاق‌ها یک یا دو تنور نیز تعبیه شده است.

او کشف بیش از ۳۰۰۰ قطعه سفالی، سنگی، شیشه‌ای و فلزی را از دیگر یافته‌های این کاوش اعلام کرد و گفت: چند قلم ظرف سفالی نیز در این کاوش دست آمد.

فرحانی با بیان اینکه در مجموع علاوه بر ثبت وضبط کامل یافته‌های معماری، اطلاعات مربوط به ۲۵۰۰ قطعه سفال وسایر اشیای بدست آمده مورد مطالعه و مستندسازی کامل قرار گرفت اظهار کرد: چند نمونه از سفال‌های محوطه برای انجام آزمایشات سالیابی جمع‌آوری شده و قرار است به کمک پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی فرهنگی مورد آزمایش قرار گرفته تا بتوان تاریخ دقیق‌تر استقرار در این محوطه را شناسایی کرد.

او نتایج اولیه بدست آمده از کاوش محوطه شیخ رش ۱ را حاکی از استقراری تکدوره متعلق به سده‌های نخستین اسلامی و به احتمال زیاد قرن ۳ و ۴ هجری قمری خواند و افزود: این محوطه از این حیث از اهمیت خاصی برخوردار است که اغلب محوطه‌های متعلق به دوران اسلامی دربردارنده استقرارهای چند دوره‌ای و متوالی بوده و محوطه شیخ رش یک استثنا در شمال‌غرب کشور به شمار می‌رود.

این باستان‌شناس در پایان با اشاره به اینکه در مجموع گروه کاوش بیش از ۱۰۰ متر مربع از محوطه را موردکاوش قرار داده ابراز امیدواری کرد: با تداوم کاوش‌ها اطلاعات بیشتری بدست آورده و سیمای گذشته منطقه را بیش از پیش روشن نماید.