در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
آزادسازی عرصه غار اسپهبد خورشید با خروج میدان تیر/ کشف پایه کنگره‌ای گچی در نخستین آتشکده دوره ساسانی
سرپرست پایگاه میراث ملی غار تاریخی اسپهبد خورشید با اعلام خبر خروج معادن فعال در این منطقه از عرصه مجموعه گفت: با خروج میدان تیر، عرصه آزادسازی خواهد شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مهدی عابدینی عراقی (سرپرست هیأت باستان‌شناسی) با اشاره به آنکه پروژه کاوش در پایگاه میراث ملی غار تاریخی اسپهبد خورشید و آثار وابسته آن با مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری از اوایل ماه جاری در تپه کلای ارفه ده آغاز شده و در حال انجام است، گفت: از زمانی که پایگاه میراث ملی غار تاریخی اسپهبد خورشید راه‌اندازی شد، تا حدودی مشخص شد که باید چه کارهایی انجام دهیم. درحال حاضر نیز کاوش در این بخش از مجموعه در حال انجام است و موفق شدیم یک بنا با پلان مشابه با چهارطاقی‌های زمان ساسانیان بدست آوریم. در مرکز این بنا یک آتشدان با تزیینات گچی کشف شد که کاربرد مذهبی این بنا را اثبات می‌کند.
او ادامه داد: تزیینات گچی این آتشدان درواقع متعلق به پایه آتشدان است که کنگره‌ای‌ست. این پایه مشابه کنگره‌های دوره هخامنشی و ساسانی به صورت پله‌ای‌ست. کنگره‌ها هرچه پایین‌تر هستند پهن‌تر و به سمت بالا از ارتفاعشان کاسته می‌شود.
سرپرست هیأت باستان‌شناسی غار تاریخی اسپهبد خورشید همچنین به خرده سفال‌هایی اشاره کرد که در این چهارطاقی بدست آمده و گفت: این خرده سفال‌ها متعلق به دوره ساسانی و قرن ۳ و ۴ ه. ق است و احتمالا تا این دوره از این مجموعه استفاده می‌شد. از آنجا که قطعات این سفال‌ها بسیار کوچک است هنوز موارد استفاده از آن را نمی‌دانیم.
به گفته او، درحال حاضر تمام معادنی که در عرصه میراث ملی غار تاریخی اسپهبد خورشید فعالیت دارند با دستور دادستانی تعطیل شده‌اند اما فعالیت آن‌ها همچنان در حریم این مجموعه میراث ملی ادامه دارد. حتا بخش‌هایی از عرصه که در گذشته خاکبرداری شده بود با نظر کارشناسان منابع طبیعی به حالت اولیه خود بازگشت و نهال‌های بومی منطقه در آن بخش کاشته شد.
عابدینی عراقی با اشاره به آنکه تقریبا تمام بخش‌های عرصه میراث ملی غار تاریخی اسپهبد خورشید آزادسازی شده است، تصریح کرد: میدان تیر ارتش در عرصه قرار دارد و بر اساس مکاتباتی که با فرماندار داشتیم قرار شد طی چند هفته آینده با فرمانده نیروی زمینی ارتش جلسه‌ای داشته باشیم و با ارائه زمین معوض خارج از عرصه و حریم غار تاریخی اسپهبد خورشید برای احداث میدان تیر جدید، عرصه این مجموعه کامل آزادسازی شود.
او یادآور شد: هرچند درحال حاضر درصد اندکی از حریم در اختیار معادن قرار دارد اما با توجه به آنکه در بخش جلویی مجموعه تاریخی اسپهبد خورشید قرار دارند نه تنها حریم را دربرگرفته‌اند بلکه حریم منظری را نیز مخدوش کرده‌اند و قطعا یکی از موانع ثبت جهانی خواهند بود. ضمن آنکه گرد و خاکی که از معادن بلند می‌شود، روی آثار می‌نشیند و آسیب وارد می‌کند. همچنین ضربه‌هایی که سنگ‌شکن وارد می‌کند سبب تخریب آثار معماری غار تاریخی اسپهبد خورشید می‌شود. گردشگران نیز از دیدن چنین منظره نازیبایی شاکی هستند.
سرپرست پایگاه میراث ملی غار تاریخی اسپهبد خورشید از طراحی مسیر دسترسی به غار اسپهبد خورشید برای گردشگران خبر داد و گفت: مسیر راه پله‌ای برای دسترسی به این مجموعه در نظر گرفته خواهد شد. با توجه به آنکه هنوز کاوش‌های باستان‌شناسی در مجموعه تکمیل نشده برای عدم آسیب رساندن گردشگران، نگهبان به صورت ۲۴ساعته حضور خواهد داشت. ضمن آنکه حضور گردشگران در منطقه می‌تواند مطالبات ما برای حفاظت بیشتر از مجموعه را افزایش دهد و در راستای تعطیلی معادن فعال در حریم کمک کند.
